Podkolan biały: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja zweryfikowana] |
| (Nie pokazano 4 wersji utworzonych przez jednego użytkownika) | |||
| Linia 5: | Linia 5: | ||
|Pusta linia = <br/> | |Pusta linia = <br/> | ||
|grafika = Zweiblättrige_Waldhyazinthe_Becklinger_Moor.jpg | |grafika = Zweiblättrige_Waldhyazinthe_Becklinger_Moor.jpg | ||
| − | |podpis grafiki = Podkolan biały | + | |podpis grafiki = Podkolan biały. Pokrój.<br> Fot. Hajotthu. Źródło: [http://commons.wikimedia.org/wiki/Platanthera_bifolia#mediaviewer/File:Zweibl%C3%A4ttrige_Waldhyazinthe_Becklinger_Moor.jpg Commons Wikimedia] |
|Systematyka = Systematyka | |Systematyka = Systematyka | ||
|Domena = eukarionty | |Domena = eukarionty | ||
| Linia 18: | Linia 18: | ||
|Synonimy = Synonimy | |Synonimy = Synonimy | ||
|Lista synonimów = }} | |Lista synonimów = }} | ||
| − | |||
| − | |||
'''Podkolan biały''' (''Platanthera bifolia'' (L.) Rich.) – gatunek rośliny należący do rodziny storczykowatych (''Orchidaceae''). | '''Podkolan biały''' (''Platanthera bifolia'' (L.) Rich.) – gatunek rośliny należący do rodziny storczykowatych (''Orchidaceae''). | ||
| − | + | <br/><br/> | |
| − | |||
=== Morfologia === | === Morfologia === | ||
| + | Bylina do wysokości 50 cm, z bulwami pozornymi, dużymi, jajowatymi, zawsze dwiema: jedną starszą, drugą młodszą. Łodyga jest prosto wzniesiona, dęta. Na każdej łodydze u dołu znajdują się zwykle dwa liście odziomkowe (stąd łacińska nazwa gatunku), duże, naprzeciwległe, błyszczące. Różnią się one bardzo od liści górnych, są odwrotnie jajowate, owalne, o brzegach falistych, u nasady zwężone w szeroki, oskrzydlony ogonek. Górne liście łodygowe (1-3) są małe, siedzące, lancetowate. | ||
| − | + | Kwiaty o przyjemnym zapachu, zebrane są w skąpokwiatowe, walcowate, szczytowe grono. Są białe, średnicy 1,1-1,2 cm. Listki okwiatu są wolne, trzy nachylone ku sobie tworzą hełm, dwa odstają jak skrzydełka, dolny – języczkowaty – zwisa. Ostroga długości do 2,2 cm jest nitkowata, cienka, niezgrubiała. Dwie maczugowate pyłkowiny ułożone są równolegle i oddalone od siebie tylko o 1 mm. Roślina kwitnie od maja do lipca. Nasiona rozsiewane są przez wiatr. | |
| − | |||
=== Rozmieszczenie i ekologia === | === Rozmieszczenie i ekologia === | ||
| − | |||
Występuje w Europie (z wyjątkiem rejonu Morza Śródziemnego i Kotliny Panońskiej) i Azji oraz w północnej Afryce. W Polsce spotykany całym obszarze, choć w ostatnich latach coraz rzadziej. | Występuje w Europie (z wyjątkiem rejonu Morza Śródziemnego i Kotliny Panońskiej) i Azji oraz w północnej Afryce. W Polsce spotykany całym obszarze, choć w ostatnich latach coraz rzadziej. | ||
Rośnie na glebach świeżych, średnio próchnicznych, w lasach liściastych i na ich skrajach oraz w borach iglastych, a także w murawach bliźniaczkowych. | Rośnie na glebach świeżych, średnio próchnicznych, w lasach liściastych i na ich skrajach oraz w borach iglastych, a także w murawach bliźniaczkowych. | ||
| − | + | ||
| + | Na [[Warmia|Warmii]] i [[Mazury|Mazurach]] gatunek ten spotkać można m.in. w [[Park Krajobrazowy Wzgórz Dylewskich|Parku Krajobrazowym Wzgórz Dylewskich]], [[Mazurski Park Krajobrazowy|Mazurskim Parku Krajobrazowym]], [[Park Krajobrazowy Wysoczyzny Elbląskiej|Parku Krajobrazowym Wysoczyzny Elbląskiej]]. | ||
=== Wartość użytkowa === | === Wartość użytkowa === | ||
| − | |||
Roślina objęta w Polsce ścisłą ochroną gatunkową. | Roślina objęta w Polsce ścisłą ochroną gatunkową. | ||
| − | |||
=== Ciekawostki === | === Ciekawostki === | ||
| − | + | Kwiaty zapylane są przez motyle nocne – ćmy – które wabione są za pomocą intensywnego zapachu (przyjemnego także dla ludzi). Ćmy przylatujące po nektar dotykają dzióbka, a wówczas pyłkowiny za pomocą uczepek przyklejają się do ich ciała. | |
| − | Kwiaty zapylane są przez motyle nocne – ćmy | ||
