Czosnek niedźwiedzi: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja zweryfikowana] |
m (Zastępowanie tekstu - "Kategoria: Rezerwaty przyrody" na " ") |
|||
| (Nie pokazano 12 wersji utworzonych przez 3 użytkowników) | |||
| Linia 4: | Linia 4: | ||
|L = L. | |L = L. | ||
|Pusta linia = <br/> | |Pusta linia = <br/> | ||
| − | |grafika = | + | |grafika = Bärlauch_Blüte.jpg |
| − | |podpis grafiki = | + | |podpis grafiki = Czosnek niedźwiedzi. Kwiatostan. Fot. Oswald Engelhardt. Źródło: [http://commons.wikimedia.org/wiki/Allium_ursinum#mediaviewer/File:B%C3%A4rlauch_Bl%C3%BCte.jpg Commons Wikimedia] |
|Systematyka = Systematyka | |Systematyka = Systematyka | ||
|Domena = eukarionty | |Domena = eukarionty | ||
| Linia 17: | Linia 17: | ||
|Gatunek = czosnek niedźwiedzi | |Gatunek = czosnek niedźwiedzi | ||
|Synonimy = Synonimy | |Synonimy = Synonimy | ||
| − | |Lista synonimów = | + | |Lista synonimów = }} |
| − | }} | + | '''Czosnek niedźwiedzi''' (''Allium ursinum'' L.) – gatunek z podrodziny czosnkowych (''Allioideae'') z rodziny amarylkowatych (''Amaryllidaceae''), do niedawna zwykle w randze rodziny czosnkowate (''Alliaceae''). |
| − | <br/> | + | <br/><br/> |
| + | === Morfologia === | ||
| + | Bylina o wysokości do 50 cm, z wąską, podługowatą, białą, podziemną cebulą złożoną z nasad dwóch liści, okrytą żółtawymi łuskami. Boczne cebulki tworzą się rzadko i tylko w małych ilościach. | ||
| − | + | Łodyga (głąbik) jest prosto wzniesiona, trójkanciasta, pełna, bezlistna. Liście tylko odziomkowe, przeważnie dwa, rzadko trzy, długoogonkowe, szerokolancetowate lub eliptycznie lancetowate, żywozielone, miękkie. | |
| − | + | Szczytowy baldach pozorny przed rozwinięciem się jest otulony błoniastą okrywą z 2-3 listków, które po przekwitnieniu szybko opadają. Śnieżnobiałe kwiaty, na długich, szorstkich szypułkach, są zebrane w kulisty baldach pozorny. Pręciki, długości połowy działek okwiatu, maja nitki słabo rozszerzone u nasady. Kwiaty kwitną od kwietnia do maja. Zapylane są przez trzmiele i muchy. | |
| − | |||
| − | |||
<br/> | <br/> | ||
=== Rozmieszczenie i ekologia === | === Rozmieszczenie i ekologia === | ||
| + | Czosnek niedźwiedzi jest gatunkiem euroazjatyckim znajdującym optymalne warunki w klimacie oceanicznym. Jest to roślina leśna, występująca w cienistych lasach liściastych, na wyżynach oraz na pogórzu, ale także na niżu. Wymaga dobrze rozłożonej próchnicy, gleb świeżych, gliniasto-piaszczystych, zasobnych w składniki mineralne. Jest niewrażliwa na właściwości chemiczne skał macierzystych, ale najczęściej występuje na podłożu wapiennym. | ||
| − | + | Na [[Warmia|Warmii]] i [[Mazury|Mazurach]] czosnek niedźwiedzi występuje rzadko. Stwierdzony został m.in. w rezerwatach [[Rezerwat Borki|"Borki"]], [[Rezerwat Buki Wysoczyzny Elbląskiej|"Buki Wysoczyzny Elbląskiej"]] i [[Rezerwat Las Warmiński|"Las Warmiński im. prof. Benona Polakowskiego"]]. | |
| − | |||
=== Wartość użytkowa === | === Wartość użytkowa === | ||
| + | Liście czosnku niedźwiedziego zawierają dużo witaminy C, mają bardzo silny aromat, pobudzają apetyt. Są zalecane jako warzywo do zup wiosennych. | ||
| − | + | Czosnek niedźwiedzi ma podobne własności lecznicze jak czosnek pospolity i inne gatunki czosnków. Ma silne działanie bakteriobójcze, obniża ciśnienie krwi, korzystnie działa na serce, zapobiega nowotworom złośliwym, miażdżycy. Jego silne działanie bakteriobójcze szczególnie przydatne jest przy leczeniu chorób górnych dróg oddechowych, przy tym dodatkowo oprócz zabijania bakterii czosnek pobudza wydzielanie śluzu w oskrzelach. | |
| − | + | Roślina ta objęta jest w Polsce częściową ochroną gatunkową. Na obszarze kraju jest to gatunek narażony na wymarcie (kategoria zagrożenia V na "Czerwonej liście"). Głównym zagrożeniem jest nieprawidłowa gospodarka leśna: przebudowa lasów mieszanych na monokulturowe lasy iglaste oraz niszczenie jego siedlisk w lasach łęgowych podczas regulacji rzek. | |
| − | |||
| − | |||
| − | Roślina ta objęta jest w Polsce częściową ochroną gatunkową. Na obszarze | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
<br/> | <br/> | ||
== Bibliografia == | == Bibliografia == | ||
