Lakownica żółtawa: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja zweryfikowana] |
(Utworzono nową stronę "{{Roślina infobox |Nazwa rośliny = Lakownica żółtawa |Nazwa łacińska = Ganoderma lucidum |L = (M.A. Curtis) P. Karst. |Pusta linia = <br/> |grafika = Plik:...") |
(→Wartość użytkowa: stylistyczne) |
||
| (Nie pokazano 30 wersji utworzonych przez 5 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
{{Roślina infobox | {{Roślina infobox | ||
|Nazwa rośliny = Lakownica żółtawa | |Nazwa rośliny = Lakownica żółtawa | ||
| − | |Nazwa łacińska = Ganoderma lucidum | + | |Nazwa łacińska = ''Ganoderma lucidum'' |
| − | |L = (M.A. Curtis) P. Karst. | + | |L = (M. A. Curtis) P. Karst. |
|Pusta linia = <br/> | |Pusta linia = <br/> | ||
| − | |grafika = | + | |grafika = lakownica2.jpg |
| − | |podpis grafiki = | + | |podpis grafiki = Owocnik lakownicy żółtawej. Fot. Eric Steinert. Źródło: [http://disinfo.com/2015/03/mushroom-medicine-5-fungi-capable-profound-healing/ www.disinfo.com] |
|Systematyka = Systematyka | |Systematyka = Systematyka | ||
|Domena = eukarionty | |Domena = eukarionty | ||
|Królestwo = grzyby | |Królestwo = grzyby | ||
| + | |Podkrólestwo = | ||
|Gromada = grzyby podstawkowe | |Gromada = grzyby podstawkowe | ||
|Klasa = pieczarniaki | |Klasa = pieczarniaki | ||
| Linia 17: | Linia 18: | ||
|Synonimy = lakownica lśniąca | |Synonimy = lakownica lśniąca | ||
|Lista synonimów = }} | |Lista synonimów = }} | ||
| + | '''Lakownica żółtawa ''' (''Ganoderma lucidum'' (M. A. Curtis) P. Karst.) – gatunek grzyba wielkoowocnikowego z rodziny lakownicowatych (''Ganodermataceae''), rzędu żagwiowców (''Polyporales''). | ||
| + | <br/><br/> | ||
| + | == Owocnik == | ||
| + | Lakownica żółtawa tworzy owocniki jednoroczne, składające się z trzonu i płaskiego, kolistego, nerkowatego, bocznie osadzonego płaskiego kapelusza szerokości 5-30 cm. Powierzchnia górna czerwonawa, wiśniowa, czerwono-brązowa, lśniąca jakby polakierowana, nierówna, koncentrycznie rowkowana. Brzeg owocnika, szczególnie u młodych okazów, jaśniejszy, białawy, słomkowożółty lub żółtawy. Pory na dolnej stronie owocnika białawe, po dotknięciu brązowiejące. Trzon boczny, wielkości 5-15 cm, barwy kapelusza, lśniący. | ||
| + | <br/> | ||
| + | == Rozmieszczenie i ekologia == | ||
| + | Lakownica żółtawa w Europie występuje na północ od Alp. Rośnie pojedynczo lub w grupach na różnych gatunkach drzew, głównie liściastych, rzadziej na iglastych. Można ją spotkać w lasach, parkach oraz ogrodach na pniakach i w dolnej części pni różnych gatunków drzew, głównie obumarłych, ale także na żywych drzewach. Czasami pozornie wyrasta na ziemi, zwłaszcza przy dębach, faktycznie jednak jego trzon jest przyrośnięty do korzeni. Świeże owocniki pojawiają się latem i jesienią, starsze można spotkać cały rok. | ||
| + | <br/> | ||
| + | Lakownica żółtawa powoduje białą zgniliznę drewna, które po porażeniu przyjmuje odcień żółty. Niekiedy atakuje korzenie, m.in. obserwowano owocniki tego gatunku na szyi korzeniowej ok. 200-letniego modrzewia. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | == Wartość użytkowa == | |
| − | + | Jest grzyb niejadalny. Lakownica żółtawa jest gatunkiem dość rzadkim. W Polsce podlega częsciowej ochronie i znajduje się na ''Czerwonej liście roślin i grzybów Polski'', gdzie zaliczono ją do kategorii R – grzyb potencjalnie zagrożony z powodu ograniczonego zasięgu geograficznego i małych obszarów siedliskowych. Znajduje się na listach gatunków zagrożonych także w Szwajcarii, na Litwie, w Finlandii i Niemczech. | |
