Katolicka Szkoła Polska w Unieszewie: Różnice pomiędzy wersjami

Z Encyklopedia Warmii i Mazur
Skocz do: nawigacja, szukaj
[wersja nieprzejrzana][wersja zweryfikowana]
 
(Nie pokazano 10 wersji utworzonych przez 2 użytkowników)
Linia 3: Linia 3:
 
|Nazwa_instytucji =  '''Katolicka Szkoła Polska w Unieszewie'''
 
|Nazwa_instytucji =  '''Katolicka Szkoła Polska w Unieszewie'''
 
|Grafika          =  unieszewo.jpg
 
|Grafika          =  unieszewo.jpg
|Opis_grafiki    =  Budynek dawnej szkoły polskiej w Unieszewie, źródło: [http://pl.wikipedia.org/wiki/Plik:Unieszewo_szkola_polska_1.jpg wikipedia] [23.03.2014]
+
|Opis_grafiki    =  Budynek dawnej szkoły polskiej w Unieszewie. Fot. Keller OE. Źródło: [http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Unieszewo_szkola_polska_1.jpg Commons Wikimedia] [23.03.2014]
|Data_założenia  =  10.04.1929
+
|Data_założenia  =  10 kwietnia 1929 r.
 
|Poziom_szkoły    =  podstawowy
 
|Poziom_szkoły    =  podstawowy
 
|Podtyp_szkoły    =  
 
|Podtyp_szkoły    =  
Linia 11: Linia 11:
 
}}
 
}}
  
''' Katolicka Szkoła Polska w [[Unieszewo |Unieszewie]] ''' – prywatna szkoła z polskim językiem wykładowym w [[Prusy Wschodnie| Prusach Wschodnich]]. Powstała w 1929 r. i działała do 1939 r. Pierwszym kierownikiem szkoły był nauczyciel [[Bolesław Jeziołowicz]].<br/><br/>
+
''' Katolicka Szkoła Polska w Unieszewie''' – prywatna szkoła z polskim językiem wykładowym w byłych [[Prusy Wschodnie| Prusach Wschodnich]]. Powstała w 1929 r. i działała do 1939 r. Pierwszym kierownikiem szkoły był [[Bolesław Jeziołowicz]].<br/><br/>
 
== Historia ==
 
== Historia ==
Staraniem działaczy oświatowych w 1926 r. w [[ Unieszewo| Unieszwie]] do szkoły niemieckiej wprowadzono nauczanie języka polskiego. Prowadziła je Anna Klattówna. Jednak dopiero Ordynacja dotycząca uregulowania szkolnictwa dla mniejszości polskiej uchwalona 31 grudnia 1928 r. przez rząd pruski pozwalała zorganizować szkołę polską.  
+
W 1926 r. do szkoły niemieckiej w [[Unieszewo| Unieszewie]] wprowadzono nauczanie języka polskiego, które prowadziła [[Anna Klattówna]]. Szkołę polską pozwoliła zorganizować "Ordynacja dotycząca uregulowania szkolnictwa dla mniejszości polskiej" uchwalona 31 grudnia 1928 r. przez rząd pruski.
W 1929 r. do wsi przybył nauczyciel [[Bolesław Jeziołowicz]] i objął kierownictwo szkoły. Oficjalne otwarcie odbyło się 10.04.1929 r. Udział w tym wydarzeniu wzięli mieszkańcy Unieszewa, którzy pozytywnie odnieśli się do inicjatywy powstania polskiej szkoły oraz 21 dzieci. Lekcje prowadzone były w prywatnym domu Karoliny i Franciszka Bauerów. W 1931 r. na działce odkupionej od Augusta Hohmanna wybudowano dom, w którym zorganizowano szkołę i ochronkę dla dzieci mniejszości polskiej. W nowej szkole urządzano też zebrania, wieczorki towarzyskie młodzieży, występy amatorskiego zespołu teatralnego. Władze niemieckie próbowały różnymi sposobami przerwać istnienie polskiej szkoły. W marcu 1935 r. miał miejsce bandycki napad na szkołę. Nauczyciel [[Bolesław Jeziołowicz]] próbował bronić szkoły, za co 20 kwietnia 1935 r. został pozbawiony prawa do nauczania w Prusach Wschodnich. Kolejnym kierownikiem został [[Piotr Łangowski]], który uczył w szkole ok. czterech miesięcy. Podczas jego pracy w [[Unieszewo |Unieszewie]] 23.08.1935 r. zorganizowano Święto Dziecka, czyli zabawę latową. Łangowski został przeniesiony do pracy w Dąbrówce Wielkiej, a w [[Unieszewo |Unieszewie]] kierownikiem szkoły polskiej został nauczyciel [[Jan Maza]]. Maza do [[Unieszewo |Unieszewa]] przybył wraz z żoną, która opiekowała się biblioteką. W 1937 r. gestapo przeprowadziło rewizję biblioteki w celu znalezienia książki Melchiora Wańkowicza ''Na tropach Smętka''. 31.08.1939 r. została przerwana praca polskiej szkoły. Następnego dnia w [[Olsztyn |Olsztynie]] aresztowano nauczyciela [[Jan Maza |Jana Mazę]] i osadzono w obozie hitlerowskim w Hohenbruch.  
+
 
