Widłaczek torfowy: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj
[wersja nieprzejrzana][wersja zweryfikowana]
(Utworzono nową stronę "{{Roślina infobox |Nazwa rośliny = Widłaczek torfowy |Nazwa łacińska = Lycopodiella inundata |L = (L.) Holub |Pusta linia = <br/> |grafika = |podpis grafiki ...")
 
 
(Nie pokazano 19 wersji utworzonych przez 3 użytkowników)
Linia 4: Linia 4:
 
  |L = (L.) Holub
 
  |L = (L.) Holub
 
  |Pusta linia = <br/>
 
  |Pusta linia = <br/>
  |grafika =  
+
  |grafika = Lycopodiella_inundata_001.jpg
  |podpis grafiki =   
+
  |podpis grafiki =  Widłaczek torfowy. Fot. Christian Fischer. Źródło: [http://pl.wikipedia.org/wiki/Plik:Lycopodiella_inundata_001.jpg Wikipedia] [14.07.2014]
 
  |Systematyka = Systematyka
 
  |Systematyka = Systematyka
 
  |Domena = eukarionty  
 
  |Domena = eukarionty  
Linia 18: Linia 18:
 
  |Synonimy = Synonimy
 
  |Synonimy = Synonimy
 
  |Lista synonimów = }}
 
  |Lista synonimów = }}
<br/>
 
 
 
'''Widłaczek torfowy''', widłak torfowy (''Lycopodiella inundata'' (L.) Holub) – gatunek rośliny zaliczany do rodziny widłakowatych (''Lycopodiaceae'').
 
'''Widłaczek torfowy''', widłak torfowy (''Lycopodiella inundata'' (L.) Holub) – gatunek rośliny zaliczany do rodziny widłakowatych (''Lycopodiaceae'').
 
<br/><br/>
 
<br/><br/>
 
+
== Morfologia ==
 
+
Drobna roślina o pełzających pędach osiągających do 20 cm długości. Pędy te zakorzeniają się i wytwarzają 1–2 wzniesione gałązki o wysokości do 10 cm, ulistnione gęsto, skrętolegle. Na szczycie pędów powstają kłosy zarodnionośne bardzo podobne do pędu płonnego, tylko nasady ich listków są szersze. Ulistnienie skrętoległe, liście równowąskolancetowate. Zarodniki są żółte i bardzo liczne. W Polsce dojrzewają w sierpniu i wrześniu. Według badań angielskich botaników widłaczek torfowy rozmnaża się głównie wegetatywnie.
=== Morfologia ===
 
 
 
 
 
Roślina wieloletnia, wysokości 5-15 cm. Łodyga wzniesiona, widlasto rozgałęziająca się, rozgałęzienia równej wysokości. Liście równowąskolancetowate, ostro zakończone, całobrzegie, lub drobno piłkowane, bez włosków. Długość 4–8 mm, ustawione skrętolegle w 8 szeregach na pędach i zwykle odstające od nich. Gatunek ten nie wytwarza kłosa zarodnionośnego. Zarodnie powstają w kątach liści zarodnionośnych, tzw. sporofili. Są one bardzo podobne do liści płonnych. Zarodnie mają nerkowaty kształt i po dojrzeniu pękają od góry, wysypując zarodniki. Zarodniki dojrzewają od lipca do września. Roślina ta niekiedy rozmnaża się również wegetatywnie za pomocą rozmnóżek.
 
 
<br/>
 
<br/>
  
 +
== Rozmieszczenie i ekologia ==
 +
Gatunek atlantycki o zasięgu wokółbiegunowym. Rośnie na otwartych i wilgotnych torfowiskach przejściowych, na kwaśnych młakach turzycowych, na mokrych łąkach i wrzosowiskach, na piaszczystych brzegach jezior. Coraz częściej notuje się jego występowanie na stanowiskach antropogenicznych, np. w dołach potorfowych, piaskowniach itp.
  
=== Rozmieszczenie i ekologia ===
+
Roślina światłolubna, źle znosząca konkurencję innych roślin. Zwarty obszar jej zasięgu obejmuje większą część Europy i wschodnie obszary Ameryki Północnej, w Europie wschodniej występuje tylko na rozproszonych i izolowanych stanowiskach po Kaukaz. W Europie północnej sięga po 67° szerokości geograficznej. Występuje także na Azorach, w Japonii i nad Bajkałem.
  
