Purchawka jeżowata: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja zweryfikowana] |
| (Nie pokazano 16 wersji utworzonych przez 3 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
{{Roślina infobox | {{Roślina infobox | ||
|Nazwa rośliny = Purchawka jeżowata | |Nazwa rośliny = Purchawka jeżowata | ||
| − | |Nazwa łacińska = Lycoperdon echinatum | + | |Nazwa łacińska = ''Lycoperdon echinatum'' |
|L = Pers. | |L = Pers. | ||
|Pusta linia = <br/> | |Pusta linia = <br/> | ||
|grafika = 00.jpg | |grafika = 00.jpg | ||
| − | |podpis grafiki = Owocnik purchawki jeżowatej | + | |podpis grafiki = Owocnik purchawki jeżowatej.<br>Fot. Dariusz Kubiak. |
|Systematyka = Systematyka | |Systematyka = Systematyka | ||
|Domena = eukarionty | |Domena = eukarionty | ||
| Linia 18: | Linia 18: | ||
|Synonimy = Synonimy | |Synonimy = Synonimy | ||
|Lista synonimów = }} | |Lista synonimów = }} | ||
| + | '''Purchawka jeżowata''' (''Lycoperdon echinatum'' Pers.) – gatunek grzyba wielkoowocnikowego z rodziny pieczarkowatych (''Agaricaceae''), rzędu pieczarkowców (''Agaricales''). | ||
| + | <br/><br/> | ||
| + | == Owocnik == | ||
| + | Owocnik gruszkowaty, w młodości biały, dojrzały brązowawy, wysokości do 6 cm, pokryty długimi 3-4(6) mm brązowymi wyrostkami. Kolce mocne, ostre i gęsto ustawione, szczyty sąsiednich kolców mogą być zakrzywione ku sobie i stykać się czubkami; stanowią one zewnętrzną okrywę owocnika, tzw. egzoperydium. U starszych okazów kolce odpadają i odsłaniają wewnętrzną okrywę – endoperydium z wyraźną graniastą siateczką. Wewnątrz owocnika podglebie początkowo białe, potem szarofioletowe z wyraźną zwykle kolumellą. Zarodniki w masie, niedojrzałe szarofioletowe, dojrzałe czekoladowobrązowe (u innych gatunków purchawek jest żółtawe, oliwkowe, umbra), wydostają się przez otwór szczytowy w endoperydium. Trzon jest krótki, czasem go brak. U podstawy owocnika zwykle widoczne są sznury grzybniowe, tzw. ryzomorfy. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | == Rozmieszczenie i ekologia == | |
| − | + | Purchawka jeżowata jest grzybem saprotroficznym. Wytwarza owocniki rosnące na ziemi, rzadko na butwiejącym drewnie, pojedynczo lub w małych grupach. Preferuje lasy żyzne, liściaste, zwłaszcza bukowe, rzadziej mieszane lub iglaste występujące na glebach wapiennych. Owocniki wyrastają od lipca do października. | |
| − | == | + | Na [[Warmia|Warmii]] i [[Mazury|Mazurach]] purchawkę jeżowatą odnotowano w [[Rezerwat Kamienna Góra|rezerwacie Kamienna Góra]]. |
| − | + | == Wartość użytkowa == | |
| + | Purchawka jeżowata jest jadalna w fazie młodego owocnika, kiedy wnętrze jest białe. Tak jak wszystkie purchawki w późniejszej fazie nie jest trująca, ale nieprzydatna ze względu na szybki rozpad owocnika. | ||
<br/> | <br/> | ||
| + | Purchawka jeżowata jest dość rzadkim gatunkiem. Znajduje się na "Czerwonej liście roślin i grzybów Polski", gdzie zaliczono ją do kategorii R. | ||
| − | + | == Ciekawostki == | |
| − | + | Młode owocniki łatwo jest poznać po jeżowatym wyglądzie. Starsze okazy można pomylić z krótkokolczastą purchawką czarniawą, zwaną też cuchnącą ''L. foetidum'' (=''Lycoperdon nigrescens''), o nieprzyjemnym zapachu, która preferuje gleby kwaśne. Purchawka jeżowata bywa także mylona z purchawką brunatną (''Lycoperdon umbrinum''), która również jest w brązowawych odcieniach, lecz ma krótsze kolce. | |
| − | |||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | == Zobacz też == | |
| − | == | + | [http://www.grzyby.pl/gatunki/Lycoperdon_echinatum.htm grzyby.pl] [25.05.2014] |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | [http://pl.wikipedia.org/wiki/Purchawka_jeżowata pl.wikipedia.org, Purchawka jeżowata] [25.05.2014] | |
| − | |||
| − | |||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | [http://www.indexfungorum.org/Names/Names.asp indexfungorum.org] [25.05.2014] | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
