Tolkowiec: Różnice pomiędzy wersjami
Z Encyklopedia Warmii i Mazur
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja zweryfikowana] |
| (Nie pokazano 4 wersji utworzonych przez 3 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
| − | {{Wieś infobox | + | [[Plik:Tolkowiec.Kościół pw. św. Marcina.jpg]]{{Wieś infobox |
|nazwa = Tolkowiec | |nazwa = Tolkowiec | ||
|herb wsi = | |herb wsi = | ||
|flaga wsi = | |flaga wsi = | ||
|herb artykuł = | |herb artykuł = | ||
| − | |dopełniacz wsi = | + | |dopełniacz wsi = Tolkowca |
|zdjęcie = | |zdjęcie = | ||
|opis zdjęcia = | |opis zdjęcia = | ||
| − | |rodzaj miejscowości = | + | |rodzaj miejscowości = wieś sołecka |
|województwo = warmińsko-mazurskie | |województwo = warmińsko-mazurskie | ||
|powiat = braniewski | |powiat = braniewski | ||
| Linia 29: | Linia 29: | ||
|www = | |www = | ||
}}<br/> | }}<br/> | ||
| − | ''' Tolkowiec ''' (niem. ''Tolksdorf'') – | + | ''' Tolkowiec ''' (niem. ''Tolksdorf'') – wieś sołecka położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko–mazurskim]], w [[Powiat braniewski|powiecie braniewskim]], w [[Płoskinia (gmina wiejska)|gminie Płoskinia]]. W latach 1975–1998 miejscowość należała [[Podział administracyjny|administracyjnie]] do [[Województwo elbląskie|województwa elbląskiego]]. |
| − | + | W 2010 roku liczyła 103 mieszkańców. W skład sołectwa wchodzą wsie Tolkowiec i [[Demity]]. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Władysław Błądek]]<ref>[http://ploskinia-ug.bip-wm.pl/public/?id=825/ Strona Urzędu Gminy Płoskinia] [13.11.2014]</ref>. | |
| − | + | <br/><br/> | |
| − | |||
| − | <br/> | ||
== Położenie == | == Położenie == | ||
| − | Wieś położona jest w północnej części województwa warmińsko-mazurskiego, na [[Równina Warmińska|Równinie Warmińskiej]], nad strumykiem [[Młynówka]], 17 km na południowy wschód od [[Braniewo|Braniewa]] i 4 km na północny wschód od [[Płoskinia|Płoskini]]; na wschód od wsi przebiega linia kolejowa na odcinku Braniewo | + | Wieś położona jest w północnej części województwa warmińsko-mazurskiego, na [[Równina Warmińska|Równinie Warmińskiej]], nad strumykiem [[Strumień Młynówka (powiat braniewski)|Młynówka]], 17 km na południowy wschód od [[Braniewo|Braniewa]] i 4 km na północny wschód od [[Płoskinia|Płoskini]]; na wschód od wsi przebiega linia kolejowa na odcinku Braniewo – [[Pieniężno]] – [[Orneta]]. |
<br/> | <br/> | ||
== Dzieje miejscowości == | == Dzieje miejscowości == | ||
| − | Jedna z najstarszych wsi na [[Warmia|Warmii]]. Założona została prawdopodobnie pod koniec XIII wieku; zasadźcą był niejaki Bernhard, a areał wynosił 60 łanów. Kapituła katedralna przywilej lokacyjny wystawiła 10 listopada 1300 roku. Nazwa wsi wywodzi się od pruskiego słowa ''tolke'' - tłumacz, albowiem sołtys wsi, Henryk, był wieloletnim tłumaczem u boku biskupa [[Henryk Fleming|Henryka Fleminga]]. Karczmę założono prawdopodobnie wraz ze wsią. W połowie XVII wieku Tolkowiec obejmował 52 łany czynszowe, | + | Jedna z najstarszych wsi na [[Warmia|Warmii]]. Założona została prawdopodobnie pod koniec XIII wieku; zasadźcą był niejaki Bernhard, a areał wynosił 60 łanów. Kapituła katedralna przywilej lokacyjny wystawiła 10 listopada 1300 roku. Nazwa wsi wywodzi się od pruskiego słowa ''tolke'' - tłumacz, albowiem sołtys wsi, Henryk, był wieloletnim tłumaczem u boku biskupa [[Henryk Fleming|Henryka Fleminga]]. Karczmę założono prawdopodobnie wraz ze wsią. W połowie XVII wieku Tolkowiec obejmował 52 łany czynszowe, sześć łanów należało do kościoła, a jeden do szkoły. Pod koniec XVIII wieku była to [[Wieś królewska| wieś królewska]]. |
