Grążel drobny: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja zweryfikowana] |
| (Nie pokazano 12 wersji utworzonych przez jednego użytkownika) | |||
| Linia 5: | Linia 5: | ||
|Pusta linia = <br/> | |Pusta linia = <br/> | ||
|grafika = Nuphar pumilum2.jpg | |grafika = Nuphar pumilum2.jpg | ||
| − | |podpis grafiki = Grążel drobny [http://en.wikipedia.org/wiki/File:Nuphar_pumilum2.jpg] | + | |podpis grafiki = Grążel drobny.<br>Autor: KENPEI. Źródło: [http://en.wikipedia.org/wiki/File:Nuphar_pumilum2.jpg Wikipedia] [14.07.2014] |
|Systematyka = Systematyka | |Systematyka = Systematyka | ||
|Domena = eukarionty | |Domena = eukarionty | ||
| Linia 21: | Linia 21: | ||
<br/><br/> | <br/><br/> | ||
== Morfologia == | == Morfologia == | ||
| − | Roślina bardzo podobna do grążela żółtego, zwłaszcza zmarniałego, znacznie jednak rzadsza. Kłącze cieńsze niż u grążela żółtego (10–20 mm grubości i 20–70 cm długości) | + | Roślina bardzo podobna do [[grążel żółty|grążela żółtego]], zwłaszcza zmarniałego, znacznie jednak rzadsza. Kłącze cieńsze niż u grążela żółtego (10–20 mm grubości i 20–70 cm długości), liście pływające i również podobne do liści grążela żółtego, ale mniejsze – osiągają 5–15 cm długości i 4–13 cm szerokości. Ich nasada jest bardziej rozszerzona, a nerwy drugiego rzędu są rzadsze. Liście posiadają długi ogonek liściowy sięgający do 2,5 m. |
| − | Liście podwodne są delikatne, okrągławe | + | Liście podwodne są delikatne, okrągławe, o zatokowatym brzegu (heterofilia). Kwiaty obupłciowe, o średnicy 2–3 cm, z licznymi płatkami korony i 5 żółtozielonymi działkami kielicha (3–5 razy dłuższymi od płatków). Płatków 11 małych, łopatkowatych. Słupek składa się z 8–12 zrośniętych owocolistków, a jego znamię jest tarczowate, płaskie, z 8–12 promieniami dochodzącymi do ząbkowanego brzegu. |
Kwitnie od czerwca do września. Owocem jest torebka o gruszkowatym kształcie, 2 razy mniejsza niż u grążela żółtego. | Kwitnie od czerwca do września. Owocem jest torebka o gruszkowatym kształcie, 2 razy mniejsza niż u grążela żółtego. | ||
<br/> | <br/> | ||
| + | |||
== Rozmieszczenie i ekologia == | == Rozmieszczenie i ekologia == | ||
| − | + | Roślina zasiedla zbiorniki wód stojących o bardzo zróżnicowanej żyzności, ale preferuje podłoże torfowe. Wrażliwa na obecność wapnia w wodzie lub w podłożu. Tworzy swój własny zespół ''Nupharetum pumili'', dla którego jest gatunkiem charakterystycznym. | |
| − | + | Występuje w północnej, środkowej i zachodniej Europie, na Syberii, we wschodniej Azji oraz w środkowo-wschodniej części Ameryki Północnej, w stawach i jeziorach mezo- do oligotroficznych oraz dystroficznych, o wodzie chłodnej, na podłożu torfiasto-mulistym. Warunkiem jego występowania jest niska twardość wody oraz bezwapienne, organiczne podłoże. | |
| + | |||
| + | W Polsce jest rzadkim reliktem glacjalnym, który osiąga tu południową granicę swojego zwartego europejskiego zasięgu. Rośnie przede wszystkim w pasie pojezierzy, głównie na Pojezierzu Suwalskim i Pomorskim. W Polsce północno-wschodniej wstępuje obecnie tylko na 5 znanych dotąd stanowiskach stwierdzonych na Pojezierzu Suwalskim. W 2010 r. potwierdzono nowe stanowisko grążela drobnego w okolicach wsi [[Nerwik]] w [[Purda (gmina wiejska)|gminie Purda]]. | ||
| − | |||
| − | |||
== Wartość użytkowa == | == Wartość użytkowa == | ||
Roślina trująca. | Roślina trująca. | ||
| − | Gatunek objęty w Polsce ścisłą ochroną gatunkową. Roślina zagrożona przez zanieczyszczenie i nadmierną gospodarczą i turystyczną eksploatację jezior i stawów, a także wskutek zarastania stawów przez szuwary. Grążel drobny został umieszczony na | + | Gatunek objęty w Polsce ścisłą ochroną gatunkową. Roślina zagrożona przez zanieczyszczenie i nadmierną gospodarczą i turystyczną eksploatację jezior i stawów, a także wskutek zarastania stawów przez szuwary. Grążel drobny został umieszczony na czerwonej liście w grupie gatunków narażonych na wyginięcie (kategoria zagrożenia V). |
== Zobacz też == | == Zobacz też == | ||
| Linia 45: | Linia 46: | ||
<br/> | <br/> | ||
== Bibliografia == | == Bibliografia == | ||