| − | |||
| − | |||
| − | Lakownica żółtawa | ||
| + | Na [[Warmia|Warmii]] i [[Mazury|Mazurach]] grzyb został zaobserwowany w rezerwacie [[rezerwat Pupy|Pupy]] w [[Puszcza Piska|Puszczy Piskiej]], na obszarze [[Nadleśnictwo Strzałowo|Nadleśnictwia Strzałowo]] w [[Powiat mrągowski| powiecie mrągowskim]], a także w [[Olsztyn|Olsztynie]] w lesie kortowskim. | ||
<br/> | <br/> | ||
| + | == Ciekawostki == | ||
| + | Na Dalekim Wschodzie lakownica żółtawa uważana jest za grzyb leczniczy. Leki z tego gatunku w tradycyjnej medycynie chińskiej stosuje się w chronicznej żółtaczce, nadciśnieniu, astmie i bronchicie. Leczono nim także bezsenność, schorzenia żołądka, stany zapalne stawów i nerek. We współczesnej medycynie chińskiej lakownicy używa się jako środka wzmacniającego siły organizmu, pomagającego także w przypadkach chorób nowotworowych. | ||
| − | + | Lakownica żółtawa zwana jest w języku japońskim Reishi, a w Chinach lingzhi, co oznacza "roślinę wzmacniającę ducha". Inne określenia to: "roślina nieśmiertelności", "grzyb rosnący na kamieniu", "grzyb dziesięciotysiącletni", "grzyb mocy duchowej" czy "grzyb widmo" ze względu na trudność znalezienia. Z owocników lakownic wyrabia się talizmany, które mają chronić właściciela i jego dom przed nieszczęściem. | |
| − | Lakownica żółtawa w | ||
| − | |||
| − | |||
| + | Współczesne wyniki badań potwierdzają, iż zawarte w grzybie składniki pozytywnie wpływają na zdrowie człowieka. Lakownica żółtawa wspomaga leczenie reumatyzmu, przewlekłych stanów zapalnych, schorzeń układu trawiennego, zapalenia żołądka i jelit oraz wrzodów. Pozytywne działanie wykazano w przypadku zapalenia i martwicy wątroby oraz chorób nowotworowych. Stosowanie preparatów z tego gatunku wykazało pozytywne wyniki w leczeniu wielu nowotworów (guza mózgu, białaczki, raka płuc, raka piersi, raka odbytnicy, raka trzustki). Łagodzi dolegliwości przekwitania oraz napięcie nerwowe i stres. Pomaga walczyć z nadpobudliwością i zaburzeniami snu. Zmniejsza bóle oraz zawroty głowy. Pozytywne efekty wykazano w leczeniu dolegliwości związanych z osłabieniem systemu odpornościowego (chroniczne zapalenie oskrzeli, płuc, grypa, częste przeziębienia). Pomaga w leczeniu schorzeń serca (arytmia, choroba wieńcowa, niewydolność serca), anemii, cukrzycy oraz nadciśnienia. Wspiera leczenie alergii oraz przyspiesza rekonwalescencję po przebytych chorobach. | ||
| − | + | W owocnikach i grzybni lakownicy żółtawej znaleziono liczne substancje aktywne farmakologicznie (węglowodany, aminokwasy, białka, sole nieorganiczne, związki sterydowe, ponad 120 rożnych trójterpenów, lipidy, alkaloidy, glukozyd kumaryny, olejki lotne oraz witaminy-ryboflawinę (witamina B2) i kwas askorbinowy (witamina C). | |
| − | |||
| − | |||
| + | Owocniki ''Ganoderma lucidum'' można hodować w warunkach in vitro na różnych podłożach (np. na litym drewnie lub na trocinach drzew liściastych, takich jak buk, dąb, olsza, brzoza, wierzba). | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | == Zobacz też == | |
| − | + | [http://www.grzyby.pl/gatunki/Ganoderma_lucidum.htm grzyby.pl] [19.04.2014] | |
| − | + | <br/> | |
| − | + | [http://pl.wikipedia.org/wiki/Lakownica_żółtawa pl.wikipedia.org, Lakownica żółtawa] [19.04.2014] | |
| − | + | <br/> | |
| − | + | [http://www.indexfungorum.org/names/Names.asp indexfungorum.org] [19.04.2014] | |
| − | |||
<br/> | <br/> | ||
