Wróżby na Warmii i Mazurach: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja zweryfikowana] | [wersja zweryfikowana] |
m (Zastępowanie tekstu - "Kategoria: Etnografia" na "Kategoria:Kultura niematerialna") |
|||
| Linia 40: | Linia 40: | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | [[Kategoria: Kultura]][[Kategoria: | + | [[Kategoria: Kultura]][[Kategoria:Kultura niematerialna]][[Kategoria: Wierzenia i obyczaje]] |
Aktualna wersja na dzień 18:04, 17 mar 2015
| Wróżby na Warmii i Mazurach | |
| | |
| Znaczenie | odczytywanie ze znaków przyszłego biegu zdarzeń i ich charakteru |
Wróżby na Warmii i Mazurach – popularna wśród ludności Warmii i Mazur metoda na pozyskanie informacji o bliższej i dalszej przyszłości, charakterze i rodzaju wydarzeń, z którymi człowiek będzie musiał się zmierzyć.
Wierzenia
Wróżby dotyczyły wszelkich aspektów życia codziennego, np. prognoz pogodowych, pomyślności i zdrowia. Sygnalizowały, kto najczęściej będzie opuszczał ten świat (kobiety czy mężczyźni, starzy czy młodzi, chorzy czy ofiary nieszczęśliwych wypadków), czy najbliższy rok będzie czasem urodzaju, w jaki sposób będą się układać relacje małżeńskie itp. Szczegółowe Przepowiednie na rok cały z dnia Bożego Narodzenia i jedenastu następujących po nim dni i nocy znajdowały się w zbiorze Jakuba Turowskiego Klucz do bardzo ważnych Tajemnic.
Ogromną rolę odgrywała swoista magia liczb. Szczególne znaczenie miała liczba 12. Max P. Topeppen odnotował między innymi:
"Jeżeli w noc Nowego Roku pomiędzy 11 i 12 godziną roznieci się w piecu ogień, przystawi się do pieca ławkę i posypie ją popiołem, rano na popiele znajdą się ślady nieboszczyka, który wygrzewał się w nocy"[1].
Magiczne znaczenie nabierał okres między Bożym Narodzeniem i nocą sylwestrową:
"Jeżeli pomiędzy Bożym Narodzeniem a Nowym Rokiem śnieg pada dużymi płatami, umierają przeważnie starzy ludzie, jeżeli małymi płatkami, przeważnie młodzi"[2].
Wróżby uwielbiały również młode panny na wydaniu. I tak na przykład wyruszały zimą nad jezioro, zanurzały rękę w przeręblu, najgłębiej, jak się dało. W zależności od tego, co wyciągnęły z wody, otrzymywały zapowiedź zawodu ich przyszłego męża (kawałek żelaza oznaczał kowala, muszla zaś rybaka).
Wróżby związane były z najważniejszymi wydarzeniami kalendarza liturgicznego i ludowego. Przykładowo, w Wielki Czwartek należało sadzić sadzonki roślin kwiatowych i przesadzać rośliny doniczkowe. Natomiast w Wielki Piątek i w Wielkanoc wróżby zakazywały czesania się, ponieważ w przeciwnym razie kury będą rozgrzebywać ziemię w ogrodzie. Osoby urodzone w sobotę miały być obłudne i pożądliwe. Natomiast urodzonym we wtorek wróżby przepowiadały karierę hultajów.
Przypisy
Bibliografia
Szyfer Anna, Zwyczaje, obrzędy i wierzenia Mazurów i Warmiaków, Olsztyn 1968.
Toeppen Max P., Wierzenia mazurskie, wstęp Anna Szyfer, Władysław Ogrodziński, oprac. Paweł Błażewicz, Jerzy Marek Łapo, Dąbrówno 2008.
Tragarz duchów. Zbiór podań ludowych z Mazur, zebrał, przełożył i opracował Jerzy Marek Łapo, Dąbrówno 2007.
Warmiacy i Mazurzy. Życie codzienne ludności wiejskiej w I połowie XIX wieku, red. Bogumił Kuźniewski, Olsztynek 2002.
Zientara-Malewska Maria, O różnych kłobukach, skarbach i zaklętych zamkach. Baśnie i legendy warmińskie, wybór i oprac. Jan Chłosta, Olsztyn 2008.
