Goryczka krzyżowa: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja zweryfikowana] |
(Utworzono nową stronę "{{Roślina infobox |Nazwa rośliny = Goryczka krzyżowa |Nazwa łacińska = Gentiana cruciata |L = L. |Pusta linia = <br/> |grafika = |podpis grafiki = |Systema...") |
m (Zastępowanie tekstu - "Kategoria: Natura 2000" na "Kategoria:Natura 2000 Kategoria:Ochrona przyrody") |
||
| (Nie pokazano 11 wersji utworzonych przez 3 użytkowników) | |||
| Linia 4: | Linia 4: | ||
|L = L. | |L = L. | ||
|Pusta linia = <br/> | |Pusta linia = <br/> | ||
| − | |grafika = | + | |grafika = Gentiana_cruciata_030705b.jpg |
| − | |podpis grafiki = | + | |podpis grafiki = Goryczka krzyżowa.<br>Fot. BerndH. Źródło: [http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Gentiana_cruciata_030705b.jpg Commons Wikimedia] |
|Systematyka = Systematyka | |Systematyka = Systematyka | ||
|Domena = eukarionty | |Domena = eukarionty | ||
| Linia 18: | Linia 18: | ||
|Synonimy = Synonimy | |Synonimy = Synonimy | ||
|Lista synonimów = }} | |Lista synonimów = }} | ||
| − | + | '''Goryczka krzyżowa''' (''Gentiana cruciata'' L.) – gatunek rośliny należący do rodziny goryczkowatych (''Gentianaceae''). | |
| − | + | <br/><br/> | |
| − | '''Goryczka krzyżowa''' (''Gentiana cruciata'' L.) – | ||
| − | |||
| − | |||
=== Morfologia === | === Morfologia === | ||
| + | Wieloletnia, okazała roślina tworząca gęste kępy, w których oprócz kwitnących pędów występują pędy płonne lub posiadające tylko pączki przyszłorocznych kwiatów. Cała roślina jest naga. | ||
| + | Łodyga wzniesiona, prosta, nierozgałęziająca się, dość gruba, w dolnej części pokryta łuskami. Wysokości 10-50 cm. Pod ziemią znajduje się kłącze. | ||
| + | Ulistnienie naprzemianległe. Liście dość duże, jajowatopodługowate. Wyższe liście są pochewkowato zrośnięte nasadami. Kwiaty zebrane w pęczki po 2-5 w kątach środkowych i górnych liści. Kwiaty 4-krotne. Kielich w środku jaśniejszy, dzwonkowaty z krótkimi ząbkami. Korona kwiatu długości 20–25 mm, błękitna, o trójkątnych, ostrych, przeważnie rozpostartych ząbkach, nie orzęsiona na brzegu. Gardziel korony naga, słupek bez szyjki, prawie siedzący. Kwitnie od czerwca do września. Owoc stanowią prawie siedzące torebki zawierające gładkie, podłużne nasiona bez skrzydełek. | ||
<br/> | <br/> | ||
=== Rozmieszczenie i ekologia === | === Rozmieszczenie i ekologia === | ||
| + | Występuje głównie w południowej Europie (tam tylko w górach) z wyjątkiem części południowo-wschodniej, a także w środkowej części kontynentu. W Polsce występuje dość pospolicie na całym obszarze kraju, w górach zwykle po regiel dolny. Najwyżej położone stanowisko podano z rezerwatu przyrody "Wysokie Skałki" w Pieninach (950 m n.p.m.). | ||
| + | Siedlisko tej goryczki stanowią ubogie murawy nawapienne, suche łąki, widne lasy sosnowe i dębowe. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla klasy ''Festuco-Brometea'', zespołu ''Adonido-Brachypodietum''. | ||
| − | + | Na [[Warmia i Mazury|Warmii i Mazurach]] gatunek ten podano m.in. z obszaru [[Natura 2000]] [[Natura 2000 Murawy na Pojezierzu Ełckim|"Murawy na Pojezierzu Ełckim"]]. | |
=== Wartość użytkowa === | === Wartość użytkowa === | ||
| − | + | Roślina jest zrywana w celach leczniczych, co jest źródłem zagrożenia, podobnie jak zaorywanie muraw, w których występuje oraz ich zarastanie drzewami w wyniku sukcesji ekologicznej. | |