| + | Traczyk Tadeusz, ''Rośliny lasu liściastego. Atlas'', Warszawa 1975.<br/> | ||
| + | Cincura Frantisek, Ferakova Viera, Majovsky Jozef, Somsak Ladislav, Zaborsky Jan, ''Pospolite rośliny środkowej Europy'', Warszawa 1990.<br/> | ||
| + | [http://pl.wikipedia.org/wiki/Czosnek_nied%C5%BAwiedzi pl.wikipedia.org, czosnek niedźwiedzi] [27.06.2014]<br/> | ||
| + | [http://pl.wikipedia.org/wiki/Lista_gatunk%C3%B3w_ro%C5%9Blin_obj%C4%99tych_ochron%C4%85_cz%C4%99%C5%9Bciow%C4%85_w_Polsce pl.wikipedia.org, lista gatunków roślin objętych ochroną częściową w Polsce] [27.06.2014]<br/> | ||
| − | + | [[Kategoria: Przyroda]] [[Kategoria: Rośliny chronione]][[Kategoria: Rośliny Warmii i Mazur]] | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | [[Kategoria: Przyroda | ||
Aktualna wersja na dzień 16:24, 21 mar 2015
| Czosnek niedźwiedzi | |
| | |
| Allium ursinum | |
| L. | |
 Czosnek niedźwiedzi. Kwiatostan. Fot. Oswald Engelhardt. Źródło: Commons Wikimedia | |
| Systematyka | |
| Królestwo | rośliny |
| Gromada | rośliny naczyniowe |
| Klasa | okrytonasienne |
| Rząd | szparagowce |
| Rodzina | amarylkowate |
| Rodzaj | czosnek |
| Gatunek | czosnek niedźwiedzi |
| Synonimy | |
Czosnek niedźwiedzi (Allium ursinum L.) – gatunek z podrodziny czosnkowych (Allioideae) z rodziny amarylkowatych (Amaryllidaceae), do niedawna zwykle w randze rodziny czosnkowate (Alliaceae).
Morfologia
Bylina o wysokości do 50 cm, z wąską, podługowatą, białą, podziemną cebulą złożoną z nasad dwóch liści, okrytą żółtawymi łuskami. Boczne cebulki tworzą się rzadko i tylko w małych ilościach.
Łodyga (głąbik) jest prosto wzniesiona, trójkanciasta, pełna, bezlistna. Liście tylko odziomkowe, przeważnie dwa, rzadko trzy, długoogonkowe, szerokolancetowate lub eliptycznie lancetowate, żywozielone, miękkie.
Szczytowy baldach pozorny przed rozwinięciem się jest otulony błoniastą okrywą z 2-3 listków, które po przekwitnieniu szybko opadają. Śnieżnobiałe kwiaty, na długich, szorstkich szypułkach, są zebrane w kulisty baldach pozorny. Pręciki, długości połowy działek okwiatu, maja nitki słabo rozszerzone u nasady. Kwiaty kwitną od kwietnia do maja. Zapylane są przez trzmiele i muchy.
Rozmieszczenie i ekologia
Czosnek niedźwiedzi jest gatunkiem euroazjatyckim znajdującym optymalne warunki w klimacie oceanicznym. Jest to roślina leśna, występująca w cienistych lasach liściastych, na wyżynach oraz na pogórzu, ale także na niżu. Wymaga dobrze rozłożonej próchnicy, gleb świeżych, gliniasto-piaszczystych, zasobnych w składniki mineralne. Jest niewrażliwa na właściwości chemiczne skał macierzystych, ale najczęściej występuje na podłożu wapiennym.
Na Warmii i Mazurach czosnek niedźwiedzi występuje rzadko. Stwierdzony został m.in. w rezerwatach "Borki", "Buki Wysoczyzny Elbląskiej" i "Las Warmiński im. prof. Benona Polakowskiego".
Wartość użytkowa
Liście czosnku niedźwiedziego zawierają dużo witaminy C, mają bardzo silny aromat, pobudzają apetyt. Są zalecane jako warzywo do zup wiosennych.
Czosnek niedźwiedzi ma podobne własności lecznicze jak czosnek pospolity i inne gatunki czosnków. Ma silne działanie bakteriobójcze, obniża ciśnienie krwi, korzystnie działa na serce, zapobiega nowotworom złośliwym, miażdżycy. Jego silne działanie bakteriobójcze szczególnie przydatne jest przy leczeniu chorób górnych dróg oddechowych, przy tym dodatkowo oprócz zabijania bakterii czosnek pobudza wydzielanie śluzu w oskrzelach.
Roślina ta objęta jest w Polsce częściową ochroną gatunkową. Na obszarze kraju jest to gatunek narażony na wymarcie (kategoria zagrożenia V na "Czerwonej liście"). Głównym zagrożeniem jest nieprawidłowa gospodarka leśna: przebudowa lasów mieszanych na monokulturowe lasy iglaste oraz niszczenie jego siedlisk w lasach łęgowych podczas regulacji rzek.
Bibliografia
Traczyk Tadeusz, Rośliny lasu liściastego. Atlas, Warszawa 1975.
Cincura Frantisek, Ferakova Viera, Majovsky Jozef, Somsak Ladislav, Zaborsky Jan, Pospolite rośliny środkowej Europy, Warszawa 1990.
pl.wikipedia.org, czosnek niedźwiedzi [27.06.2014]
pl.wikipedia.org, lista gatunków roślin objętych ochroną częściową w Polsce [27.06.2014]
