Nowe Kiejkuty: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja zweryfikowana] | [wersja zweryfikowana] |
(→Przyroda) |
|||
| (Nie pokazano 5 wersji utworzonych przez 4 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
| − | |||
| − | |||
{{Wieś infobox | {{Wieś infobox | ||
|nazwa = Nowe Kiejkuty | |nazwa = Nowe Kiejkuty | ||
| Linia 6: | Linia 4: | ||
|flaga wsi = | |flaga wsi = | ||
|herb artykuł = | |herb artykuł = | ||
| − | |dopełniacz wsi = | + | |dopełniacz wsi = Nowych Kiejkut |
| − | |zdjęcie = | + | |zdjęcie = |
| − | |opis zdjęcia = | + | |opis zdjęcia = |
|rodzaj miejscowości =wieś sołecka | |rodzaj miejscowości =wieś sołecka | ||
|województwo = warmińsko-mazurskie | |województwo = warmińsko-mazurskie | ||
| Linia 30: | Linia 28: | ||
|wikisłownik = | |wikisłownik = | ||
|www = | |www = | ||
| − | }} | + | }}<br/> |
| − | < | + | ''' Nowe Kiejkuty''' (niem. ''Neu Keykuth'') – wieś sołecka położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie |województwie warmińsko–mazurskim]], w [[Powiat szczycieński|powiecie szczycieńskim]], w [[Dźwierzuty (gmina wiejska)|gminie Dźwierzuty]]. W latach 1975–1998 miejscowość [[Podział administracyjny |administracyjnie]] należała do [[Województwo olsztyńskie|województwa olsztyńskiego]]. W 2010 roku wieś liczyła 325 mieszkańców. Aktualnie funkcję sołtysa sprawuje [[Bernarda Mikulak]]<ref>[http://www.gminadzwierzuty.pl/?c=mdTresc-cmPokaz-271/ Strona Gminy Dźwierzuty] [04.10.2014]</ref>. |
| + | <br/><br/> | ||
| − | + | == Położenie == | |
| + | Wieś położona jest na [[Pojezierze Mazurskie|Pojezierzu Mazurskim]], w południowo–wschodniej części województwa warmińsko–mazurskiego, w północnej części powiatu szczycieńskiego. Miejscowość leży w odległości 10 km na północ od [[Szczytno|Szczytna]], na północ od jeziora [[Jezioro Wałpusz|Wałpusz]], przy drodze nr 600 w kierunku [[Mrągowo|Mrągowa]] oraz linii kolejowej na linii Szczytno – [[Biskupiec]]. | ||
| + | <br/> | ||
| − | + | == Dzieje miejscowości == | |
| + | Miejscowość powstała na obszarze dawnej [[Galindia|Galindii]]. Następnie tereny te stanowiły część [[Prokuratoria szczycieńska|prokuratorii szczycieńskiej]] przeznaczonej do nadań dla rycerstwa w zamian za zasługi dla [[Zakon Krzyżacki|Zakonu]]. Obdarowani rycerze we własnym zakresie zakładali nowe [Wieś czynszowa |wsie czynszowe]], dwory i folwarki, a także często sprzedawali, zamieniali lub tracili własne majątki, stąd spora liczba kolejnych właścicieli. Nowe Kiejkuty zostały założone pod koniec XIV wieku (po raz pierwszy zostały wymienione w 1399 roku). W 1406 roku była to wieś czynszowa obejmująca 40 łanów, w tym 4 łany sołeckie. Zasiedlanie wsi najwyraźniej postępowało stosunkowo powoli, ponieważ w 1520 roku aż 24 łany były puste. W XVI wieku istniała tu karczma. W 1782 roku Nowe Kiejkuty składały się z 29 gospodarstw. W 1818 roku wieś liczyła 180 mieszkańców i 34 gospodarstwa. | ||
| − | + | W raporcie starosty szczycieńskiego von Gaudeckera z 1730 r. odnotowano Nowe Kiejkuty jako miejscowość posiadającą szkołę. | |
| − | |||
| − | + | W 1939 roku Nowe Kiejkuty były zamieszkane przez 401 osób. | |
| − | + | W 1992 roku zamknięto przystanek osobowy na linii kolejowej nr 262 w Nowych Kiejkutach. | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | + | Miejscowość jest obecnie siedzibą sołectwa. | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | == | + | ==Bezpieczeństwo== |