| − | Zarzycki Kazimierz, Szeląg Zbigniew, ''Red list of the vascular plants in Poland'', [w:] ''Red lists of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski'', red. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda i Zbigniew Szeląg, Kraków 2006, s. | + | Zarzycki Kazimierz, Szeląg Zbigniew, ''Red list of the vascular plants in Poland'', [w:] ''Red lists of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski'', red. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda i Zbigniew Szeląg, Kraków 2006, s. 11–20.<br/> |
| − | [[Kategoria: Przyroda]] [[Kategoria:Rośliny]] [[Kategoria:Rośliny | + | [[Kategoria: Przyroda]] [[Kategoria:Rośliny Warmii i Mazur]] [[Kategoria: Rośliny chronione]] [[Kategoria: Powiat olsztyński]] [[Kategoria: Purda (gmina wiejska)|Purda]] |
Aktualna wersja na dzień 11:29, 12 lut 2015
| Grążel drobny | |
| | |
| Nuphar pumila | |
| (Timm) DC. | |
![Grążel drobny.Autor: KENPEI. Źródło: Wikipedia [14.07.2014]](/index.php/Plik:Nuphar_pumilum2.jpg) Grążel drobny. Autor: KENPEI. Źródło: Wikipedia [14.07.2014] | |
| Systematyka | |
| Królestwo | rośliny |
| Podkrólestwo | rośliny naczyniowe |
| Gromada | okrytonasienne |
| Klasa | dwuliścienne |
| Rząd | grzybieniowce |
| Rodzina | grzybieniowate |
| Rodzaj | grążel |
| Gatunek | grążel drobny |
| Synonimy | |
| Nuphar pumilum (Timm.) DC. | |
Grążel drobny (Nuphar pumila (Timm) DC.) – gatunek rośliny wodnej z rodziny grzybieniowatych (Nymphaeaceae).
Morfologia
Roślina bardzo podobna do grążela żółtego, zwłaszcza zmarniałego, znacznie jednak rzadsza. Kłącze cieńsze niż u grążela żółtego (10–20 mm grubości i 20–70 cm długości), liście pływające i również podobne do liści grążela żółtego, ale mniejsze – osiągają 5–15 cm długości i 4–13 cm szerokości. Ich nasada jest bardziej rozszerzona, a nerwy drugiego rzędu są rzadsze. Liście posiadają długi ogonek liściowy sięgający do 2,5 m.
Liście podwodne są delikatne, okrągławe, o zatokowatym brzegu (heterofilia). Kwiaty obupłciowe, o średnicy 2–3 cm, z licznymi płatkami korony i 5 żółtozielonymi działkami kielicha (3–5 razy dłuższymi od płatków). Płatków 11 małych, łopatkowatych. Słupek składa się z 8–12 zrośniętych owocolistków, a jego znamię jest tarczowate, płaskie, z 8–12 promieniami dochodzącymi do ząbkowanego brzegu.
Kwitnie od czerwca do września. Owocem jest torebka o gruszkowatym kształcie, 2 razy mniejsza niż u grążela żółtego.
Rozmieszczenie i ekologia
Roślina zasiedla zbiorniki wód stojących o bardzo zróżnicowanej żyzności, ale preferuje podłoże torfowe. Wrażliwa na obecność wapnia w wodzie lub w podłożu. Tworzy swój własny zespół Nupharetum pumili, dla którego jest gatunkiem charakterystycznym.
Występuje w północnej, środkowej i zachodniej Europie, na Syberii, we wschodniej Azji oraz w środkowo-wschodniej części Ameryki Północnej, w stawach i jeziorach mezo- do oligotroficznych oraz dystroficznych, o wodzie chłodnej, na podłożu torfiasto-mulistym. Warunkiem jego występowania jest niska twardość wody oraz bezwapienne, organiczne podłoże.
W Polsce jest rzadkim reliktem glacjalnym, który osiąga tu południową granicę swojego zwartego europejskiego zasięgu. Rośnie przede wszystkim w pasie pojezierzy, głównie na Pojezierzu Suwalskim i Pomorskim. W Polsce północno-wschodniej wstępuje obecnie tylko na 5 znanych dotąd stanowiskach stwierdzonych na Pojezierzu Suwalskim. W 2010 r. potwierdzono nowe stanowisko grążela drobnego w okolicach wsi Nerwik w gminie Purda.
Wartość użytkowa
Roślina trująca.
Gatunek objęty w Polsce ścisłą ochroną gatunkową. Roślina zagrożona przez zanieczyszczenie i nadmierną gospodarczą i turystyczną eksploatację jezior i stawów, a także wskutek zarastania stawów przez szuwary. Grążel drobny został umieszczony na czerwonej liście w grupie gatunków narażonych na wyginięcie (kategoria zagrożenia V).
Zobacz też
jezioro.com.pl [21.05.2014]
pl.wikipedia.org, grążel drobny [21.05.2014]
Bibliografia
Zarzycki Kazimierz, Szeląg Zbigniew, Red list of the vascular plants in Poland, [w:] Red lists of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski, red. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda i Zbigniew Szeląg, Kraków 2006, s. 11–20.
