Andrzej Chryzostom Załuski: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja zweryfikowana] |
m (Zastępowanie tekstu - "[[Kategoria: Osoba" na "[[Kategoria:Osoby") |
|||
| (Nie pokazano 10 wersji utworzonych przez 3 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
{{Biogram infobox | {{Biogram infobox | ||
| − | |imię i nazwisko = Andrzej | + | |imię i nazwisko = Andrzej Chryzostom Załuski |
|imię i nazwisko org = | |imię i nazwisko org = | ||
|pseudonim = | |pseudonim = | ||
|grafika = Andrzej Załuski.png | |grafika = Andrzej Załuski.png | ||
| − | |opis grafiki = Andrzej | + | |opis grafiki = Andrzej Chryzostom Załuski.<br>Źródło: [http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Andrzej_Chryzostom_Za%C5%82uski.PNG Commons Wikimedia] |
|podpis = | |podpis = | ||
| − | |data urodzenia = 1650 | + | |data urodzenia = 1650 r. |
| − | |miejsce urodzenia = | + | |miejsce urodzenia = nieznane |
|imię przy narodzeniu = | |imię przy narodzeniu = | ||
|data śmierci = 12 maja 1711 r. | |data śmierci = 12 maja 1711 r. | ||
| Linia 21: | Linia 21: | ||
}} | }} | ||
| − | '''Andrzej | + | '''Andrzej Chryzostom Załuski''' (ur. 1650 r., zm. 12 maja 1711 r. w [[Dobre Miasto|Dobrym Mieście]]) – biskup płocki od 1692 r., biskup kijowski od 1683 r., [[biskup warmiński]] od 1699 r., herb rodowy – Junosz. |
<br/><br/> | <br/><br/> | ||
== Życiorys == | == Życiorys == | ||
=== Szkoła i wykształcenie === | === Szkoła i wykształcenie === | ||
| − | Andrzej | + | Andrzej Chryzostom Załuski nauki świeckie pobierał w Wiedniu, zaś wykształcenie teologiczne zdobył w Louvain, Paryżu i Rzymie. |
<br/> | <br/> | ||
=== Działalność === | === Działalność === | ||
| − | W 1673 r. otrzymał niższe święcenia i został kanonikiem krakowskim. W 1674 r. uzyskał święcenia kapłańskie. Został kanonikiem pułtuskim i łęczyckim, opatem komendatoryjnym wąchockim oraz prepozytem jarosławskim. Był także sekretarzem wielkim koronnym królowej Marii Kazimiery. W 1683 r. został biskupem kijowskim. Od króla otrzymał prepozyturę płocką, a w październiku 1692 biskupstwo płockie. | + | W 1673 r. otrzymał niższe święcenia i został kanonikiem krakowskim. W 1674 r. uzyskał święcenia kapłańskie. Został kanonikiem pułtuskim i łęczyckim, opatem komendatoryjnym wąchockim oraz prepozytem jarosławskim. Był także sekretarzem wielkim koronnym królowej Marii Kazimiery. W 1683 r. został biskupem kijowskim. Od króla otrzymał prepozyturę płocką, a w październiku 1692 r. biskupstwo płockie. |
| − | W 1699 r. [[kapituła warmińska]] wybrała Załuskiego na swojego biskupa. 18 stycznia 1701 r. ukoronował w Królewcu Fryderyka I na pierwszego króla [[Prusy| Prus]]. W 1702 r. został kanclerzem wielkim koronnym. Był tajnym agentem króla pruskiego o pseudonimie Lamprecht, donosząc mu o poczynaniach Augusta II. W 1705 r. uwięziony przez Augusta II za konszachty z Leszczyńskim, musiał tłumaczyć się z swego postępowania w Rzymie. | + | W 1699 r. [[kapituła warmińska]] wybrała Załuskiego na swojego biskupa. 18 stycznia 1701 r. ukoronował w Królewcu Fryderyka I na pierwszego króla [[Prusy|Prus]]. W 1702 r. został kanclerzem wielkim koronnym. Był tajnym agentem króla pruskiego o pseudonimie Lamprecht, donosząc mu o poczynaniach Augusta II. W 1705 r. uwięziony przez Augusta II za konszachty z Leszczyńskim, musiał tłumaczyć się z swego postępowania w Rzymie. |