| − | W | + | W Nowych Kiejkutach działa jednostka [[Ochotnicza Straż Pożarna| Ochotniczej Straży Pożarnej]]. |
<br/> | <br/> | ||
| − | == | + | ==Sport== |
| − | + | W miejscowości działa klub piłkarski [[FC Nowe Kiejkuty]]. | |
| − | + | ==Turystyka== | |
| − | + | W okolicach miejscowości zlokalizowane są ośrodki wypoczynkowe, gospodarstwa [[Agroturystyka| agroturystyczne]], stadniny koni. | |
| − | |||
<br/> | <br/> | ||
| − | === Przyroda | + | == Zabytki == |
| + | *w centrum wsi pozostałości pomnika na cześć mieszkańców wsi poległych podczas [[I wojna światowa na Warmii i Mazurach|I wojny światowej]]; pomnik zlokalizowany był w centrum wsi, przy przydrożnej kapliczce; do czasów obecnych zachowały się jedynie szczątki podstawy pomnika | ||
| + | *[[Cmentarz ewangelicki w Nowych Kiejkutach |cmentarz ewangelicki]] z XIX wieku | ||
| + | *budynek dawnej [[Stacja kolejowa w Nowych Kiejkutach|stacji kolejowej]] z początków XX wieku, zaadoptowany obecnie na mieszkania prywatne | ||
| + | == Przyroda == | ||
W pobliżu miejscowości znajduje się pomnik przyrody - [[Głaz narzutowy w Leśnictwie Kulka |głaz narzutowy]]. | W pobliżu miejscowości znajduje się pomnik przyrody - [[Głaz narzutowy w Leśnictwie Kulka |głaz narzutowy]]. | ||
| − | |||
| − | + | == Bibliografia == | |
| − | + | Toeppen Max, ''Historia Mazur'', Olsztyn 1995 (przekład M. Szymańska-Jasińska)<br> | |
| − | + | Grabowski Sławomir, ''Z dziejów gminy Dźwierzuty'', Rocznik Mazurski, t. 10, 2006, ss. 3–6.<br/> | |
| − | + | Kossert Andreas, ''Mazury. Zapomniane Południe dawnych Prus Wschodnich'', przeł. Barbara Ostrowska, Warszawa 2004. <br/> | |
| − | + | Liżewska Iwona, Knercer Wiktor, ''Przewodnik po historii i zabytkach ziemi szczycieńskiej'', Olsztyn 1998.<br/> | |
| − | + | ''Szczytno. Z dziejów miasta i powiatu'', red. Jan Jałoszyński i in., Olsztyn 1962.<br/> | |
| − | + | [http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims/ Bank Danych Lokalnych GUS] [10.09.2013]<br/> | |
| − | + | [http://www.verwaltungsgeschichte.de/ortelsburg.html/ Deutsche Verwaltungsgeschichte] [10.09.2013]<br/> | |
| − | + | [http://www.gminadzwierzuty.pl/?mdAktualnosci-cmPokaz-254/ Strona Gminy Dźwierzuty] [10.09.2013]<br/> | |
| + | [http://www.rowery.olsztyn.pl/wiki/miejsca/1914/warminsko-mazurskie/nowe_kiejkuty/ Olsztyńska Strona Rowerowa] [04.10.2014] | ||
| + | |||
{{Przypisy}} | {{Przypisy}} | ||
| − | + | <references/> | |
<br/> | <br/> | ||
Aktualna wersja na dzień 09:28, 10 wrz 2015
| Nowe Kiejkuty | |
| | |
| Rodzaj miejscowości | wieś sołecka |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | szczycieński |
| Gmina | Dźwierzuty |
| Liczba ludności (2010) | 325 |
| Strefa numeracyjna | (+48) 89 |
| Kod pocztowy | 12-120 |
| Tablice rejestracyjne | NSZ |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Nowe Kiejkuty | |
| Położenie na mapie Polski  Nowe Kiejkuty | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Nowe Kiejkuty (niem. Neu Keykuth) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie szczycieńskim, w gminie Dźwierzuty. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego. W 2010 roku wieś liczyła 325 mieszkańców. Aktualnie funkcję sołtysa sprawuje Bernarda Mikulak[1].
