Piaskowiec kasztanowaty: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja zweryfikowana] |
(Utworzono nową stronę "{{Roślina infobox |Nazwa rośliny = Piaskowiec kasztanowaty |Nazwa łacińska = Gyroporus castaneus |L = (Bull.) Quél. |Pusta linia = <br/> |grafika = Plik:pias...") |
|||
| (Nie pokazano 16 wersji utworzonych przez 3 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
{{Roślina infobox | {{Roślina infobox | ||
| − | |Nazwa rośliny = Piaskowiec kasztanowaty | + | |Nazwa rośliny = '''Piaskowiec kasztanowaty''' |
| − | |Nazwa łacińska = Gyroporus castaneus | + | |Nazwa łacińska = ''Gyroporus castaneus'' |
|L = (Bull.) Quél. | |L = (Bull.) Quél. | ||
|Pusta linia = <br/> | |Pusta linia = <br/> | ||
| − | |grafika = | + | |grafika = piaskowiec.jpg |
| − | |podpis grafiki = | + | |podpis grafiki = Owocniki piaskowca kasztanowatego.<br>Fot. George Chernilevsky. Źródło: [http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Gyroporus_castaneus_2011_G2.jpg Commons Wikimedia] |
|Systematyka = Systematyka | |Systematyka = Systematyka | ||
|Domena = eukarionty | |Domena = eukarionty | ||
|Królestwo = grzyby | |Królestwo = grzyby | ||
| + | |Podkrólestwo = | ||
|Gromada = grzyby podstawkowe | |Gromada = grzyby podstawkowe | ||
|Klasa = pieczarniaki | |Klasa = pieczarniaki | ||
| Linia 17: | Linia 18: | ||
|Synonimy = Synonimy | |Synonimy = Synonimy | ||
|Lista synonimów = }} | |Lista synonimów = }} | ||
| + | '''Piaskowiec kasztanowaty ''' (''Gyroporus castaneus'' (Bull.) Quél.) – gatunek grzyba wielkoowocnikowego z rodziny piaskowcowatych (''Gyroporaceae''), rzędu borowikowców (''Boletales''). | ||
| + | <br/><br/> | ||
| + | == Owocnik == | ||
| + | Piaskowiec kasztanowaty tworzy owocniki jednoroczne złożone z trzonu i kapelusza. Kapelusz o średnicy 4-10 cm, początkowo kasztanowaty, z czasem cynamonowobrązowy, z wiekiem słomkowy do ochrowego. W fazie młodej półkolisty, potem wypukły, spłaszczony, starsze owocniki czasem wklęsłe, grubomięsiste. Powierzchnia kapelusza pilśniowata, potem gładka. Trzon barwy kapelusza, łamliwy, cylindryczny, łatwy do oddzielenia od kapelusza, młody pełny, potem gąbczasty do komorowatego. Powierzchnia pilśniowata, potem gładka, podstawa trzonu często pękata do maczugowatej. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | == Rozmieszczenie i ekologia == | |
| + | Piaskowiec kasztanowaty występuje w ciepłych i suchych lasach liściastych, często pod dębami, rzadziej w lasach iglastych, na kwaśnych, piaszczystych glebach. Unika gleb wapiennych. Owocniki wyrastają od lipca do października. Jest grzybem mykoryzowym. | ||
| + | <br/> | ||
| + | Na [[Warmia|Warmii]] i [[Mazury|Mazurach]] piaskowiec kasztanowaty został odnotowany w [[Mazurski Park Krajobrazowy|Mazurskim Parku Krajobrazowym]]. | ||
| + | <br/> | ||
| + | == Wartość użytkowa == | ||
| + | Jest to grzyb jadalny. W Polsce uznany został gatunek rzadki. Znajduje się na ''Czerwonej liście roślin i grzybów Polski''. Ma status R – potencjalnie zagrożony z powodu ograniczonego zasięgu geograficznego i małych obszarów siedliskowych. Znajduje się na czerwonych listach gatunków zagrożonych także w Austrii, Czechach, Niemczech, Danii, Norwegii, Holandii, Szwecji, Finlandii. | ||
| + | <br/> | ||
| − | === | + | == Ciekawostki == |
| − | + | Piaskowiec kasztanowaty nadaje się głównie do suszenia, gdyż ugotowane świeże owocniki są gorzkie. Gatunek ten jest charakterystyczny i trudny do pomylenia. Inny przedstawiciel tego rodzaju, równie rzadki piaskowiec modrzak (''Gyroporus cyanescens''), charakteryzuje się szybko siniejącym miąższem, jaśniejszym kapeluszem oraz trzonem. | |
| − | Piaskowiec kasztanowaty | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | == Zobacz też == | |
| − | + | [http://www.grzyby.pl//gatunki/Gyroporus_castaneus.htm grzyby.pl] [24.04.2014] | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | [http://www.indexfungorum.org/names/Names.asp indexfungorum.org] [24.04.2014] | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | [http://pl.wikipedia.org/wiki/Piaskowiec_kasztanowaty pl.wikipedia.org, Piaskowiec kasztanowaty] [24.04.2014] | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
