Grodziczno

Grodziczno
Herb Grodziczna. Źródło: www.grodziczno.pl [12.09.2013]
Rodzaj miejscowości	wieś gminna
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	nowomiejski
Gmina	Grodziczno
Liczba ludności (2012)	378
Strefa numeracyjna	(+48) 56
Kod pocztowy	13 - 324
Tablice rejestracyjne	NNM
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Grodziczno
Położenie na mapie Polski Grodziczno
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Grodziczno (w 1570 r. Grodziszczno, w 1641 r. Grodziczno) – wieś gminna w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie nowomiejskim, w gminie Grodziczno. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa toruńskiego. Wieś jest siedzibą gminy Grodziczno. W 2012 roku miejscowość liczyła 378 mieszkańców. Obecnie funkcję wójta pełni Tomasz Szczepański.

Kościół pw. Św. Piotra i Pawła.
Źródło: www.nowemiasto.com.pl [12.09.2013]

Położenie

Miejscowość leży przy drodze wojewódzkiej nr 538, w odległości około 10 km od Nowego Miasta Lubawskiego i 20 km od Iławy; przez wieś przepływa rzeka Wel, a 12 km od Grodziczna płynie Drwęca.

Dzieje miejscowości

Pierwsze wzmianki o miejscowości znajdują się w źródłach z 1338 r. – Grodeu, z 1403 r. – Grodisz, Grodys, Grodzitczky. Zarówno etymologia nazwy, jak i badania archeologiczne świadczą o istnieniu przedkrzyżackiego grodu. Grodziczno było prawdopodobnie pierwszą założoną przez Krzyżaków wsią, której właścicielem był bezpośrednio Zakon. Świadczą o tym wzmianki w archiwum parafii związane z budową w 1340 r. gotyckiego kościoła. W 1466 r. miejscowość stanowiła własność szlachecką. W latach 1423–1434 Grodziczno leżało w wójtostwie nowomiejskim. W dobie Rzeczypospolitej Szlacheckiej wieś pozostała w granicach powiatu michałowskiego województwa chełmińskiego. W XVII w. Grodziczno było w posiadaniu Bystramów, a następnie Grotthausenów. Na początku XIX w. wieś została ogarnięta falą zgonów wywołaną suchotami. W 1876 r. założono w miejscowości folwark pod nazwą Johannathal. Natomiast na przełomie XIX i XX w. wykazuje się w Grodzicznie posiadłości rycerskie i włościańskie. Pierwsze posiadały 36 budynków i 17 domów mieszkalnych, a drugie 54 budynków i 31 domów mieszkalnych. Łącznie mieszkańców było 546, w tym 76 ewangelików i 470 katolików. Nie zachowała się informacja o formie zabudowy wsi.

Gospodarka

Na terenie miejscowości działają firmy z branży samochodowej, elektronicznej, ślusarskiej, transportowej, usługowo–handlowej, hydraulicznej oraz istnieje Ośrodek Szkolenia Kierowców.

Kultura

W Grodzicznie istnieje Gminna Biblioteka Publiczna, Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej, Dom Pomocy Społecznej, Orkiestra Dęta, Gospodyń Wiejskich oraz Urząd Gminy.

Religia

W Grodzicznie znajduje się siedziba parafii rzymskokatolickiej pw. Świętych Apostołów Piotra i Pawła.

Ludzie związani z miejscowością

• Józef Mania (1819–1896) – duchowny katolicki, w latach 1850–1892 proboszcz miejscowej parafii
• Józef Ruchniewicz (1862–1918) – duchowny katolicki, w latach 1892–1918 proboszcz miejscowej parafii
• Jan Jankowski (1873–1965) – duchowny katolicki, w latach 1918–1962 proboszcz miejscowej parafii
• Paweł Ossowski (1919–1998) – duchowny katolicki, w latach 1962–1987 proboszcz miejscowej parafii
• Henryk Piotrowski (1937–2011) – duchowny katolicki, w latach 1987–2011 proboszcz miejscowej parafii

Ze wsią związane są także dwa rody: Bystramów oraz Grotthausenów.

Zabytki

• zabytkowy kościół
• zespół pałacowo–parkowy
• pomnik pomordowanych podczas II wojny światowej

Bibliografia

Korecki Andrzej, Z dziejów gminy Grodziczno, Pelplin 2003, 354 ss.
Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. II, Warszawa 1881, 927 ss.
partnerzy.pogranicze.zhp.pl/ Strona ZHP [12.09.2013]
Strona Grodziczna [10.07.2014]
Strona Nowego Miasta Lubawskiego [12.09.2013]