| − | Na [[Warmia| Warmii]] nie mógł wiele zdziałać wskutek zamętu spowodowanego przez wojnę północną. Przemarsze wojsk oraz epidemia dżumy zdewastowały i wyludniły Księstwo Warmińskie. Zmarł 12 maja 1711 r. w [[Dobre Miasto |Dobrym Mieście]]. Jego epitafium, wykonane z czarnego i białego marmuru, znajduje się w [[ | + | Na [[Warmia|Warmii]] nie mógł wiele zdziałać wskutek zamętu spowodowanego przez wojnę północną. Przemarsze wojsk oraz epidemia dżumy zdewastowały i wyludniły Księstwo Warmińskie. Zmarł 12 maja 1711 r. w [[Dobre Miasto |Dobrym Mieście]]. Jego epitafium, wykonane z czarnego i białego marmuru, znajduje się w [[lkwim:Bazylika Najświętszego Zbawiciela i Wszystkich Świętych w Dobrym Mieście|kolegiacie dobromiejskiej]]. Płytę nagrobną swojemu stryjowi ufundował Andrzej Stanisław Załuski, biskup krakowski. Andrzej Chryzostom Załuski pozostawił po sobie bogatą spuściznę literacką i naukową, w tym zbiór dokumentów współczesnych w przekładzie łacińskim pt. "Epistolae historico-famliares" (1709—1711, 3 t., t. IV w 1761 r.), poza tym "Mowy na radach i sejmach..." (1689 r.), "Mowy różne" (1690 r.), "Kazania..." (1697 r.). |
| + | |||
| + | Załuski został zapamiętany jako świętobliwy kapłan, lecz zamierzał zrezygnować z biskupstwa oraz kanclerstwa i spędzić resztę życia w klasztorze, jednak nim to uczynił, zmarł. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | == Ciekawostki== | |
| + | Biskup podjął decyzję o budowie w [[ewim:Lidzbark Warmiński|Lidzbarku Warmińskim]] kaplicy, będącej wotum dziękczynnym za odwrócenie epidemii dżumy, która wówczas panowała na Warmii. W późniejszym czasie ją rozbudowano i w ten sposób powstał istniejący do dzisiaj [[lkwim:Kościół pw. Podwyższenia Krzyża Świętego w Lidzbarku Warmińskim|kościół pw. Podwyższenia Krzyża Świętego]]. | ||
| − | + | Z jego inicjatywy rozpoczęto też odbudowę zniszczonej [[Pałac w Smolajnach|rezydencji biskupów w Smolajnach]]. | |
| − | |||
== Bibliografia == | == Bibliografia == | ||
| − | |||
''Poczet biskupów warmińskich'', pod red. Stanisława Achremczyka, Olsztyn 2008, 510 ss. | ''Poczet biskupów warmińskich'', pod red. Stanisława Achremczyka, Olsztyn 2008, 510 ss. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | [[Kategoria: | + | [[Kategoria:Osoby|Załuski, Andrzej Chryzostom]] |
| + | |||
| + | [[Kategoria: Duchowni rzymskokatoliccy|Załuski, Andrzej Chryzostom]] | ||
| + | [[Kategoria: Biskupi warmińscy|Załuski, Andrzej Chryzostom]] | ||
| + | [[Kategoria: Powiat olsztyński|Załuski, Andrzej Chryzostom]] | ||
| + | [[Kategoria: Dobre Miasto (gmina miejsko-wiejska)|Załuski, Andrzej Chryzostom]] | ||
| + | [[Kategoria: 1601-1700|Załuski, Andrzej Chryzostom]] | ||
| + | [[Kategoria: 1701-1800|Załuski, Andrzej Chryzostom]] | ||
Aktualna wersja na dzień 19:44, 17 mar 2015
| Andrzej Chryzostom Załuski | |
| | |
 Andrzej Chryzostom Załuski.