 +
W 1929 r. do Unieszewa przybył Bolesław Jeziołowicz i objął kierownictwo polskiej szkoły. Jej oficjalne otwarcie odbyło się 10 kwietnia 1929 r. Udział w tym wydarzeniu wzięli mieszkańcy Unieszewa, którzy pozytywnie odnieśli się do inicjatywy powstania polskiej szkoły. Lekcje prowadzone były w prywatnym domu Karoliny i Franciszka Bauerów.  
 +
 
 +
W 1931 r. na działce odkupionej od Augusta Hohmanna wybudowano budynek, w którym zorganizowano szkołę i ochronkę dla dzieci mniejszości polskiej. W nowej szkole urządzano też zebrania, wieczorki towarzyskie młodzieży, występy amatorskiego zespołu teatralnego.  
 +
 
 +
Władze niemieckie próbowały różnymi sposobami przerwać istnienie polskiej szkoły. W marcu 1935 r. miał miejsce bandycki napad na szkołę. Bolesław Jeziołowicz próbował jej bronić, za co 20 kwietnia 1935 r. został pozbawiony prawa do nauczania w Prusach Wschodnich.  
 +
 
 +
Kolejnym kierownikiem placówki został [[Piotr Łangowski]], który uczył w niej ok. czterech miesięcy. Za jego kierownictwa zorganizowano Święto Dziecka, czyli zabawę latową, która odbyła się 23 sierpnia 1935 r. Łangowski został przeniesiony do pracy w Dąbrówce Wielkiej, a w Unieszewie funkcję kierownika objął [[Jan Maza]]. Jego żona podjęła się opieki nad biblioteką. W 1937 r. gestapo przeprowadziło rewizję biblioteki w celu znalezienia książki Melchiora Wańkowicza ''Na tropach Smętka''.  
 +
 
 +
31 sierpnia 1939 r. praca polskiej szkoły została przerwana. Następnego dnia aresztowano w [[Olsztyn |Olsztynie]] Jana Mazę i osadzono go w obozie hitlerowskim w Hohenbruch.  
 
<br/>
 
<br/>
 +
 
== Cele i zadania ==
 
== Cele i zadania ==
Szkoła działała na podstawie ''Ordynacji dotyczącej uregulowania szkolnictwa dla mniejszości polskiej w państwie pruskim'', która weszła w życie 21 lutego 1929r.
+
Szkoła działała na podstawie ''Ordynacji dotyczącej uregulowania szkolnictwa dla mniejszości polskiej w państwie pruskim'', która weszła w życie 21 lutego 1929 r.
 
