Chrośle: Różnice pomiędzy wersjami
Z Encyklopedia Warmii i Mazur
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja zweryfikowana] |
(→Dzieje miejscowości) |
(→Ludzie związani z miejscowością) |
||
| (Nie pokazano 27 wersji utworzonych przez 7 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
| − | |||
| − | |||
{{Wieś infobox | {{Wieś infobox | ||
| − | + | |nazwa = Chrośle | |
|herb wsi = | |herb wsi = | ||
|flaga wsi = | |flaga wsi = | ||
| Linia 8: | Linia 6: | ||
|dopełniacz wsi = Chrośli | |dopełniacz wsi = Chrośli | ||
|zdjęcie = Chrośle.jpg | |zdjęcie = Chrośle.jpg | ||
| − | |opis zdjęcia = Żniwa na starym zdjęciu w Chrośle - lata 50. XX w. | + | |opis zdjęcia = Żniwa na starym zdjęciu w Chrośle - lata 50. XX w.<br>Źródło: [http://blog.archiwa.org/3530/lata-50-chrosle-zniwa www.blog.archiwa.org] [12.09.2013] |
|rodzaj miejscowości = wieś sołecka | |rodzaj miejscowości = wieś sołecka | ||
|województwo = warmińsko-mazurskie | |województwo = warmińsko-mazurskie | ||
| Linia 17: | Linia 15: | ||
|wysokość = | |wysokość = | ||
|liczba ludności = 341 | |liczba ludności = 341 | ||
| − | |rok = 2012 | + | |rok = 2012 |
|strefa numeracyjna = (+48) 56 | |strefa numeracyjna = (+48) 56 | ||
|kod pocztowy = | |kod pocztowy = | ||
| Linia 31: | Linia 29: | ||
|www = | |www = | ||
}} | }} | ||
| − | + | '''Chrośle''' (''Kruszell'', ''Crossel'', ''Chróśle'') - [[wieś sołecka]] w Polsce w [[Województwo warmińsko-mazurskie |województwie warmińsko-mazurskim]], w [[Powiat nowomiejski |powiecie nowomiejskim]], w [[Nowe Miasto Lubawskie (gmina wiejska)|gminie Nowe Miasto Lubawskie]]. W latach 1975-1998 miejscowość [[Podział administracyjny |administracyjnie]] należała do województwa toruńskiego. W 2012 roku wieś liczyła 341 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa pełni [[Marek Miecznikowski]]<ref>[http://www.gminanml.pl/ Gmina Nowe Miasto Lubawskie] [15.06.2014]</ref>. | |
| − | + | <br/><br/> | |
| + | == Położenie == | ||
| + | Miejscowość położona jest około 6 km od Nowego Miasta Lubawskiego, nieopodal jeziora [[Jezioro Szaleniec|Szaleniec]]. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | == Dzieje miejscowości == | |
| − | + | Wieś lokowano 1340 r. Pierwszym sołtysem był [[Tileman Freymfal]]. Nazwa miejscowości pochodzi od polskiego słowa - ''kruszyna''. W XIV w. we wsi funkcjonowała [[Parafia pod wezwaniem św. Wawrzyńca w Chrośle|Parafia pw. św. Wawrzyńca]]. W jej skład wchodził również [[Nowy Dwór Bratiański]] i młyn Ruda. Kościół został zniszczony w wyniku wojen polsko-krzyżackich. Świątynię odbudowano w XV w. Do wojen szwedzkich istniała tutaj również szkoła przykościelna. W XVI w. wieś należała do starostwa w [[Bratian |Bratianie]]. W XVII w. we wsi wybudowano nowy kościół. Świątynię rozebrano w XVIII w. Pod koniec XIX w. wieś zajmował powierzchnię 3023 mórg. Katolików w tym czasie było 321, a ewangelików 120. W XIX w. we wsi powstał budynek szkolny, w którym wspólnie uczyły się dzieci pochodzenia niemieckiego i polskiego. Przed [[II wojna światowa na Warmii i Mazurach| II wojną światową]] wzrosła liczba ludności wsi pochodzenia niemieckiego. W 1938 r. miejscowość zamieszkiwały 424 osoby. | |
| − | |||
| − | |||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | ==Gospodarka== | |
| − | + | We wsi działa [[Kółko Rolnicze w Chrośle |Kółko Rolnicze]], które wykonuje naprawy sprzętu rolniczego. | |
| − | |||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | ==Kultura== | |
| − | == | + | W miejscowości znajduje się świetlica. |
| − | |||
| − | W | ||
| − | |||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | ==Bezpieczeństwo== | |
