Mieczyk dachówkowaty: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja zweryfikowana] |
| (Nie pokazano 6 wersji utworzonych przez 4 użytkowników) | |||
| Linia 4: | Linia 4: | ||
|L = L. | |L = L. | ||
|Pusta linia = <br/> | |Pusta linia = <br/> | ||
| − | |grafika = | + | |grafika = Gladiolus_imbricatus_a1.jpg |
| − | |podpis grafiki = | + | |podpis grafiki = Mieczyk dachówkowaty. Pokrój.<br>Fot. Jerzy Opioła. Źródło: [http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Gladiolus_imbricatus_a1.jpg Commons Wikimedia] |
|Systematyka = Systematyka | |Systematyka = Systematyka | ||
|Domena = eukarionty | |Domena = eukarionty | ||
| Linia 18: | Linia 18: | ||
|Synonimy = Synonimy | |Synonimy = Synonimy | ||
|Lista synonimów = }} | |Lista synonimów = }} | ||
| − | |||
| − | |||
'''Mieczyk dachówkowaty''' (''Gladiolus imbricatus'' L.) – gatunek rośliny jednoliściennej z rodziny kosaćcowatych (''Iridaceae''). | '''Mieczyk dachówkowaty''' (''Gladiolus imbricatus'' L.) – gatunek rośliny jednoliściennej z rodziny kosaćcowatych (''Iridaceae''). | ||
| − | + | <br/><br/> | |
| − | |||
=== Morfologia === | === Morfologia === | ||
| + | Roślina o łodydze pojedynczej, nierozgałęziona, sztywnej, dorastającej do 1 m wysokości (wraz z kwiatostanem). Liście od 2 do 4, całobrzegie, długie i sztywne, długość 20-25 cm, szerokości ok. 2 cm. Mają mieczowaty kształt i obejmują pochwiasto dolną część łodygi. Duże kwiaty na szczycie łodygi zebrane są w jednostronne, gęste grono złożone z kilku do kilkunastu kwiatów. Kwiaty grzbieciste, lejkowate, o długości ok. 2,5 cm. | ||
| − | + | Okwiat jest niezróżnicowany na kielich i koronę, składający się z 6 purpurowoczerwonych działek, które są u nasady zrośnięte w krótki kieliszek. Najwyższa działka jest nieco szersza, najniższa dłuższa od pozostałych. Trzy dolne działki o nieco podgiętych brzegach mają ciemnoczerwone smugi z białym środkiem. Nitki trzech pręcików są dwukrotnie dłuższe od zielonych pylników. Słupek ma nitkowatą szyjkę i trzema znamionami. Owocem jest trójkanciasta torebka z licznymi, oskrzydlonymi nasionami. | |
| − | Część podziemna ma podziemne bulwocebulki. Dolna (ubiegłoroczna) | + | Część podziemna ma podziemne bulwocebulki. Dolna (ubiegłoroczna) cebulka dostarcza roślinie substancje zapasowe, górna (młodsza, tegoroczna bulwocebulka) - gromadzi substancje zapasowe na przyszły rok. Obydwie mają kulisty kształt i otoczone są błoniasta osłonką. |
<br/> | <br/> | ||
=== Rozmieszczenie i ekologia === | === Rozmieszczenie i ekologia === | ||
| + | W Polsce występuje na całym terytorium, ale w górach dużo częściej. Roślina dawniej pospolita, obecnie rzadka, szczególnie na niżu. | ||
| − | W | + | W [[województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]] na stanowiskach naturalnych gatunek ten występuje w [[Mazurski Park Krajobrazowy|Mazurskim Parku Krajobrazowym]]. |
Siedliskiem tego gatunku są wilgotne łąki, ugory, polany, zarośla, dąbrowy. Dawniej rósł również w uprawach owsa i jęczmienia jako chwast. | Siedliskiem tego gatunku są wilgotne łąki, ugory, polany, zarośla, dąbrowy. Dawniej rósł również w uprawach owsa i jęczmienia jako chwast. | ||
| Linia 37: | Linia 36: | ||
=== Wartość użytkowa === | === Wartość użytkowa === | ||
| + | Roślina objęta w Polsce ochroną gatunkową, coraz rzadsza w kraju. Często zbierana dla swych pięknych kwiatów. Łatwa do wyniszczenia, ponieważ podczas zbierania przeważnie wyrywa się z ziemi wraz z bulwami. Przyczyną wyraźnego zanikania tego gatunku jest również zmiana sposobu użytkowania łąk: osuszanie i zaorywanie. | ||
| − | Roślina | + | Roślina ozdobna. Do XIX w. uprawiany był w europejskich ogrodach, potem zapomniany za sprawą spopularyzowanych mieczyków afrykańskich, które trzeba wykopywać na zimę. Obecnie przeżywa renesans jako cenna i efektowna roślina sadzawkowa. |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
== Bibliografia == | == Bibliografia == | ||