<br/>
 
<br/>
 
== Kadra pedagogiczna ==
 
== Kadra pedagogiczna ==
 
Kierownikami i jednocześnie nauczycielami szkoły byli:
 
Kierownikami i jednocześnie nauczycielami szkoły byli:
* [[Bolesław Jeziołowicz]]
+
* Bolesław Jeziołowicz
* [[Piotr Łangowski]]
+
* Piotr Łangowski
* [[Jan Maza]].
+
* Jan Maza
 
== Osiągnięcia ==
 
== Osiągnięcia ==
W szkole w [[Unieszewo |Unieszewie]] dwukrotnie odbywały się kwartalne konferencje regionalne dla nauczycieli szkół polskich. Stanowiły one formę dokształcania. Konferencje składały się z lekcji pokazowej, referatu i dyskusji. Na pierwszej konferencji dla nauczycieli polskich, która miała miejsce 19.05.1930 r., lekcję pokazową z przedmiotu język polski oraz referat wygłosił nauczyciel [[Bolesław Jeziołowicz]]. Na drugiej konferencji (16.06.1933 r.) również wystąpił [[Bolesław Jeziołowicz]]. Tym razem wygłosił referat i przeprowadził lekcję z przedmiotu historia.
+
W szkole w Unieszewie dwukrotnie odbywały się kwartalne konferencje regionalne dla nauczycieli szkół polskich. Stanowiły one formę dokształcania. Konferencje składały się z lekcji pokazowej, referatu i dyskusji. Na pierwszej konferencji dla nauczycieli polskich, która miała miejsce 19 maja 1930 r., lekcję pokazową z przedmiotu język polski oraz referat wygłosił Bolesław Jeziołowicz. Na drugiej konferencji (16 czerwca 1933 r.) Jeziołowicz poprowadził lekcję z historii i również wygłosił referat.  
 
<br/>
 
<br/>
== Uczniowie/Absolwenci ==
+
== Uczniowie i absolwenci ==
Uczniami polskiej szkoły były dzieci mniejszości polskiej mieszkającej w [[Prusy Wschodnie| Prusach Wschodnich]]. Do szkoły w [[Unieszewo |Unieszewie]] uczęszczały także dzieci z pobliskich wsi. W latach 1929 - 1939 stan liczebny uczniów przedstawiał się następująco:
+
Uczniami polskiej szkoły były dzieci mniejszości polskiej mieszkającej w Prusach Wschodnich. Do szkoły w Unieszewie uczęszczały także dzieci z pobliskich wsi. W latach 1929-1939 stan liczebny uczniów przedstawiał się następująco:
* 1929 - 21 osób
+
* 1929 21 osób
* 1930 - 11 osób
+
* 1930 11 osób
* 1931 - 15 osób
+
* 1931 15 osób
* 1932 - 19 osób
+
* 1932 19 osób
* 1933 - 17 osób
+
* 1933 17 osób
* 1934 - 11 osób
+
* 1934 11 osób
* 1935 - 13 osób
+
* 1935 13 osób
* 1936 - 14 osób
+
* 1936 14 osób
* 1937 - 11 osób
+
* 1937 11 osób
* 1938 - 9 osób
+
* 1938 9 osób
* 1939 - 10 osób
+
* 1939 10 osób
Absolwentem Szkoły Polskiej w [[Unieszewo |Unieszewie]] jest Józef Skrzypski, który jako jedyny z grona 42 uczniów dalszą naukę pobierał w Gimnazjum Polskim w Bytomiu.
+
Absolwentem Szkoły Polskiej w Unieszewie jest Józef Skrzypski, który jako jedyny z grona 42 uczniów dalszą naukę pobierał w Gimnazjum Polskim w Bytomiu.
 
<br/>
 
<br/>
 
== Ciekawostki ==
 
== Ciekawostki ==
Budynek szkoły w Unieszewie został wybudowany w 1931 r. Ma konstrukcję drewnianą. Obecnie funkcjonuje jako dom mieszkalny. 30 września 1985 r. wpisany został do rejestru zabytków.
+
Budynek szkoły w Unieszewie, który ma konstrukcję drewnianą, został wybudowany w 1931 r. Obecnie ma przeznaczenie mieszkalne. 30 września 1985 r. wpisany został do rejestru zabytków.
 
<br/>
 
<br/>
 +
 
== Bibliografia ==
 
== Bibliografia ==
Filipkowski Tadeusz, ''Oświata na Warmii i Mazurach w latach 1945-1960'', Warszawa 1978.
+
Filipkowski Tadeusz, ''Oświata na Warmii i Mazurach w latach 1945–1960'', Warszawa 1978.
  