| − | |||
| − | |||
== Bibliografia == | == Bibliografia == | ||
| − | Gumińska | + | Gumińska Barbara, Wojewoda Wiesław, ''Grzyby i ich oznaczanie'', Warszawa 1985.<br/> |
| − | Kwieciński | + | Kwieciński Aadam, ''Reishi – nadzieja współczesnej medycyny'', Jaworze 2004. |
| − | + | <br/> | |
| − | + | ''Lakownica lśniąca Ganoderma lucidum – biologia, uprawa i właściwości lecznicze'', red. Siwulski Marek, Sobieralski Krzysztof, Poznań 2011. <br> | |
| − | + | Mańka Karol, ''Fitopatologia leśna'', Warszawa 1998.<br> | |
| − | + | Wojewoda Władysław, Ławrynowicz Maria, ''Red list of the macrofungi in Poland'', [w:] ''Red lists of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski'', red. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda i Zbigniew Szeląg, Kraków 2006, s. 55-70.<br> | |
| − | + | Wojewoda Władysław, ''Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski'', Kraków 2003. | |
<br/> | <br/> | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
[[Kategoria: Przyroda]] | [[Kategoria: Przyroda]] | ||
| − | [[Kategoria: Grzyby]] | + | [[Kategoria: Grzyby Warmii i Mazur]] |
| + | [[Kategoria: rezerwaty przyrody]] | ||
Aktualna wersja na dzień 21:20, 24 lis 2017
| Lakownica żółtawa | |
| | |
| Ganoderma lucidum | |
| (M. A. Curtis) P. Karst. | |
 Owocnik lakownicy żółtawej. Fot. Eric Steinert. Źródło: www.disinfo.com | |
| Systematyka | |
| Królestwo | grzyby |
| Gromada | grzyby podstawkowe |
| Klasa | pieczarniaki |
| Rząd | żagwiowce |
| Rodzina | lakownicowate |
| Rodzaj | lakownica |
| Gatunek | lakownica żółtawa |
| lakownica lśniąca | |
Lakownica żółtawa (Ganoderma lucidum (M. A. Curtis) P. Karst.) – gatunek grzyba wielkoowocnikowego z rodziny lakownicowatych (Ganodermataceae), rzędu żagwiowców (Polyporales).
Spis treści
Owocnik
Lakownica żółtawa tworzy owocniki jednoroczne, składające się z trzonu i płaskiego, kolistego, nerkowatego, bocznie osadzonego płaskiego kapelusza szerokości 5-30 cm. Powierzchnia górna czerwonawa, wiśniowa, czerwono-brązowa, lśniąca jakby polakierowana, nierówna, koncentrycznie rowkowana. Brzeg owocnika, szczególnie u młodych okazów, jaśniejszy, białawy, słomkowożółty lub żółtawy. Pory na dolnej stronie owocnika białawe, po dotknięciu brązowiejące. Trzon boczny, wielkości 5-15 cm, barwy kapelusza, lśniący.
Rozmieszczenie i ekologia
Lakownica żółtawa w Europie występuje na północ od Alp. Rośnie pojedynczo lub w grupach na różnych gatunkach drzew, głównie liściastych, rzadziej na iglastych. Można ją spotkać w lasach, parkach oraz ogrodach na pniakach i w dolnej części pni różnych gatunków drzew, głównie obumarłych, ale także na żywych drzewach. Czasami pozornie wyrasta na ziemi, zwłaszcza przy dębach, faktycznie jednak jego trzon jest przyrośnięty do korzeni. Świeże owocniki pojawiają się latem i jesienią, starsze można spotkać cały rok.
Lakownica żółtawa powoduje białą zgniliznę drewna, które po porażeniu przyjmuje odcień żółty. Niekiedy atakuje korzenie, m.in. obserwowano owocniki tego gatunku na szyi korzeniowej ok. 200-letniego modrzewia.
Wartość użytkowa
Jest grzyb niejadalny. Lakownica żółtawa jest gatunkiem dość rzadkim. W Polsce podlega częsciowej ochronie i znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski, gdzie zaliczono ją do kategorii R – grzyb potencjalnie zagrożony z powodu ograniczonego zasięgu geograficznego i małych obszarów siedliskowych. Znajduje się na listach gatunków zagrożonych także w Szwajcarii, na Litwie, w Finlandii i Niemczech.