| − | |||
<br/> | <br/> | ||
=== Ciekawostki === | === Ciekawostki === | ||
| − | + | Jest rośliną żywicielską rzadkiego motyla [[Modraszek Rebela|modraszka Rebela]] ''Phengaris rebeli'' podlegającego w Polsce ścisłej ochronie. | |
| − | |||
<br/> | <br/> | ||
== Bibliografia == | == Bibliografia == | ||
| + | Munker Bertram, ''Kwiaty polne i leśne'', Warszawa 1998.<br/> | ||
| + | [http://pl.wikipedia.org/wiki/Goryczka_krzy%C5%BCowa pl.wikipedia.org, goryczka krzyżowa] [28.06.2014] | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | [[Kategoria: Przyroda]] [[Kategoria: Rośliny Warmii i Mazur]] [[Kategoria:Natura 2000]] [[Kategoria:Ochrona przyrody]] | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | [[Kategoria: | ||
Aktualna wersja na dzień 10:54, 18 mar 2015
| Goryczka krzyżowa | |
| | |
| Gentiana cruciata | |
| L. | |
 Goryczka krzyżowa. Fot. BerndH. Źródło: Commons Wikimedia | |
| Systematyka | |
| Królestwo | rośliny |
| Gromada | rośliny naczyniowe |
| Klasa | okrytonasienne |
| Rząd | goryczkowce |
| Rodzina | goryczkowate |
| Rodzaj | goryczka |
| Gatunek | goryczka krzyżowa |
| Synonimy | |
Goryczka krzyżowa (Gentiana cruciata L.) – gatunek rośliny należący do rodziny goryczkowatych (Gentianaceae).
Spis treści
Morfologia
Wieloletnia, okazała roślina tworząca gęste kępy, w których oprócz kwitnących pędów występują pędy płonne lub posiadające tylko pączki przyszłorocznych kwiatów. Cała roślina jest naga.
Łodyga wzniesiona, prosta, nierozgałęziająca się, dość gruba, w dolnej części pokryta łuskami. Wysokości 10-50 cm. Pod ziemią znajduje się kłącze.
Ulistnienie naprzemianległe. Liście dość duże, jajowatopodługowate. Wyższe liście są pochewkowato zrośnięte nasadami. Kwiaty zebrane w pęczki po 2-5 w kątach środkowych i górnych liści. Kwiaty 4-krotne. Kielich w środku jaśniejszy, dzwonkowaty z krótkimi ząbkami. Korona kwiatu długości 20–25 mm, błękitna, o trójkątnych, ostrych, przeważnie rozpostartych ząbkach, nie orzęsiona na brzegu. Gardziel korony naga, słupek bez szyjki, prawie siedzący. Kwitnie od czerwca do września. Owoc stanowią prawie siedzące torebki zawierające gładkie, podłużne nasiona bez skrzydełek.
Rozmieszczenie i ekologia
Występuje głównie w południowej Europie (tam tylko w górach) z wyjątkiem części południowo-wschodniej, a także w środkowej części kontynentu. W Polsce występuje dość pospolicie na całym obszarze kraju, w górach zwykle po regiel dolny. Najwyżej położone stanowisko podano z rezerwatu przyrody "Wysokie Skałki" w Pieninach (950 m n.p.m.).
Siedlisko tej goryczki stanowią ubogie murawy nawapienne, suche łąki, widne lasy sosnowe i dębowe. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla klasy Festuco-Brometea, zespołu Adonido-Brachypodietum.
Na Warmii i Mazurach gatunek ten podano m.in. z obszaru Natura 2000 "Murawy na Pojezierzu Ełckim".
Wartość użytkowa
Roślina jest zrywana w celach leczniczych, co jest źródłem zagrożenia, podobnie jak zaorywanie muraw, w których występuje oraz ich zarastanie drzewami w wyniku sukcesji ekologicznej.
Ciekawostki
Jest rośliną żywicielską rzadkiego motyla modraszka Rebela Phengaris rebeli podlegającego w Polsce ścisłej ochronie.
Bibliografia
Munker Bertram, Kwiaty polne i leśne, Warszawa 1998.
pl.wikipedia.org, goryczka krzyżowa [28.06.2014]