Koziełło-Poklewski Bohdan, Wrzesiński Wojciech, ''Szkolnictwo polskie na Warmii, Mazurach i Powiślu w latach 1919-1939'', Olsztyn 1980.
+
Koziełło-Poklewski Bohdan, Wrzesiński Wojciech, ''Szkolnictwo polskie na Warmii, Mazurach i Powiślu w latach 1919–1939'', Olsztyn 1980.
  
Lewandowska Izabela, Chłosta Jan, ''Śladami polskich szkół na południowej Warmii w latach 1929-1939. W 80-lecie ich utworzenia'', Olsztyn 2010.
+
Lewandowska Izabela, Chłosta Jan, ''Śladami polskich szkół na południowej Warmii w latach 1929–1939. W 80-lecie ich utworzenia'', Olsztyn 2010.
  
Radziszewska Maria, ''"Święto Dziecka" w polskich szkołach na Warmii (1929-1939)'', [w:] ''Dziecko w historii - wątek korczakowski'', (red.) Elwira Jolanta Kryńska, Agnieszka Suplicka, Urszula Wróblewska, Białystok 2013.
+
Radziszewska Maria, ''"Święto Dziecka" w polskich szkołach na Warmii (1929–1939)'', [w:] ''Dziecko w historii wątek korczakowski'', red. Elwira Jolanta Kryńska, Agnieszka Suplicka, Urszula Wróblewska, Białystok 2013.
 
<br/>
 
<br/>
[[Kategoria: Szkolnictwo]] [[Kategoria: Szkoły polskie w Prusach Wschodnich]] [[Kategoria: Nauczyciele polscy]] [[Kategoria: Prusy Wschodnie]] [[Kategoria: Powiat olsztyński]] [[Kategoria: Gmina Gietrzwałd]]<br />
+
[[Kategoria: Szkolnictwo]]  
 +
 
 +
[[Kategoria: Szkoły podstawowe]]  
 +
[[Kategoria: Powiat olsztyński]]
 +
[[Kategoria: Gietrzwałd (gmina wiejska)]]
 +
[[Kategoria: 1919-1944]]

Aktualna wersja na dzień 12:08, 15 lut 2015

Katolicka Szkoła Polska w Unieszewie

Budynek dawnej szkoły polskiej w Unieszewie. Fot. Keller OE. Źródło: Commons Wikimedia [23.03.2014]
Budynek dawnej szkoły polskiej w Unieszewie. Fot. Keller OE. Źródło: Commons Wikimedia [23.03.2014]
Data założenia: 10 kwietnia 1929 r.
Poziom szkoły: podstawowy
Adres: Unieszewo


Katolicka Szkoła Polska w Unieszewie – prywatna szkoła z polskim językiem wykładowym w byłych Prusach Wschodnich. Powstała w 1929 r. i działała do 1939 r. Pierwszym kierownikiem szkoły był Bolesław Jeziołowicz.

Historia

W 1926 r. do szkoły niemieckiej w Unieszewie wprowadzono nauczanie języka polskiego, które prowadziła Anna Klattówna. Szkołę polską pozwoliła zorganizować "Ordynacja dotycząca uregulowania szkolnictwa dla mniejszości polskiej" uchwalona 31 grudnia 1928 r. przez rząd pruski.

W 1929 r. do Unieszewa przybył Bolesław Jeziołowicz i objął kierownictwo polskiej szkoły. Jej oficjalne otwarcie odbyło się 10 kwietnia 1929 r. Udział w tym wydarzeniu wzięli mieszkańcy Unieszewa, którzy pozytywnie odnieśli się do inicjatywy powstania polskiej szkoły. Lekcje prowadzone były w prywatnym domu Karoliny i Franciszka Bauerów.

W 1931 r. na działce odkupionej od Augusta Hohmanna wybudowano budynek, w którym zorganizowano szkołę i ochronkę dla dzieci mniejszości polskiej. W nowej szkole urządzano też zebrania, wieczorki towarzyskie młodzieży, występy amatorskiego zespołu teatralnego.