Źródło: Commons Wikimedia | |
| Data i miejsce urodzenia | 1650 r. nieznane |
| Data i miejsce śmierci | 12 maja 1711 r. Dobre Miasto |
Andrzej Chryzostom Załuski (ur. 1650 r., zm. 12 maja 1711 r. w Dobrym Mieście) – biskup płocki od 1692 r., biskup kijowski od 1683 r., biskup warmiński od 1699 r., herb rodowy – Junosz.
Życiorys
Szkoła i wykształcenie
Andrzej Chryzostom Załuski nauki świeckie pobierał w Wiedniu, zaś wykształcenie teologiczne zdobył w Louvain, Paryżu i Rzymie.
Działalność
W 1673 r. otrzymał niższe święcenia i został kanonikiem krakowskim. W 1674 r. uzyskał święcenia kapłańskie. Został kanonikiem pułtuskim i łęczyckim, opatem komendatoryjnym wąchockim oraz prepozytem jarosławskim. Był także sekretarzem wielkim koronnym królowej Marii Kazimiery. W 1683 r. został biskupem kijowskim. Od króla otrzymał prepozyturę płocką, a w październiku 1692 r. biskupstwo płockie. W 1699 r. kapituła warmińska wybrała Załuskiego na swojego biskupa. 18 stycznia 1701 r. ukoronował w Królewcu Fryderyka I na pierwszego króla Prus. W 1702 r. został kanclerzem wielkim koronnym. Był tajnym agentem króla pruskiego o pseudonimie Lamprecht, donosząc mu o poczynaniach Augusta II. W 1705 r. uwięziony przez Augusta II za konszachty z Leszczyńskim, musiał tłumaczyć się z swego postępowania w Rzymie.
Na Warmii nie mógł wiele zdziałać wskutek zamętu spowodowanego przez wojnę północną. Przemarsze wojsk oraz epidemia dżumy zdewastowały i wyludniły Księstwo Warmińskie. Zmarł 12 maja 1711 r. w Dobrym Mieście. Jego epitafium, wykonane z czarnego i białego marmuru, znajduje się w kolegiacie dobromiejskiej. Płytę nagrobną swojemu stryjowi ufundował Andrzej Stanisław Załuski, biskup krakowski. Andrzej Chryzostom Załuski pozostawił po sobie bogatą spuściznę literacką i naukową, w tym zbiór dokumentów współczesnych w przekładzie łacińskim pt. "Epistolae historico-famliares" (1709—1711, 3 t., t. IV w 1761 r.), poza tym "Mowy na radach i sejmach..." (1689 r.), "Mowy różne" (1690 r.), "Kazania..." (1697 r.).
Załuski został zapamiętany jako świętobliwy kapłan, lecz zamierzał zrezygnować z biskupstwa oraz kanclerstwa i spędzić resztę życia w klasztorze, jednak nim to uczynił, zmarł.
Ciekawostki
Biskup podjął decyzję o budowie w Lidzbarku Warmińskim kaplicy, będącej wotum dziękczynnym za odwrócenie epidemii dżumy, która wówczas panowała na Warmii. W późniejszym czasie ją rozbudowano i w ten sposób powstał istniejący do dzisiaj kościół pw. Podwyższenia Krzyża Świętego.
Z jego inicjatywy rozpoczęto też odbudowę zniszczonej rezydencji biskupów w Smolajnach.
Bibliografia
Poczet biskupów warmińskich, pod red. Stanisława Achremczyka, Olsztyn 2008, 510 ss.