<br/> | <br/> | ||
| − | |||
| − | |||
== Bibliografia == | == Bibliografia == | ||
| − | Fiedorowicz | + | Fiedorowicz Grzegorz, ''The participation of macromycetes In selected forest communities of the Masurian Landscape Park (NE Poland)'', "Acta Mycologica" 2009, nr 44, s. 77-95. |
| − | |||
| − | |||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | Flück Markus, ''Atlas grzybów. Oznaczanie, zbiór, użytkowanie'', Warszawa 1995. | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | Wojewoda Władysław, Ławrynowicz Maria, ''Red list of the macrofungi in Poland'', [w:] ''Red lists of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski'', red. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda i Zbigniew Szeląg, Kraków 2006, s. 55-70. | |
[[Kategoria: Przyroda]] | [[Kategoria: Przyroda]] | ||
| − | [[Kategoria: Grzyby]] | + | [[Kategoria: Grzyby Warmii i Mazur]] |
| + | [[Kategoria: Parki krajobrazowe]] | ||
| + | [[Kategoria: powiat mrągowski]] | ||
| + | [[Kategoria: Powiat piski]] | ||
| + | [[kategoria: Powiat szczycieński]] | ||
Aktualna wersja na dzień 08:52, 10 mar 2015
| Piaskowiec kasztanowaty | |
| | |
| Gyroporus castaneus | |
| (Bull.) Quél. | |
 Owocniki piaskowca kasztanowatego. Fot. George Chernilevsky. Źródło: Commons Wikimedia | |
| Systematyka | |
| Królestwo | grzyby |
| Gromada | grzyby podstawkowe |
| Klasa | pieczarniaki |
| Rząd | borowikowców |
| Rodzina | piaskowcowate |
| Rodzaj | piaskowiec |
| Gatunek | piaskowiec kasztanowaty |
| Synonimy | |
Piaskowiec kasztanowaty (Gyroporus castaneus (Bull.) Quél.) – gatunek grzyba wielkoowocnikowego z rodziny piaskowcowatych (Gyroporaceae), rzędu borowikowców (Boletales).
Spis treści
Owocnik
Piaskowiec kasztanowaty tworzy owocniki jednoroczne złożone z trzonu i kapelusza. Kapelusz o średnicy 4-10 cm, początkowo kasztanowaty, z czasem cynamonowobrązowy, z wiekiem słomkowy do ochrowego. W fazie młodej półkolisty, potem wypukły, spłaszczony, starsze owocniki czasem wklęsłe, grubomięsiste. Powierzchnia kapelusza pilśniowata, potem gładka. Trzon barwy kapelusza, łamliwy, cylindryczny, łatwy do oddzielenia od kapelusza, młody pełny, potem gąbczasty do komorowatego. Powierzchnia pilśniowata, potem gładka, podstawa trzonu często pękata do maczugowatej.
Rozmieszczenie i ekologia
Piaskowiec kasztanowaty występuje w ciepłych i suchych lasach liściastych, często pod dębami, rzadziej w lasach iglastych, na kwaśnych, piaszczystych glebach. Unika gleb wapiennych. Owocniki wyrastają od lipca do października. Jest grzybem mykoryzowym.
Na Warmii i Mazurach piaskowiec kasztanowaty został odnotowany w Mazurskim Parku Krajobrazowym.
Wartość użytkowa
Jest to grzyb jadalny. W Polsce uznany został gatunek rzadki. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status R – potencjalnie zagrożony z powodu ograniczonego zasięgu geograficznego i małych obszarów siedliskowych. Znajduje się na czerwonych listach gatunków zagrożonych także w Austrii, Czechach, Niemczech, Danii, Norwegii, Holandii, Szwecji, Finlandii.
Ciekawostki
Piaskowiec kasztanowaty nadaje się głównie do suszenia, gdyż ugotowane świeże owocniki są gorzkie. Gatunek ten jest charakterystyczny i trudny do pomylenia. Inny przedstawiciel tego rodzaju, równie rzadki piaskowiec modrzak (Gyroporus cyanescens), charakteryzuje się szybko siniejącym miąższem, jaśniejszym kapeluszem oraz trzonem.
Zobacz też
grzyby.pl [24.04.2014]
indexfungorum.org [24.04.2014]
pl.wikipedia.org, Piaskowiec kasztanowaty [24.04.2014]
Bibliografia
Fiedorowicz Grzegorz, The participation of macromycetes In selected forest communities of the Masurian Landscape Park (NE Poland), "Acta Mycologica" 2009, nr 44, s. 77-95.
Flück Markus, Atlas grzybów. Oznaczanie, zbiór, użytkowanie, Warszawa 1995.
Wojewoda Władysław, Ławrynowicz Maria, Red list of the macrofungi in Poland, [w:] Red lists of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski, red. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda i Zbigniew Szeląg, Kraków 2006, s. 55-70.
