Kapliczki

Kapliczki – charakterystyczny element małej architektury sakralnej Warmii.

Położenie

Kapliczki znajdują się na całym terytorium Warmii, a w szczególności liczna grupa zlokalizowana jest w jej zachodniej części.

Opis

Architektura stylowa wszystkich 1370 kapliczek warmińskich (na podstawie badań dr. Stanisława Kuprjaniuka) jest bardzo urozmaicona i dobrze wpisuje się w krajobraz geograficzny. Wszak nie ma nic piękniejszego, jak kompozycja kapliczki otynkowanej i pobielonej albo wzniesionej z czerwonej cegły w urozmaiconym pejzażu warmińskim.

Wszystkie kapliczki cechuje różnorodność rozwiązań artystycznych, osiągnięta w ramach przestrzegania kilku podstawowych schematów kompozycyjnych. Można zauważyć, że kapliczki nie były budowane według jednego wzoru. Kształt kapliczek powołała do życia twórcza fantazja artystów profesjonalnych i ludowych. Proces przenoszenia elementów sztuki profesjonalnej na teren wiejski, doprowadził do tego, że Warmia wyróżnia się bogatą ich reprezentacją.

Analizując dokładnie architekturę poszczególnych warmińskich kapliczek, można dokonać ich podziału, w zależności od formy przyjętych elementów architektonicznych, na typy barokowe (np. przy drodze z Reszla do Świętej Lipki, Rogóża), klasycystyczne (niewielka grupa np. w Braniewie) oraz neogotyckie (np. Babiak, Franknowo, Gietrzwałd, Woryty) lub ludowe (w tym tzw. „bezstylowe” – nieposiadające żadnych rozpoznawalnych znamion stylów budowlanych, np. Lubomino, Nowe Włóki).

Większość kapliczek posiada elementy architektoniczne, które jednoznacznie wskazują na pierwowzór w wielkiej architekturze sakralnej barokowej (pilastry, gzymsy, łuk pełny, otynkowanie) albo neogotyckiej (sterczyny, skarpy, łuk ostry, czerwona cegła). Fundowanie kapliczek w określonych stylach-typach było stymulowane przez procesy dziejowe. Ten czynnik umożliwia wskazanie i wytypowanie kapliczek powstałych w konkretnych okresach historycznych i tym samym określenia przypuszczalnej bądź wiarygodnej datacji kapliczek.

Zobacz też

• Kaplice

Galeria zdjęć

• 

  Kapliczka w Brąswałdzie. © Stanisław Kuprjaniuk
• 

  Kapliczka w Lubominie. © Stanisław Kuprjaniuk
• 

  Kapliczka w Trutnowie. © Stanisław Kuprjaniuk
• 

  Kapliczka różańcowa. © Stanisław Kuprjaniuk
• 

  Kapliczka w Szczęsnych. © Stanisław Kuprjaniuk
• 

  Kapliczka w Różynce. © Stanisław Kuprjaniuk
• 

  Kapliczka we Franknowie. © Stanisław Kuprjaniuk

Bibliografia

Kuprjaniuk Stanisław, Mała architektura sakralna na Warmii do 1945 roku ze szczególnym uwzględnieniem kapliczek, w druku

Linki zewnętrzne

Kapliczki Warmii [22.12.2013]