Kościół we wsi wybudowało już w połowie XIV wieku; działała przy nim szkoła parafialna. | Kościół we wsi wybudowało już w połowie XIV wieku; działała przy nim szkoła parafialna. | ||
| − | Przed wybuchem [[II wojna światowa|II wojny światowej]] większość mieszkańców utrzymywała się z rolnictwa i leśnictwa, 43 osób pracowało w przemyśle i rzemiośle, 12 | + | Przed wybuchem [[II wojna światowa na Warmii i Mazurach|II wojny światowej]] większość mieszkańców utrzymywała się z rolnictwa i leśnictwa, 43 osób pracowało w przemyśle i rzemiośle, 12 – w handlu i komunikacji. |
| − | Liczba mieszkańców i gospodarstw | + | Liczba mieszkańców i gospodarstw w poszczególnych latach: |
| − | 1783 | + | *1783 r. – 40 gospodarstw |
| − | 1820 | + | *1820 r. – 284 osoby, 28 gospodarstw |
| − | 1857 | + | *1857 r. – 360 osób |
| − | 1905 | + | *1905 r. – 409 osób |
| − | 1933 | + | *1933 r. – 499 osób |
| − | 1939 | + | *1939 r. – 476 osób, 117 gospodarstw |
| + | ==Religia== | ||
| + | We wsi znajduje się siedziba [[Parafia pw. św. Marcina w Tolkowcu |parafii rzymskokatolickiej]]. | ||
<br/> | <br/> | ||
== Zabytki == | == Zabytki == | ||
| − | *[[Kościół pw. św. Marcina w Tolkowcu| | + | *[[lkwim:Kościół pw. św. Marcina w Tolkowcu|kościół]] |
| − | * | + | *wiejska zabudowa mieszkaniowa, zachowana w około 50%, typowe domy warmińskie – większość z XIX wieku; w każdej zagrodzie budynki gospodarcze z XIX i pierwszej połowy XX w. |
| − | * | + | *plebania z XVIII w. |
| − | * | + | *dawna karczma z XVIII w. |
| − | * | + | *dawna szkoła z XIX w. |
| − | + | *na terenie wsi znajduje się także konstrukcja przypominająca kształtem grotę, która mogła pierwotnie pełnić rolę kaplicy | |
== Bibliografia == | == Bibliografia == | ||
| − | + | ''Braniewo. Z dziejów miasta i powiatu'', red. Andrzej Wakar i in., Olsztyn 1973.<br/> | |
| − | + | ''Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch'', Königsberg 1857.<br/> | |
| − | + | ''Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany'', red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.<br/> | |
| − | + | [http://www.wuoz.olsztyn.pl/| Wojewódzka Ewidencja Zabytków] [12.11.2013]<br/> | |
| − | + | [http://ploskinia-ug.bip-wm.pl/public/?id=54655| Strona Urzędu Gminy Płoskinia] [12.11.2013]<br/> | |
| − | + | [http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims| Bank Danych Lokalnych GUS] [12.11.2013]<br/> | |
| − | + | [http://www.verwaltungsgeschichte.de/braunsberg.html| Verwaltungsgeschichte] [12.11.2013] | |
| − | |||
{{Przypisy}} | {{Przypisy}} | ||
| Linia 85: | Linia 84: | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | [[Kategoria: Powiat braniewski]] | |
| − | + | [[Kategoria: Płoskinia (gmina wiejska)]] | |
| − | + | [[Kategoria: Wsie sołeckie]] | |
| − | + | [[Kategoria: 1201-1300]] | |
| − | [[Kategoria: | ||
Aktualna wersja na dzień 23:29, 23 sty 2021
| Tolkowiec | |
| | |
| Rodzaj miejscowości | wieś sołecka |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | braniewski |
| Gmina | Płoskinia |
| Liczba ludności (2010) | 103 |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Tolkowiec | |
| Położenie na mapie Polski  Tolkowiec | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Tolkowiec (niem. Tolksdorf) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie braniewskim, w gminie Płoskinia. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa elbląskiego.