<br/> | <br/> | ||
| − | |||
| − | |||
== Bibliografia == | == Bibliografia == | ||
| − | Gumińska | + | Gumińska Barbara, Wojewoda Wiesław, ''Grzyby i ich oznaczanie'', Warszawa 1985.<br/> |
| − | <br/> | + | Wojewoda Władysław, Ławrynowicz Maria, ''Red list of the macrofungi in Poland'', [w:] ''Red lists of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski'', red. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda i Zbigniew Szeląg, Kraków 2006, s. 55-70. |
| − | Wojewoda | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | [[Kategoria: Przyroda]] | + | [[Kategoria: Przyroda]][[Kategoria: Grzyby Warmii i Mazur]] |
| − | [[Kategoria: | + | [[Kategoria: Rezerwaty przyrody]] [[Kategoria: Powiat olsztyński]] |
| + | [[Kategoria: Jonkowo (gmina wiejska)]] | ||
Aktualna wersja na dzień 09:10, 10 mar 2015
| Purchawka jeżowata | |
| | |
| Lycoperdon echinatum | |
| Pers. | |
 Owocnik purchawki jeżowatej. Fot. Dariusz Kubiak. | |
| Systematyka | |
| Królestwo | grzyby |
| Gromada | grzyby podstawkowe |
| Klasa | pieczarniaki |
| Rząd | pieczarkowce |
| Rodzina | pieczarkowate |
| Rodzaj | purchawka |
| Gatunek | purchawka jeżowata |
| Synonimy | |
Purchawka jeżowata (Lycoperdon echinatum Pers.) – gatunek grzyba wielkoowocnikowego z rodziny pieczarkowatych (Agaricaceae), rzędu pieczarkowców (Agaricales).
Spis treści
Owocnik
Owocnik gruszkowaty, w młodości biały, dojrzały brązowawy, wysokości do 6 cm, pokryty długimi 3-4(6) mm brązowymi wyrostkami. Kolce mocne, ostre i gęsto ustawione, szczyty sąsiednich kolców mogą być zakrzywione ku sobie i stykać się czubkami; stanowią one zewnętrzną okrywę owocnika, tzw. egzoperydium. U starszych okazów kolce odpadają i odsłaniają wewnętrzną okrywę – endoperydium z wyraźną graniastą siateczką. Wewnątrz owocnika podglebie początkowo białe, potem szarofioletowe z wyraźną zwykle kolumellą. Zarodniki w masie, niedojrzałe szarofioletowe, dojrzałe czekoladowobrązowe (u innych gatunków purchawek jest żółtawe, oliwkowe, umbra), wydostają się przez otwór szczytowy w endoperydium. Trzon jest krótki, czasem go brak. U podstawy owocnika zwykle widoczne są sznury grzybniowe, tzw. ryzomorfy.
Rozmieszczenie i ekologia
Purchawka jeżowata jest grzybem saprotroficznym. Wytwarza owocniki rosnące na ziemi, rzadko na butwiejącym drewnie, pojedynczo lub w małych grupach. Preferuje lasy żyzne, liściaste, zwłaszcza bukowe, rzadziej mieszane lub iglaste występujące na glebach wapiennych. Owocniki wyrastają od lipca do października.
Na Warmii i Mazurach purchawkę jeżowatą odnotowano w rezerwacie Kamienna Góra.
Wartość użytkowa
Purchawka jeżowata jest jadalna w fazie młodego owocnika, kiedy wnętrze jest białe. Tak jak wszystkie purchawki w późniejszej fazie nie jest trująca, ale nieprzydatna ze względu na szybki rozpad owocnika.
Purchawka jeżowata jest dość rzadkim gatunkiem. Znajduje się na "Czerwonej liście roślin i grzybów Polski", gdzie zaliczono ją do kategorii R.
Ciekawostki
Młode owocniki łatwo jest poznać po jeżowatym wyglądzie. Starsze okazy można pomylić z krótkokolczastą purchawką czarniawą, zwaną też cuchnącą L. foetidum (=Lycoperdon nigrescens), o nieprzyjemnym zapachu, która preferuje gleby kwaśne. Purchawka jeżowata bywa także mylona z purchawką brunatną (Lycoperdon umbrinum), która również jest w brązowawych odcieniach, lecz ma krótsze kolce.
Zobacz też
grzyby.pl [25.05.2014]
pl.wikipedia.org, Purchawka jeżowata [25.05.2014]
indexfungorum.org [25.05.2014]
Bibliografia
Gumińska Barbara, Wojewoda Wiesław, Grzyby i ich oznaczanie, Warszawa 1985.
Wojewoda Władysław, Ławrynowicz Maria, Red list of the macrofungi in Poland, [w:] Red lists of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski, red. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda i Zbigniew Szeląg, Kraków 2006, s. 55-70.