 +
W Polsce widłaczek torfowy spotykany jest tylko na rozproszonych stanowiskach, głównie w paśmie pojezierzy, w dolinie środkowej Warty, na Nizinie Śląskiej, Nizinie Mazowieckiej, Wysoczyźnie Siedleckiej, Polesiu Lubelskim i Roztoczu. W polskich górach występuje bardzo rzadko, jedyne jego potwierdzone stanowisko (2005 r.) znajduje się na torfowisku w Wołosatem (Bieszczady). Występuje natomiast na słowackich stokach Babiej Góry i Beskidu Żywieckiego.
  
Widłak wroniec występuje na rozległych obszarach Europy, Ameryki Północnej oraz w Japonii. W Polsce częściej w górach, na niżu jest rzadki.
+
Na [[Warmia|Warmii]] i [[Mazury|Mazurach]] widłaczek torfowy znany jest z nielicznych stanowisk, rośnie m.in. w specjalnym obszarze ochrony siedlisk [[Natura 2000]] [[Ostoja Iławska]] oraz w [[Rezerwat Żurawie Bagno|rezerwacie Żurawie Bagno]].
Występuje w górach rośnie wśród skał, na wolnych miejscach wśród kosodrzewiny, na halach, na niżu w cienistych lasach. W Tatrach występuje od regla dolnego aż po najwyższe szczyty Tatr, w Sudetach sięga po 1590 m n.p.m. Unika podłoża wapiennego.
 
<br/>
 
  
 
+
== Wartość użytkowa ==
=== Wartość użytkowa ===
+
Podobnie jak wszystkie widłakowate, widłaczek torfowy objęty jest w Polsce ścisłą ochroną. Roślina umieszczona jest na czerwonej liście w grupie gatunków narażonych na wyginięcie (kategoria zagrożenia V). Głównymi czynnikami zagrożenia jest osuszanie się jego stanowisk oraz konkurencja innych gatunków roślin. Bywa zbierany do celów leczniczych i ozdobnych.
 
 
 
 
Gatunek objęty w Polsce ścisłą ochroną gatunkową. Umieszczony na "Czerwonej Liście" w grupie gatunków narażonych na wyginięcie na izolowanych stanowiskach, poza głównym obszarem występowania (kategoria zagrożenia V). W górach nie jest zagrożony, większa część jego stanowisk znajduje się w górskich parkach narodowych, jedynie niektóre jego stanowiska na niżu są zagrożone w wyniku eksploatacji lasu.
 
 
Roślina trująca i lecznicza. Zawiera trujące alkaloidy annotynę i likopodynę.
 
 
<br/>
 
<br/>
  
 
+
== Zobacz też ==
=== Ciekawostki ===
+
[http://pl.wikipedia.org/wiki/Wid%C5%82aczek_torfowy pl.wikipedia.org, widłaczek torfowy] [19.05.2014]
 
 
 
 
Zarodniki widłaków zawierają łatwopalne olejki eteryczne.  
 
 
 
Wyrastające z zarodników widłaków podziemne, bezzieleniowe przedrośla żyją w symbiozie grzybem mykoryzowym (mykoryza endotroficzna).  
 
 
 
Na Warmii i Mazurach wroniec widlasty występuję m.in. w [[Park Krajobrazowy Pojezierza Iławskiego|Parku Krajobrazowym Pojezierza Iławskiego]] oraz w [[Rezerwat Czarnówko|rezerwacie "Czarnówko"]] w [[Park Krajobrazowy Puszczy Rominckiej|Parku Krajobrazowym Puszczy Rominckiej]].
 
 
<br/>
 
<br/>
 
+
[http://obszary.natura2000.org.pl/index.php?s=obszar&id=556 obszary.natura2000.org.pl] [19.05.2014]<br/>
 
 
 
== Bibliografia ==
 
== Bibliografia ==
 +
Zarzycki Kazimierz, Szeląg Zbigniew, ''Red list of the vascular plants in Poland'', [w:] ''Red lists of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski'', red. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda i Zbigniew Szeląg, Kraków 2006, s. 11-20.<br/>
 +
Wójciak Hanna, ''Porosty, mszaki, paprotniki. Flora Polski'', Warszawa 2003.<br/>
  
  
K. Zarzycki, Z. Szeląg: ''Red list of the vascular plants in Poland''. W: Z. Mirek, . Zarzycki, W. Wojewoda Z. Szelag (red.), ''Red lists of plants and fungi in Poland''. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2006, 11-20.
+
[[Kategoria: Przyroda]] [[Kategoria:Rośliny Warmii i Mazur]] [[Kategoria: Rośliny chronione]]
 
 
H. Wójciak: ''Porosty, mszaki, paprotniki. Flora Polski''. MULTICO Oficyna Wydawnicza, Warszawa: 2003.
 
<br/>
 
 
 
 
 