Spis treści
Położenie
Wieś położona jest na Pojezierzu Mazurskim, w południowo–wschodniej części województwa warmińsko–mazurskiego, w północnej części powiatu szczycieńskiego. Miejscowość leży w odległości 10 km na północ od Szczytna, na północ od jeziora Wałpusz, przy drodze nr 600 w kierunku Mrągowa oraz linii kolejowej na linii Szczytno – Biskupiec.
Dzieje miejscowości
Miejscowość powstała na obszarze dawnej Galindii. Następnie tereny te stanowiły część prokuratorii szczycieńskiej przeznaczonej do nadań dla rycerstwa w zamian za zasługi dla Zakonu. Obdarowani rycerze we własnym zakresie zakładali nowe [Wieś czynszowa |wsie czynszowe]], dwory i folwarki, a także często sprzedawali, zamieniali lub tracili własne majątki, stąd spora liczba kolejnych właścicieli. Nowe Kiejkuty zostały założone pod koniec XIV wieku (po raz pierwszy zostały wymienione w 1399 roku). W 1406 roku była to wieś czynszowa obejmująca 40 łanów, w tym 4 łany sołeckie. Zasiedlanie wsi najwyraźniej postępowało stosunkowo powoli, ponieważ w 1520 roku aż 24 łany były puste. W XVI wieku istniała tu karczma. W 1782 roku Nowe Kiejkuty składały się z 29 gospodarstw. W 1818 roku wieś liczyła 180 mieszkańców i 34 gospodarstwa.
W raporcie starosty szczycieńskiego von Gaudeckera z 1730 r. odnotowano Nowe Kiejkuty jako miejscowość posiadającą szkołę.
W 1939 roku Nowe Kiejkuty były zamieszkane przez 401 osób.
W 1992 roku zamknięto przystanek osobowy na linii kolejowej nr 262 w Nowych Kiejkutach.
Miejscowość jest obecnie siedzibą sołectwa.
Bezpieczeństwo
W Nowych Kiejkutach działa jednostka Ochotniczej Straży Pożarnej.
Sport
W miejscowości działa klub piłkarski FC Nowe Kiejkuty.
Turystyka
W okolicach miejscowości zlokalizowane są ośrodki wypoczynkowe, gospodarstwa agroturystyczne, stadniny koni.
Zabytki
- w centrum wsi pozostałości pomnika na cześć mieszkańców wsi poległych podczas I wojny światowej; pomnik zlokalizowany był w centrum wsi, przy przydrożnej kapliczce; do czasów obecnych zachowały się jedynie szczątki podstawy pomnika
- cmentarz ewangelicki z XIX wieku
- budynek dawnej stacji kolejowej z początków XX wieku, zaadoptowany obecnie na mieszkania prywatne
Przyroda
W pobliżu miejscowości znajduje się pomnik przyrody - głaz narzutowy.
Bibliografia
Toeppen Max, Historia Mazur, Olsztyn 1995 (przekład M. Szymańska-Jasińska)
Grabowski Sławomir, Z dziejów gminy Dźwierzuty, Rocznik Mazurski, t. 10, 2006, ss. 3–6.
Kossert Andreas, Mazury. Zapomniane Południe dawnych Prus Wschodnich, przeł. Barbara Ostrowska, Warszawa 2004.
Liżewska Iwona, Knercer Wiktor, Przewodnik po historii i zabytkach ziemi szczycieńskiej, Olsztyn 1998.
Szczytno. Z dziejów miasta i powiatu, red. Jan Jałoszyński i in., Olsztyn 1962.
Bank Danych Lokalnych GUS [10.09.2013]
Deutsche Verwaltungsgeschichte [10.09.2013]
Strona Gminy Dźwierzuty [10.09.2013]
Olsztyńska Strona Rowerowa [04.10.2014]
Przypisy
- ↑ Strona Gminy Dźwierzuty [04.10.2014]
