Rudziszki

Rudziszki
Pałac w Rudziszkach. Fot. Mieczysław Kalski
Rodzaj miejscowości	wieś sołecka
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	węgorzewski
Gmina	Węgorzewo
Liczba ludności (2010)	248
Strefa numeracyjna	(+48) 87
Kod pocztowy	11-600
Tablice rejestracyjne	NWE
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Rudziszki
Położenie na mapie Polski Rudziszki
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Rudziszki (niem. Raudischken, od 1938 r. Raudingen) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie węgorzewskim, w gminie Węgorzewo. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa suwalskiego. W 2010 roku wieś liczyła 248 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Wojciech Olender

Pałac w Rudziszkach. Fot. Eume. Źródło: Commons Wikimedia [03.11.2014]

Położenie

Wieś położona jest w północnej części Krainy Wielkich Jezior Mazurskich, na Pojezierzu Giżycko–Węgorzewskim, 13 km na północ od Węgorzewa, na wschód od drogi krajowej nr 63, około 2 km od granicy z obwodem kaliningradzkim. Około 4 km na zachód od wsi znajduje się jezioro Oświn.

Dzieje miejscowości

W pobliżu wsi znajdują się wały – pozostałości po dawnym grodzisku pruskim, błędnie wiązane z okresem wojen z XVII wieku i z tego powodu nazywane w okolicy „szańcami szwedzkimi”.

Pierwsi chłopi – zapewne pochodzący z Litwy – osiedlili się tu w XVI wieku. Był to majątek szlachecki, którego właścicielami w XIX wieku była rodzina Hassdorfów, a w następnym stuleciu (do 1945 roku) ród von Below. Tutejszy pałac pochodzi z XVII wieku, przebudowany w latach 1800-1820. Po II wojnie światowej w pałacu znajdowała się siedziba Wojsk Ochrony Pogranicza, zaś po pożarze w latach 50. XX w.został wyremontowany i zaadaptowany na Oddział Szpitala Psychiatrycznego w Węgorzewie.

Data powstania tutejszej szkoły nie jest znana; wiadomo natomiast, że w 1935 roku pracowało w niej dwóch nauczycieli, zaś uczęszczało 83 dzieci. Po II wojnie światowej szkołę uruchomiono w 1947 roku; w połowie lat 60. XX w. obejmowała osiem klas.

W Rudziszkach znajduje się planowane przejście graniczne z obwodem kaliningradzkim do Kryłowa.

W skład sołectwa Rudziszki wchodzą wsie: Rudziszki, Łęgwarowo, Pasternak i Zielony Ostrów.

Religia

Wieś znajduje się na terenie parafii rzymskokatolickiej w Węgielsztynie.

Zabytki

• zespół pałacowo-parkowy z pałacem z XIX wieku
• park w stylu angielskim; jeszcze w XX wieku rósł w nim jeden z najstarszych dębów w Polsce; poza tym pomniki przyrody: topola biała, trzy dęby szypułkowe, lipa drobnolistna
• oranżeria z początków XIX wieku
• spichlerz z czerwonej cegły z 1922 roku

Bibliografia

Jackiewicz-Garniec Małgorzata, Garniec Mirosław, Pałace i dwory dawnych Prus Wschodnich, Olsztyn 2001.
Wakar Andrzej, Wilamowski Bohdan, Węgorzewo. Z dziejów miasta i powiatu, Olsztyn 1968.
Bank Danych Lokalnych GUS [30.07.2013]
Olsztyńska Strona Rowerowa [03.11.2014]
Wikipedia [03.11.2014]