Gwiazdosz potrójny: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja zweryfikowana] |
(→Owocnik) |
(→Rozmieszczenie i ekologia: merytoryczna) |
||
| (Nie pokazano 7 wersji utworzonych przez 2 użytkowników) | |||
| Linia 5: | Linia 5: | ||
|Pusta linia = <br/> | |Pusta linia = <br/> | ||
|grafika = gwiazdosz.jpg | |grafika = gwiazdosz.jpg | ||
| − | |podpis grafiki = Owocnik gwiazdosza potrójnego | + | |podpis grafiki = Owocnik gwiazdosza potrójnego.<br>Fot. Josef F. Stuefer. Źródło: [http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Geastrum_triplex.jpg Commons Wikimedia] |
|Systematyka = Systematyka | |Systematyka = Systematyka | ||
|Domena = eukarionty | |Domena = eukarionty | ||
| Linia 21: | Linia 21: | ||
<br/><br/> | <br/><br/> | ||
== Owocnik == | == Owocnik == | ||
| − | Owocnik początkowo zamknięty, cebulowatego kształtu, u podstawy pokryty grzybnią przerośniętą z podłożem. Powierzchnia owocnika jasnobrązowa lub zaróżowiona, nieco ciemnieje z wiekiem; wierzchnia warstwa osłony zewnętrznej łatwo odpada. Osłona zewnętrzna (egzoperydium) pęka do połowy na 4-5 (8) płatów, które rozchylają się gwiazdowato i podwijają. Maksymalna średnica owocnika wynosi 5-18 cm. Płaty osiągają grubość do 5 mm, ich wewnętrzna warstwa podczas podwijania się ramion pęka i wywija się ku górze, częściowo rozpada się a jej resztki tworzą kołnierz wokół osłony wewnętrznej. Wewnętrzna strona osłony zewnętrznej jest gładka, bez połysku, kremowa, z wiekiem ciemnieje z jasnobrązowej do ciemnobrązowej, czasem z czerwonawym odcieniem, spękana. Osłona wewnętrzna (endoperydium) kulistawa, nieco spłaszczona, 2-4 (5) cm średnicy; tej samej barwy co wewnętrzna strona ramion, z wiekiem ochrowobrązowa; pergaminowata; siedząca lub na krótkiej (2 mm) szyjce; bez apofizy. Gatunek | + | Owocnik początkowo zamknięty, cebulowatego kształtu, u podstawy pokryty grzybnią przerośniętą z podłożem. Powierzchnia owocnika jasnobrązowa lub zaróżowiona, nieco ciemnieje z wiekiem; wierzchnia warstwa osłony zewnętrznej łatwo odpada. Osłona zewnętrzna (egzoperydium) pęka do połowy na 4-5 (8) płatów, które rozchylają się gwiazdowato i podwijają. Maksymalna średnica owocnika wynosi 5-18 cm. Płaty osiągają grubość do 5 mm, ich wewnętrzna warstwa podczas podwijania się ramion pęka i wywija się ku górze, częściowo rozpada się, a jej resztki tworzą kołnierz wokół osłony wewnętrznej. Wewnętrzna strona osłony zewnętrznej jest gładka, bez połysku, kremowa, z wiekiem ciemnieje z jasnobrązowej do ciemnobrązowej, czasem z czerwonawym odcieniem, spękana. Osłona wewnętrzna (endoperydium) kulistawa, nieco spłaszczona, 2-4 (5) cm średnicy; tej samej barwy co wewnętrzna strona ramion, z wiekiem ochrowobrązowa; pergaminowata; siedząca lub na krótkiej (2 mm) szyjce; bez apofizy. <br/> |
| + | Gatunek wyróżnia się wśród gwiazdoszy obecnością kołnierza szyjkowego oraz dużymi rozmiarami i masywnością owocników. | ||
<br/> | <br/> | ||
== Rozmieszczenie i ekologia == | == Rozmieszczenie i ekologia == | ||
| − | + | Jest to gatunek rzadki. Owocniki wyrastają pojedynczo lub gromadnie, częściej w miejscach zacienionych i bogatych w resztki organiczne, w zaroślach, w parkach. Czasem na silnie rozłożonym drewnie drzew liściastych. Do roku 2014, tak jak pozostałe gwiazdosze, znajdował się na liście grzybów chronionych, obecnie nie podlega ochronie. Znajduje się na ''Czerwonej liście roślin i grzybów Polski''. Ma status E – gatunek wymierający. Znajduje się na listach gatunków zagrożonych także w Belgii, Danii, Estonii, Litwie, Norwegii, Finlandii. | |