Na Warmii i Mazurach grzyb został zaobserwowany w rezerwacie Pupy w Puszczy Piskiej, na obszarze Nadleśnictwia Strzałowo w powiecie mrągowskim, a także w Olsztynie w lesie kortowskim.
Ciekawostki
Na Dalekim Wschodzie lakownica żółtawa uważana jest za grzyb leczniczy. Leki z tego gatunku w tradycyjnej medycynie chińskiej stosuje się w chronicznej żółtaczce, nadciśnieniu, astmie i bronchicie. Leczono nim także bezsenność, schorzenia żołądka, stany zapalne stawów i nerek. We współczesnej medycynie chińskiej lakownicy używa się jako środka wzmacniającego siły organizmu, pomagającego także w przypadkach chorób nowotworowych.
Lakownica żółtawa zwana jest w języku japońskim Reishi, a w Chinach lingzhi, co oznacza "roślinę wzmacniającę ducha". Inne określenia to: "roślina nieśmiertelności", "grzyb rosnący na kamieniu", "grzyb dziesięciotysiącletni", "grzyb mocy duchowej" czy "grzyb widmo" ze względu na trudność znalezienia. Z owocników lakownic wyrabia się talizmany, które mają chronić właściciela i jego dom przed nieszczęściem.
Współczesne wyniki badań potwierdzają, iż zawarte w grzybie składniki pozytywnie wpływają na zdrowie człowieka. Lakownica żółtawa wspomaga leczenie reumatyzmu, przewlekłych stanów zapalnych, schorzeń układu trawiennego, zapalenia żołądka i jelit oraz wrzodów. Pozytywne działanie wykazano w przypadku zapalenia i martwicy wątroby oraz chorób nowotworowych. Stosowanie preparatów z tego gatunku wykazało pozytywne wyniki w leczeniu wielu nowotworów (guza mózgu, białaczki, raka płuc, raka piersi, raka odbytnicy, raka trzustki). Łagodzi dolegliwości przekwitania oraz napięcie nerwowe i stres. Pomaga walczyć z nadpobudliwością i zaburzeniami snu. Zmniejsza bóle oraz zawroty głowy. Pozytywne efekty wykazano w leczeniu dolegliwości związanych z osłabieniem systemu odpornościowego (chroniczne zapalenie oskrzeli, płuc, grypa, częste przeziębienia). Pomaga w leczeniu schorzeń serca (arytmia, choroba wieńcowa, niewydolność serca), anemii, cukrzycy oraz nadciśnienia. Wspiera leczenie alergii oraz przyspiesza rekonwalescencję po przebytych chorobach.
W owocnikach i grzybni lakownicy żółtawej znaleziono liczne substancje aktywne farmakologicznie (węglowodany, aminokwasy, białka, sole nieorganiczne, związki sterydowe, ponad 120 rożnych trójterpenów, lipidy, alkaloidy, glukozyd kumaryny, olejki lotne oraz witaminy-ryboflawinę (witamina B2) i kwas askorbinowy (witamina C).
Owocniki Ganoderma lucidum można hodować w warunkach in vitro na różnych podłożach (np. na litym drewnie lub na trocinach drzew liściastych, takich jak buk, dąb, olsza, brzoza, wierzba).
Zobacz też
grzyby.pl [19.04.2014]
pl.wikipedia.org, Lakownica żółtawa [19.04.2014]
indexfungorum.org [19.04.2014]
Bibliografia
Gumińska Barbara, Wojewoda Wiesław, Grzyby i ich oznaczanie, Warszawa 1985.
Kwieciński Aadam, Reishi – nadzieja współczesnej medycyny, Jaworze 2004.
Lakownica lśniąca Ganoderma lucidum – biologia, uprawa i właściwości lecznicze, red. Siwulski Marek, Sobieralski Krzysztof, Poznań 2011.
Mańka Karol, Fitopatologia leśna, Warszawa 1998.
Wojewoda Władysław, Ławrynowicz Maria, Red list of the macrofungi in Poland, [w:] Red lists of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski, red. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda i Zbigniew Szeląg, Kraków 2006, s. 55-70.
Wojewoda Władysław, Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków 2003.