| − | + | We wsi działa najstarsza w gminie [[Ochotnicza Straż Pożarna w Chrośle|Ochotnicza Straż Pożarna]]. | |
| − | |||
| − | We wsi | ||
| − | |||
<br/> | <br/> | ||
| + | == Ludzie związani z miejscowością== | ||
| + | *Prawdopodobnie w nieistniejącym już kościele pochowano [[Jan Działyński|Jana Działyńskiego]] - starostę bratiańskiego. | ||
| − | + | *We wsi urodził się [[ks. Leonard Marchlewski]] - męczennik [[Kościół katolicki na Warmii i Mazurach| Kościoła katolickiego na Warmii i Mazurach]]. | |
| − | + | *Mieszkał tutaj [[lkwim:Franciszek Chabrowski|Franciszek Chabrowski]] (1899-1978) - działacz plebiscytowy na [[Warmia|Warmii]], uczestnik kampanii wrześniowej, autor pamiętników, malarz. | |
| − | + | *Po 1945 r. sołtysami byli:[[ Marek Elminowski]], [[Józef Kwiatkowski]], [[Józef Kuczmarski]], [[Franciszek Jastrzębski]], [[Władysław Maliszewski]],[[Alfons Maliszewski]]. | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | + | *Z Chrośla wywodzi się ród Marchlewskich - tu urodził się Józef Franciszek - ojciec Juliana i Leona Marchlewskich. Wyprowadził się do Włocławka, gdzie urodzili się jego synowie Leon - chemik, Julian - z zawodu ekonomista i estetyk, a z zajęcia rewolucjonista. | |
<br/> | <br/> | ||
| − | === | + | == Zabytki== |
| − | + | *cmentarz ewangelicki z XIX w. | |
| − | ''Gmina Nowe Miasto Lubawskie. Przewodnik krajoznawczy'', Toruń 1997, 82 ss. | + | *kapliczka z XX w. |
| − | + | *budynek szkoły z XX w. | |
| − | Grabowski Stanisław, ''W cieniu bratiańskiego zamku. Z dziejów Gminy Nowe Miasto Lubawskie'', Warszawa 2010, 343 ss. | + | *domy murowane z XIX w. |
| − | + | [[File:Chrośle1.jpg|290px|thumb|Zakończenie roku w szkole w Chrośle - 1969 r.<br>Źródło: [http://gwizdziny.archiwa.org/zasoby.php?id=2691 gwizdziny.archiwa.org] [12.09.2013.] ]] | |
| − | ''Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich'', pod red. Bronisława Chlebowskiego, Filipa Sulimierskiego, Władysława Walewskiego t. I, Warszawa 1880, 960 ss. | + | == Turystyka == |
| − | + | Przez wieś przebiega [[Czerwony szlak pieszy Nowe Miasto Lubawskie – Radomno|szlak pieszy]], prowadzący z [[Nowe Miasto Lubawskie|Nowego Miasta Lubawskiego]], poprzez [[Nawra|Nawrę]] i Chrośle do [[Radomno|Radomna]]. | |
| − | Witkowski Zbigniew, ''Nowe Miasto. Z dziejów Miasta i Powiatu'', Olsztyn 1963, 240 ss. | + | == Bibliografia== |
| − | <br | + | ''Gmina Nowe Miasto Lubawskie. Przewodnik krajoznawczy'', Toruń 1997, 82 ss. <br> |
| − | + | Grabowski Stanisław, ''W cieniu bratiańskiego zamku. Z dziejów Gminy Nowe Miasto Lubawskie'', Warszawa 2010, 343 ss.<br> | |
| − | + | ''Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich'', pod red. Bronisława Chlebowskiego, Filipa Sulimierskiego, Władysława Walewskiego t. I, Warszawa 1880, 960 ss.<br> | |
| − | http://gminanml.pl | + | Witkowski Zbigniew, ''Nowe Miasto. Z dziejów Miasta i Powiatu'', Olsztyn 1963, 240 ss. <br> |
| − | + | [http://gminanml.pl/ Gmina Nowe Miasto Lubawskie] <br> | |
| − | < | + | [http://blog.archiwa.org/ Internetowe Archiwum] [12.09.2013.] |
| + | {{Przypisy}} | ||
| + | <references/> | ||
| − | [[Kategoria: | + | [[Kategoria: Powiat nowomiejski]] |
| − | [[ | + | [[Kategoria: Nowe Miasto Lubawskie (gmina wiejska)]] |
| + | [[Kategoria: Wsie sołeckie]] | ||
| + | [[Kategoria: 1301-1400]] | ||
Aktualna wersja na dzień 08:22, 9 lip 2018
| Chrośle | |
| | |
![Żniwa na starym zdjęciu w Chrośle - lata 50. XX w.Źródło: www.blog.archiwa.org [12.09.2013]](/index.php/Plik:Chro%C5%9Ble.jpg) Żniwa na starym zdjęciu w Chrośle - lata 50. XX w.