| − | Na [[Warmia|Warmii]] i [[Mazury|Mazurach]] gwiazdosz potrójny | + | Na [[Warmia|Warmii]] i [[Mazury|Mazurach]] gwiazdosz potrójny został odnotowany w [[Rezerwat Las Warmiński|Lesie Warmińskim]]. |
<br/> | <br/> | ||
| + | |||
== Zobacz też == | == Zobacz też == | ||
[http://www.grzyby.pl//gatunki/Geastrum_triplex.htm grzyby.pl] [20.04.2014] | [http://www.grzyby.pl//gatunki/Geastrum_triplex.htm grzyby.pl] [20.04.2014] | ||
| Linia 43: | Linia 45: | ||
[[Kategoria: Przyroda]] | [[Kategoria: Przyroda]] | ||
| − | [[Kategoria: Grzyby]] | + | [[Kategoria: Grzyby Warmii i Mazur]] |
[[Kategoria: Rezerwaty przyrody]] | [[Kategoria: Rezerwaty przyrody]] | ||
Aktualna wersja na dzień 21:16, 24 lis 2017
| Gwiazdosz potrójny | |
| | |
| Geastrum triplex | |
| Jungh. | |
 Owocnik gwiazdosza potrójnego. Fot. Josef F. Stuefer. Źródło: Commons Wikimedia | |
| Systematyka | |
| Królestwo | grzyby |
| Gromada | grzyby podstawkowe |
| Klasa | pieczarniaki |
| Rząd | gwiazdoszowce |
| Rodzina | gwiazdoszowate |
| Rodzaj | gwiazdosz |
| Gatunek | gwiazdosz potrójny |
| Synonimy | |
Gwiazdosz potrójny (Geastrum triplex Jungh.) – gatunek grzyba wielkoowocnikowego z rodziny gwiazdoszowatych (Geastraceae), rzędu gwiazdoszowców (Geastrales).
Owocnik
Owocnik początkowo zamknięty, cebulowatego kształtu, u podstawy pokryty grzybnią przerośniętą z podłożem. Powierzchnia owocnika jasnobrązowa lub zaróżowiona, nieco ciemnieje z wiekiem; wierzchnia warstwa osłony zewnętrznej łatwo odpada. Osłona zewnętrzna (egzoperydium) pęka do połowy na 4-5 (8) płatów, które rozchylają się gwiazdowato i podwijają. Maksymalna średnica owocnika wynosi 5-18 cm. Płaty osiągają grubość do 5 mm, ich wewnętrzna warstwa podczas podwijania się ramion pęka i wywija się ku górze, częściowo rozpada się, a jej resztki tworzą kołnierz wokół osłony wewnętrznej. Wewnętrzna strona osłony zewnętrznej jest gładka, bez połysku, kremowa, z wiekiem ciemnieje z jasnobrązowej do ciemnobrązowej, czasem z czerwonawym odcieniem, spękana. Osłona wewnętrzna (endoperydium) kulistawa, nieco spłaszczona, 2-4 (5) cm średnicy; tej samej barwy co wewnętrzna strona ramion, z wiekiem ochrowobrązowa; pergaminowata; siedząca lub na krótkiej (2 mm) szyjce; bez apofizy.
Gatunek wyróżnia się wśród gwiazdoszy obecnością kołnierza szyjkowego oraz dużymi rozmiarami i masywnością owocników.
Rozmieszczenie i ekologia
Jest to gatunek rzadki. Owocniki wyrastają pojedynczo lub gromadnie, częściej w miejscach zacienionych i bogatych w resztki organiczne, w zaroślach, w parkach. Czasem na silnie rozłożonym drewnie drzew liściastych. Do roku 2014, tak jak pozostałe gwiazdosze, znajdował się na liście grzybów chronionych, obecnie nie podlega ochronie. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status E – gatunek wymierający. Znajduje się na listach gatunków zagrożonych także w Belgii, Danii, Estonii, Litwie, Norwegii, Finlandii.
Na Warmii i Mazurach gwiazdosz potrójny został odnotowany w Lesie Warmińskim.
Zobacz też
grzyby.pl [20.04.2014]
indexfungorum.org [20.04.2014]
pl.wikipedia.org, Gwiazdosz potrójny [20.04.2014]
Bibliografia
Kubiak Dariusz, Kubiak Katarzyna, Stanowisko gwiazdosza potrójnego Geastrum triplet Jungh. w rezerwacie Las Warmiński na Pojezierzu Olsztyńskim, "Parki Narodowe i Rezerwaty Przyrody" 2003, nr 22, s. 605-608.
Wojewoda Władysław, Ławrynowicz Maria, Red list of the macrofungi in Poland, [w:] Red lists of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski, red. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda i Zbigniew Szeląg, Kraków 2006, s. 55-70.