W 2010 roku liczyła 103 mieszkańców. W skład sołectwa wchodzą wsie Tolkowiec i Demity. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Władysław Błądek[1].
Położenie
Wieś położona jest w północnej części województwa warmińsko-mazurskiego, na Równinie Warmińskiej, nad strumykiem Młynówka, 17 km na południowy wschód od Braniewa i 4 km na północny wschód od Płoskini; na wschód od wsi przebiega linia kolejowa na odcinku Braniewo – Pieniężno – Orneta.
Dzieje miejscowości
Jedna z najstarszych wsi na Warmii. Założona została prawdopodobnie pod koniec XIII wieku; zasadźcą był niejaki Bernhard, a areał wynosił 60 łanów. Kapituła katedralna przywilej lokacyjny wystawiła 10 listopada 1300 roku. Nazwa wsi wywodzi się od pruskiego słowa tolke - tłumacz, albowiem sołtys wsi, Henryk, był wieloletnim tłumaczem u boku biskupa Henryka Fleminga. Karczmę założono prawdopodobnie wraz ze wsią. W połowie XVII wieku Tolkowiec obejmował 52 łany czynszowe, sześć łanów należało do kościoła, a jeden do szkoły. Pod koniec XVIII wieku była to wieś królewska.
Kościół we wsi wybudowało już w połowie XIV wieku; działała przy nim szkoła parafialna.
Przed wybuchem II wojny światowej większość mieszkańców utrzymywała się z rolnictwa i leśnictwa, 43 osób pracowało w przemyśle i rzemiośle, 12 – w handlu i komunikacji.
Liczba mieszkańców i gospodarstw w poszczególnych latach:
- 1783 r. – 40 gospodarstw
- 1820 r. – 284 osoby, 28 gospodarstw
- 1857 r. – 360 osób
- 1905 r. – 409 osób
- 1933 r. – 499 osób
- 1939 r. – 476 osób, 117 gospodarstw
Religia
We wsi znajduje się siedziba parafii rzymskokatolickiej.
Zabytki
- kościół
- wiejska zabudowa mieszkaniowa, zachowana w około 50%, typowe domy warmińskie – większość z XIX wieku; w każdej zagrodzie budynki gospodarcze z XIX i pierwszej połowy XX w.
- plebania z XVIII w.
- dawna karczma z XVIII w.
- dawna szkoła z XIX w.
- na terenie wsi znajduje się także konstrukcja przypominająca kształtem grotę, która mogła pierwotnie pełnić rolę kaplicy
Bibliografia
Braniewo. Z dziejów miasta i powiatu, red. Andrzej Wakar i in., Olsztyn 1973.
Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch, Königsberg 1857.
Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
Wojewódzka Ewidencja Zabytków [12.11.2013]
Strona Urzędu Gminy Płoskinia [12.11.2013]
Bank Danych Lokalnych GUS [12.11.2013]
Verwaltungsgeschichte [12.11.2013]
Przypisy
- ↑ Strona Urzędu Gminy Płoskinia [13.11.2014]