Źródło: www.blog.archiwa.org [12.09.2013] | |
| Rodzaj miejscowości | wieś sołecka |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | nowomiejski |
| Gmina | Nowe Miasto Lubawskie |
| Sołectwo | Chrośle |
| Liczba ludności (2012) | 341 |
| Strefa numeracyjna | (+48) 56 |
| Tablice rejestracyjne | NNM |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Chrośle | |
| Położenie na mapie Polski  Chrośle | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Chrośle (Kruszell, Crossel, Chróśle) - wieś sołecka w Polsce w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie nowomiejskim, w gminie Nowe Miasto Lubawskie. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa toruńskiego. W 2012 roku wieś liczyła 341 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa pełni Marek Miecznikowski[1].
Spis treści
Położenie
Miejscowość położona jest około 6 km od Nowego Miasta Lubawskiego, nieopodal jeziora Szaleniec.
Dzieje miejscowości
Wieś lokowano 1340 r. Pierwszym sołtysem był Tileman Freymfal. Nazwa miejscowości pochodzi od polskiego słowa - kruszyna. W XIV w. we wsi funkcjonowała Parafia pw. św. Wawrzyńca. W jej skład wchodził również Nowy Dwór Bratiański i młyn Ruda. Kościół został zniszczony w wyniku wojen polsko-krzyżackich. Świątynię odbudowano w XV w. Do wojen szwedzkich istniała tutaj również szkoła przykościelna. W XVI w. wieś należała do starostwa w Bratianie. W XVII w. we wsi wybudowano nowy kościół. Świątynię rozebrano w XVIII w. Pod koniec XIX w. wieś zajmował powierzchnię 3023 mórg. Katolików w tym czasie było 321, a ewangelików 120. W XIX w. we wsi powstał budynek szkolny, w którym wspólnie uczyły się dzieci pochodzenia niemieckiego i polskiego. Przed II wojną światową wzrosła liczba ludności wsi pochodzenia niemieckiego. W 1938 r. miejscowość zamieszkiwały 424 osoby.
Gospodarka
We wsi działa Kółko Rolnicze, które wykonuje naprawy sprzętu rolniczego.
Kultura
W miejscowości znajduje się świetlica.
Bezpieczeństwo
We wsi działa najstarsza w gminie Ochotnicza Straż Pożarna.
Ludzie związani z miejscowością
- Prawdopodobnie w nieistniejącym już kościele pochowano Jana Działyńskiego - starostę bratiańskiego.
- We wsi urodził się ks. Leonard Marchlewski - męczennik Kościoła katolickiego na Warmii i Mazurach.
- Mieszkał tutaj Franciszek Chabrowski (1899-1978) - działacz plebiscytowy na Warmii, uczestnik kampanii wrześniowej, autor pamiętników, malarz.
- Po 1945 r. sołtysami byli:Marek Elminowski, Józef Kwiatkowski, Józef Kuczmarski, Franciszek Jastrzębski, Władysław Maliszewski,Alfons Maliszewski.
- Z Chrośla wywodzi się ród Marchlewskich - tu urodził się Józef Franciszek - ojciec Juliana i Leona Marchlewskich. Wyprowadził się do Włocławka, gdzie urodzili się jego synowie Leon - chemik, Julian - z zawodu ekonomista i estetyk, a z zajęcia rewolucjonista.
Zabytki
- cmentarz ewangelicki z XIX w.
- kapliczka z XX w.
- budynek szkoły z XX w.
- domy murowane z XIX w.
Turystyka
Przez wieś przebiega szlak pieszy, prowadzący z Nowego Miasta Lubawskiego, poprzez Nawrę i Chrośle do Radomna.
Bibliografia
Gmina Nowe Miasto Lubawskie. Przewodnik krajoznawczy, Toruń 1997, 82 ss.
Grabowski Stanisław, W cieniu bratiańskiego zamku. Z dziejów Gminy Nowe Miasto Lubawskie, Warszawa 2010, 343 ss.
Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, pod red. Bronisława Chlebowskiego, Filipa Sulimierskiego, Władysława Walewskiego t. I, Warszawa 1880, 960 ss.
Witkowski Zbigniew, Nowe Miasto. Z dziejów Miasta i Powiatu, Olsztyn 1963, 240 ss.
Gmina Nowe Miasto Lubawskie
Internetowe Archiwum [12.09.2013.]
Przypisy
- ↑ Gmina Nowe Miasto Lubawskie [15.06.2014]
