Liski

Liski
Rodzaj miejscowości	wieś sołecka
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	piski
Gmina	Pisz
Liczba ludności (2010)	327
Strefa numeracyjna	(+48) 87
Kod pocztowy	12-200
Tablice rejestracyjne	NPI
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Liski
Położenie na mapie Polski Liski
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Liski (niem. Lisken) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie piskim, w gminie Pisz. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa suwalskiego. W 2010 roku wieś liczyła 327 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Henryk Klama.

Położenie

Wieś położona jest w południowo–wschodniej części województwa warmińsko–mazurskiego, na Równinie Mazurskiej, 14,5 km na południowy wschód od Pisza, w pobliżu granicy z powiatem kolneńskim w województwie mazowieckim.

Dzieje miejscowości

Osada po raz pierwszy wzmiankowana była w 1424 roku, gdy wymieniono dobra ziemskie o powierzchni 60 łanów, obejmujące również Pietrzyki. Natomiast przywilej lokacyjny jako wieś czynszowa otrzymała w 1445 roku. Sołtys Mikołaj otrzymał wówczas zadanie obsadzenia 46 łanów, z których jemu przypadło sześć. W 1519 roku istniały tu dwie karczmy, zaś dwadzieścia lat później – trzy (jedną z nich w 1530 roku otrzymał Paweł Kowal z Guzek); w 1540 roku w Liskach mieszkało 30 rodzin chłopskich, 9 zagrodników i 4 komorników. W XV i XVI wieku wieś występowała pod nazwami Lissken, Lyssken, Lischky, Stheffenstock, później utrwaliła się nazwa Lisken. Wieś poważnie ucierpiała w wyniku epidemii dżumy, która dotarła tu w sierpniu 1710 roku; zmarło wówczas 78 mieszkańców. W latach 1857–1867 liczba mieszkańców wzrosła z 300 do 339 osób. W pierwszej połowie XX wieku działała we wsi gospoda u Gottowika.

Szkoła we wsi powstała w 1757 roku. W 1935 roku uczęszczało do niej 56 uczniów, pracował jeden nauczyciel. W pierwszym dwudziestoleciu po II wojnie światowej szkoła w Liskach mieściła się w wynajmowanym budynku. W 1939 roku wieś była zamieszkana przez 350 osób. W latach 80. XX wieku Liski liczyły 292 mieszkańców.

Aktualnie wieś jest siedzibą sołectwa.

Szkolnictwo

Obecnie w Liskach działa Szkoła Podstawowa im. ks. Jerzego Popiełuszki.

Zabytki

• dawny cmentarz ewangelicki z XIX wieku
• dawny cmentarz ewangelicki z początku XX wieku
• kwatera wojenna, zlokalizowana w odległości około 200 m na południe od drogi Liski – Kumielsk; miejsce spoczynku 3 żołnierzy niemieckich oraz 9 nieznanych żołnierzy rosyjskich

Bibliografia

Achremczyk Stanisław, Historia Warmii i Mazur, t. I, Olsztyn 2011.
Białuński Grzegorz, Kolonizacja „Wielkiej Puszczy” (do 1568 roku) – starostwa piskie, ełckie, straduńskie, zelkowskie i węgoborskie (węgorzewskie), Olsztyn 2002.
Białuński Grzegorz, Przyczynek do przebiegu zarazy dżumy w starostwie piskim w latach 1709-1711, Znad Pisy, nr 13/14, 2004/2005, ss. 51–57.
von Hippel Rudolf, Przegląd statystycznych i innych uwarunkowań powiatu Johannisburg na podstawie przeprowadzonego spisu powszechnego w dniu 3 grudnia 1867 r. wg zestawienia starosty von Hippela w roku 1868, Znad Pisy, nr 19–20, 2010-2011, ss. 83–157.
Kossert Andreas, Mazury. Zapomniane Południe dawnych Prus Wschodnich, przeł. Barbara Ostrowska, Warszawa 2004.
Pawlicki Ryszard Wojciech, Cmentarze i mogiły wojenne z okresu pierwszej wojny światowej na obszarze byłego powiatu piskiego, Znad Pisy, nr 4, 1996, ss. 49–69.
Pawlicki Ryszard W., Ziemia piska jako region turystyczny do 1945, Znad Pisy, nr 1, 1995, ss. 9–25.
Pisz. Z dziejów miasta i powiatu, red. Wanda Korycka, Olsztyn 1970.
Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch, Königsberg 1857.
Worobiec Antoni, Worobiec Krzysztof A., Z dziejów szkolnictwa na Ziemi Piskiej, Znad Pisy, nr 13/14, 2004/2005, ss. 73–90.
Deutsche Verwaltungsgeschichte [15.09.2013]
Bank Danych Lokalnych GUS [15.09.2013]
Strona Urzędu Gminy Biała Piska [15.09.2013]
Olsztyńska Strona Rowerowa [15.09.2013]