Dom podcieniowy w Stalewie

Dom podcieniowy w Stalewie
typ obiektu:	dom podcieniowy
datacja:	1751
powiat:	elbląski
gmina:	Markusy
miejscowość:	Stalewo

Dom podcieniowy w Stalewie

Położenie

Dom podcieniowy w Stalewie. © Stanisław Kuprjaniuk

Dom podcieniowy w Stalewie. © Stanisław Kuprjaniuk

Dom podcieniowy w Stalewie. © Stanisław Kuprjaniuk

Stalewo - wieś w gminie Markusy, w powiecie elbląskim.

Opis

Niezwykle cennym zabytkiem Stalewa jest okazały dom podcieniowy, wzniesiony przez Georga Pöcka (Jerzy Poeck) w 1751 roku. Jego pierwszym właścicielem był Michał Gehrt. Dom jest wyjątkowo wielki (16 m x 24 m). Składa się z trzech „skrzydeł” i wewnątrz posiada 13 pomieszczeń o łącznej powierzchni około 700 m2. Prawdopodobne, że wcześniej na tym miejscu znajdował się inny dom, który został zburzony, a na jego fundamentach powstał obecny dom podcieniowy. Wyjątkowo małe podpiwniczenie jakieś 10 lub 12 m2 zapewne pochodzi z wcześniejszego, zburzonego domu. Ogromny podcień wsparty na 8 słupach ma w części szczytowej niezwykle ozdobny i bogaty układ drewnianych rygli z wypełnieniem cegłą. Na wieńcu podcienia umieszczono niemiecką rymowaną myśl, która mówi o nadziei właściciela, że kolejne pokolenia będą się domem opiekować. Budowniczym był Georg Pöck i jest to jedyny zachowany dom wzniesiony przez niego. Przed wojną dom zamieszkiwały cztery rodziny. W czasie wojny dom został rozszabrowany zarówno ze zwykłych przedmiotów codziennego użytku, kosztowności, czy wyposażenia. W 1958 roku władze konserwatorskie przeprowadziły gruntowną renowację tego zabytku. W 1978 roku należał on do dwóch właścicieli: Daniela Nawrockiego i Franciszka Króla. Obecnie dom jest na sprzedaż.

Ciekawostki

Obok domu podcieniowego w Stalewie w okolicy można zobaczyć inne domy w: Kępniewie, Rozgarcie, Złotowie, Kleciach oraz przebudowany na szkołę w Zwierznie.

Bibliografia

Domy żuławskie. W poszukiwaniu zagubionej tradycji budownictwa, Nowy Dwór Gdański 2009.

Laskowska Krystyna, W żuławskim domu, Elbląg 2010.