== Linki zewnętrzne ==
 
 
 
 
 
http://pl.wikipedia.org/wiki/Wroniec_widlasty
 
 
 
http://parkikrajobrazowewarmiimazur.pl/pojezierzailawskiego/dolne_menu-przyroda-szata_roslinna.html
 
<br/>
 
 
 
[[Kategoria: Przyroda]] [[Kategoria: Rośliny]] [[Kategoria: Rośliny chronione]] [[Kategoria:Rośliny Warmii i Mazur]]
 

Aktualna wersja na dzień 17:36, 12 mar 2015

Widłaczek torfowy

Lycopodiella inundata
(L.) Holub
Widłaczek torfowy. Fot. Christian Fischer. Źródło: Wikipedia [14.07.2014]
Widłaczek torfowy. Fot. Christian Fischer. Źródło: Wikipedia [14.07.2014]
Systematyka
Królestwo rośliny
Podkrólestwo rośliny naczyniowe
Gromada widłaki
Klasa widłaki jednakozarodnikowe
Rząd widłakowce
Rodzina widłakowate
Rodzaj widłaczek
Gatunek widłaczek torfowy
Synonimy

Widłaczek torfowy, widłak torfowy (Lycopodiella inundata (L.) Holub) – gatunek rośliny zaliczany do rodziny widłakowatych (Lycopodiaceae).

Morfologia

Drobna roślina o pełzających pędach osiągających do 20 cm długości. Pędy te zakorzeniają się i wytwarzają 1–2 wzniesione gałązki o wysokości do 10 cm, ulistnione gęsto, skrętolegle. Na szczycie pędów powstają kłosy zarodnionośne bardzo podobne do pędu płonnego, tylko nasady ich listków są szersze. Ulistnienie skrętoległe, liście równowąskolancetowate. Zarodniki są żółte i bardzo liczne. W Polsce dojrzewają w sierpniu i wrześniu. Według badań angielskich botaników widłaczek torfowy rozmnaża się głównie wegetatywnie.

Rozmieszczenie i ekologia

Gatunek atlantycki o zasięgu wokółbiegunowym. Rośnie na otwartych i wilgotnych torfowiskach przejściowych, na kwaśnych młakach turzycowych, na mokrych łąkach i wrzosowiskach, na piaszczystych brzegach jezior. Coraz częściej notuje się jego występowanie na stanowiskach antropogenicznych, np. w dołach potorfowych, piaskowniach itp.

Roślina światłolubna, źle znosząca konkurencję innych roślin. Zwarty obszar jej zasięgu obejmuje większą część Europy i wschodnie obszary Ameryki Północnej, w Europie wschodniej występuje tylko na rozproszonych i izolowanych stanowiskach po Kaukaz. W Europie północnej sięga po 67° szerokości geograficznej. Występuje także na Azorach, w Japonii i nad Bajkałem.

W Polsce widłaczek torfowy spotykany jest tylko na rozproszonych stanowiskach, głównie w paśmie pojezierzy, w dolinie środkowej Warty, na Nizinie Śląskiej, Nizinie Mazowieckiej, Wysoczyźnie Siedleckiej, Polesiu Lubelskim i Roztoczu. W polskich górach występuje bardzo rzadko, jedyne jego potwierdzone stanowisko (2005 r.) znajduje się na torfowisku w Wołosatem (Bieszczady). Występuje natomiast na słowackich stokach Babiej Góry i Beskidu Żywieckiego.

Na Warmii i Mazurach widłaczek torfowy znany jest z nielicznych stanowisk, rośnie m.in. w specjalnym obszarze ochrony siedlisk Natura 2000 Ostoja Iławska oraz w rezerwacie Żurawie Bagno.

Wartość użytkowa

Podobnie jak wszystkie widłakowate, widłaczek torfowy objęty jest w Polsce ścisłą ochroną. Roślina umieszczona jest na czerwonej liście w grupie gatunków narażonych na wyginięcie (kategoria zagrożenia V). Głównymi czynnikami zagrożenia jest osuszanie się jego stanowisk oraz konkurencja innych gatunków roślin. Bywa zbierany do celów leczniczych i ozdobnych.

Zobacz też

pl.wikipedia.org, widłaczek torfowy [19.05.2014]
obszary.natura2000.org.pl [19.05.2014]

Bibliografia

Zarzycki Kazimierz, Szeląg Zbigniew, Red list of the vascular plants in Poland, [w:] Red lists of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski, red. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda i Zbigniew Szeląg, Kraków 2006, s. 11-20.
Wójciak Hanna, Porosty, mszaki, paprotniki. Flora Polski, Warszawa 2003.