Podobny, lecz znacznie rzadszy [[podkolan zielonawy]] ''Platanthera chlorantha'' odznacza się kwiatostanem szerszym u nasady niż na szczycie, pyłkowinami oddalonymi dołem od siebie o 4 mm, górą zaś nachylonymi ku sobie oraz ostrogą długości 20-40 mm, ku końcowi maczugowato zgrubiałą, tępą. | Podobny, lecz znacznie rzadszy [[podkolan zielonawy]] ''Platanthera chlorantha'' odznacza się kwiatostanem szerszym u nasady niż na szczycie, pyłkowinami oddalonymi dołem od siebie o 4 mm, górą zaś nachylonymi ku sobie oraz ostrogą długości 20-40 mm, ku końcowi maczugowato zgrubiałą, tępą. | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
== Bibliografia == | == Bibliografia == | ||
| + | Cincura Frantisek, Ferakova Viera, Majovsky Jozef, Somsak Ladislav, Zaborsky Jan: ''Pospolite rośliny środkowej Europy'', Warszawa 1990.<br/> | ||
| + | [http://pl.wikipedia.org/wiki/Podkolan_bia%C5%82y pl.wikipedia.org, podkolan biały] [27.06.2014]<br/> | ||
| + | [http://www.polskie.storczyki.org.pl/gat_wyb.php?gid=48&lng=lat polskie.storczyki.org.pl] [27.06.2014]<br/> | ||
| + | [http://pl.wikipedia.org/wiki/Lista_gatunk%C3%B3w_ro%C5%9Blin_obj%C4%99tych_%C5%9Bcis%C5%82%C4%85_ochron%C4%85_w_Polsce pl.wikipedia.org, Lista gatunków roślin objętych ścisłą ochroną w Polsce] [27.06.2014]<br/> | ||
| − | + | [[Kategoria: Przyroda]][[Kategoria: Parki krajobrazowe]] [[Kategoria: Rośliny chronione]][[Kategoria: Rośliny Warmii i Mazur]] | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | [[Kategoria: Przyroda]][[Kategoria: | ||
Aktualna wersja na dzień 07:39, 25 lut 2015
| Podkolan biały | |
| | |
| Platanthera bifolia | |
| (L.) Rich. | |
 Podkolan biały. Pokrój. Fot. Hajotthu. Źródło: Commons Wikimedia | |
| Systematyka | |
| Królestwo | rośliny |
| Gromada | rośliny naczyniowe |
| Klasa | okrytonasienne |
| Rząd | szparagowce |
| Rodzina | storczykowate |
| Rodzaj | podkolan |
| Gatunek | podkolan biały |
| Synonimy | |
Podkolan biały (Platanthera bifolia (L.) Rich.) – gatunek rośliny należący do rodziny storczykowatych (Orchidaceae).
Spis treści
Morfologia
Bylina do wysokości 50 cm, z bulwami pozornymi, dużymi, jajowatymi, zawsze dwiema: jedną starszą, drugą młodszą. Łodyga jest prosto wzniesiona, dęta. Na każdej łodydze u dołu znajdują się zwykle dwa liście odziomkowe (stąd łacińska nazwa gatunku), duże, naprzeciwległe, błyszczące. Różnią się one bardzo od liści górnych, są odwrotnie jajowate, owalne, o brzegach falistych, u nasady zwężone w szeroki, oskrzydlony ogonek. Górne liście łodygowe (1-3) są małe, siedzące, lancetowate.
Kwiaty o przyjemnym zapachu, zebrane są w skąpokwiatowe, walcowate, szczytowe grono. Są białe, średnicy 1,1-1,2 cm. Listki okwiatu są wolne, trzy nachylone ku sobie tworzą hełm, dwa odstają jak skrzydełka, dolny – języczkowaty – zwisa. Ostroga długości do 2,2 cm jest nitkowata, cienka, niezgrubiała. Dwie maczugowate pyłkowiny ułożone są równolegle i oddalone od siebie tylko o 1 mm. Roślina kwitnie od maja do lipca. Nasiona rozsiewane są przez wiatr.
Rozmieszczenie i ekologia
Występuje w Europie (z wyjątkiem rejonu Morza Śródziemnego i Kotliny Panońskiej) i Azji oraz w północnej Afryce. W Polsce spotykany całym obszarze, choć w ostatnich latach coraz rzadziej.
Rośnie na glebach świeżych, średnio próchnicznych, w lasach liściastych i na ich skrajach oraz w borach iglastych, a także w murawach bliźniaczkowych.
Na Warmii i Mazurach gatunek ten spotkać można m.in. w Parku Krajobrazowym Wzgórz Dylewskich, Mazurskim Parku Krajobrazowym, Parku Krajobrazowym Wysoczyzny Elbląskiej.
Wartość użytkowa
Roślina objęta w Polsce ścisłą ochroną gatunkową.
Ciekawostki
Kwiaty zapylane są przez motyle nocne – ćmy – które wabione są za pomocą intensywnego zapachu (przyjemnego także dla ludzi). Ćmy przylatujące po nektar dotykają dzióbka, a wówczas pyłkowiny za pomocą uczepek przyklejają się do ich ciała.
Podobny, lecz znacznie rzadszy podkolan zielonawy Platanthera chlorantha odznacza się kwiatostanem szerszym u nasady niż na szczycie, pyłkowinami oddalonymi dołem od siebie o 4 mm, górą zaś nachylonymi ku sobie oraz ostrogą długości 20-40 mm, ku końcowi maczugowato zgrubiałą, tępą.
Bibliografia
Cincura Frantisek, Ferakova Viera, Majovsky Jozef, Somsak Ladislav, Zaborsky Jan: Pospolite rośliny środkowej Europy, Warszawa 1990.
pl.wikipedia.org, podkolan biały [27.06.2014]
polskie.storczyki.org.pl [27.06.2014]
pl.wikipedia.org, Lista gatunków roślin objętych ścisłą ochroną w Polsce [27.06.2014]