Władze niemieckie próbowały różnymi sposobami przerwać istnienie polskiej szkoły. W marcu 1935 r. miał miejsce bandycki napad na szkołę. Bolesław Jeziołowicz próbował jej bronić, za co 20 kwietnia 1935 r. został pozbawiony prawa do nauczania w Prusach Wschodnich.

Kolejnym kierownikiem placówki został Piotr Łangowski, który uczył w niej ok. czterech miesięcy. Za jego kierownictwa zorganizowano Święto Dziecka, czyli zabawę latową, która odbyła się 23 sierpnia 1935 r. Łangowski został przeniesiony do pracy w Dąbrówce Wielkiej, a w Unieszewie funkcję kierownika objął Jan Maza. Jego żona podjęła się opieki nad biblioteką. W 1937 r. gestapo przeprowadziło rewizję biblioteki w celu znalezienia książki Melchiora Wańkowicza Na tropach Smętka.

31 sierpnia 1939 r. praca polskiej szkoły została przerwana. Następnego dnia aresztowano w Olsztynie Jana Mazę i osadzono go w obozie hitlerowskim w Hohenbruch.

Cele i zadania

Szkoła działała na podstawie Ordynacji dotyczącej uregulowania szkolnictwa dla mniejszości polskiej w państwie pruskim, która weszła w życie 21 lutego 1929 r.

Kadra pedagogiczna

Kierownikami i jednocześnie nauczycielami szkoły byli:

  • Bolesław Jeziołowicz
  • Piotr Łangowski
  • Jan Maza

Osiągnięcia

W szkole w Unieszewie dwukrotnie odbywały się kwartalne konferencje regionalne dla nauczycieli szkół polskich. Stanowiły one formę dokształcania. Konferencje składały się z lekcji pokazowej, referatu i dyskusji. Na pierwszej konferencji dla nauczycieli polskich, która miała miejsce 19 maja 1930 r., lekcję pokazową z przedmiotu język polski oraz referat wygłosił Bolesław Jeziołowicz. Na drugiej konferencji (16 czerwca 1933 r.) Jeziołowicz poprowadził lekcję z historii i również wygłosił referat.

Uczniowie i absolwenci

Uczniami polskiej szkoły były dzieci mniejszości polskiej mieszkającej w Prusach Wschodnich. Do szkoły w Unieszewie uczęszczały także dzieci z pobliskich wsi. W latach 1929-1939 stan liczebny uczniów przedstawiał się następująco:

  • 1929 – 21 osób
  • 1930 – 11 osób
  • 1931 – 15 osób
  • 1932 – 19 osób
  • 1933 – 17 osób
  • 1934 – 11 osób
  • 1935 – 13 osób
  • 1936 – 14 osób
  • 1937 – 11 osób
  • 1938 – 9 osób
  • 1939 – 10 osób

Absolwentem Szkoły Polskiej w Unieszewie jest Józef Skrzypski, który jako jedyny z grona 42 uczniów dalszą naukę pobierał w Gimnazjum Polskim w Bytomiu.

Ciekawostki

Budynek szkoły w Unieszewie, który ma konstrukcję drewnianą, został wybudowany w 1931 r. Obecnie ma przeznaczenie mieszkalne. 30 września 1985 r. wpisany został do rejestru zabytków.

Bibliografia

Filipkowski Tadeusz, Oświata na Warmii i Mazurach w latach 1945–1960, Warszawa 1978.

Koziełło-Poklewski Bohdan, Wrzesiński Wojciech, Szkolnictwo polskie na Warmii, Mazurach i Powiślu w latach 1919–1939, Olsztyn 1980.

Lewandowska Izabela, Chłosta Jan, Śladami polskich szkół na południowej Warmii w latach 1929–1939. W 80-lecie ich utworzenia, Olsztyn 2010.

Radziszewska Maria, "Święto Dziecka" w polskich szkołach na Warmii (1929–1939), [w:] Dziecko w historii – wątek korczakowski, red. Elwira Jolanta Kryńska, Agnieszka Suplicka, Urszula Wróblewska, Białystok 2013.