| − | + | Zarzycki Kazimierz, Szeląg Zbigniew: ''Red list of the vascular plants in Poland'', [w:] Mirek Zbigniew, Zarzycki Kazimierz, Wojewoda Władysław, Szelag Zbigniew (red.), ''Red lists of plants and fungi in Poland''. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2006, 11-20.<br/> | |
| − | Zarzycki Kazimierz, Szeląg Zbigniew: ''Red list of the vascular plants in Poland'' | + | [http://pl.wikipedia.org/wiki/Mieczyk_dach%C3%B3wkowaty pl.wikipedia.org, mieczyk dachówkowaty] [23.06.2014]<br/> |
| − | <br/> | + | [http://pl.wikipedia.org/wiki/Lista_gatunk%C3%B3w_ro%C5%9Blin_obj%C4%99tych_%C5%9Bcis%C5%82%C4%85_ochron%C4%85 pl.wikipedia.org, lista gatunków roślin objętych ścisłą ochroną w Polsce] [23.06.2014]<br/> |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
<br/> | <br/> | ||
| − | [[Kategoria: Przyroda | + | [[Kategoria: Przyroda]] [[Kategoria: Rośliny chronione]] [[Kategoria: Rośliny Warmii i Mazur]] |
Aktualna wersja na dzień 10:38, 8 mar 2015
| Mieczyk dachówkowaty | |
| | |
| Gladiolus imbricatus | |
| L. | |
 Mieczyk dachówkowaty. Pokrój. Fot. Jerzy Opioła. Źródło: Commons Wikimedia | |
| Systematyka | |
| Królestwo | rośliny |
| Gromada | rośliny naczyniowe |
| Klasa | okrytonasienne |
| Rząd | szparagowce |
| Rodzina | kosaćcowate |
| Rodzaj | mieczyk |
| Gatunek | mieczyk dachówkowaty |
| Synonimy | |
Mieczyk dachówkowaty (Gladiolus imbricatus L.) – gatunek rośliny jednoliściennej z rodziny kosaćcowatych (Iridaceae).
Morfologia
Roślina o łodydze pojedynczej, nierozgałęziona, sztywnej, dorastającej do 1 m wysokości (wraz z kwiatostanem). Liście od 2 do 4, całobrzegie, długie i sztywne, długość 20-25 cm, szerokości ok. 2 cm. Mają mieczowaty kształt i obejmują pochwiasto dolną część łodygi. Duże kwiaty na szczycie łodygi zebrane są w jednostronne, gęste grono złożone z kilku do kilkunastu kwiatów. Kwiaty grzbieciste, lejkowate, o długości ok. 2,5 cm.
Okwiat jest niezróżnicowany na kielich i koronę, składający się z 6 purpurowoczerwonych działek, które są u nasady zrośnięte w krótki kieliszek. Najwyższa działka jest nieco szersza, najniższa dłuższa od pozostałych. Trzy dolne działki o nieco podgiętych brzegach mają ciemnoczerwone smugi z białym środkiem. Nitki trzech pręcików są dwukrotnie dłuższe od zielonych pylników. Słupek ma nitkowatą szyjkę i trzema znamionami. Owocem jest trójkanciasta torebka z licznymi, oskrzydlonymi nasionami.
Część podziemna ma podziemne bulwocebulki. Dolna (ubiegłoroczna) cebulka dostarcza roślinie substancje zapasowe, górna (młodsza, tegoroczna bulwocebulka) - gromadzi substancje zapasowe na przyszły rok. Obydwie mają kulisty kształt i otoczone są błoniasta osłonką.
Rozmieszczenie i ekologia
W Polsce występuje na całym terytorium, ale w górach dużo częściej. Roślina dawniej pospolita, obecnie rzadka, szczególnie na niżu.
W województwie warmińsko-mazurskim na stanowiskach naturalnych gatunek ten występuje w Mazurskim Parku Krajobrazowym.
Siedliskiem tego gatunku są wilgotne łąki, ugory, polany, zarośla, dąbrowy. Dawniej rósł również w uprawach owsa i jęczmienia jako chwast.
Wartość użytkowa
Roślina objęta w Polsce ochroną gatunkową, coraz rzadsza w kraju. Często zbierana dla swych pięknych kwiatów. Łatwa do wyniszczenia, ponieważ podczas zbierania przeważnie wyrywa się z ziemi wraz z bulwami. Przyczyną wyraźnego zanikania tego gatunku jest również zmiana sposobu użytkowania łąk: osuszanie i zaorywanie.
Roślina ozdobna. Do XIX w. uprawiany był w europejskich ogrodach, potem zapomniany za sprawą spopularyzowanych mieczyków afrykańskich, które trzeba wykopywać na zimę. Obecnie przeżywa renesans jako cenna i efektowna roślina sadzawkowa.
Bibliografia
Zarzycki Kazimierz, Szeląg Zbigniew: Red list of the vascular plants in Poland, [w:] Mirek Zbigniew, Zarzycki Kazimierz, Wojewoda Władysław, Szelag Zbigniew (red.), Red lists of plants and fungi in Poland. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2006, 11-20.
pl.wikipedia.org, mieczyk dachówkowaty [23.06.2014]
pl.wikipedia.org, lista gatunków roślin objętych ścisłą ochroną w Polsce [23.06.2014]
