Dąbrowa (gmina Płoskinia)

Dąbrowa
Dąbrowa. Kapliczka Ciekawe Mazury [04.07.2014]
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	braniewski
Gmina	Płoskinia
Liczba ludności (2010)	212
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Dąbrowa
Położenie na mapie Polski Dąbrowa
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Dąbrowa (niem. Schöndamerau) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie braniewskim, w gminie Płoskinia. W latach 1975-1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa elbląskiego.

Miejscowość w 2010 roku liczyła 212 mieszkańców. W skład sołectwa wchodzą wsie Dąbrowa, Szlamia, Bliżewo i Czosnowo. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Witold Moskiewicz.

Położenie

Wieś położona jest w północnej części województwa warmińsko-mazurskiego, na Równinie Warmińskiej, na wschód od Jeziora Pierzchalskiego i rzeki Pasłęki, 15 km na południe od Braniewa i 5 km na północny zachód od Płoskini.

Dzieje miejscowości

Pierwsze wzmianki o Dąbrowie pochodzą z 1284 roku, gdy występuje ona jako majątek, który wkrótce potem został przekształcony na wieś prawie chełmińskim. Treść zaginionego przywileju lokacyjnego znana jest z powtórzonego przywileju z roku 1391. Wieś została założona pod koniec roku 1300 lub w pierwszych dniach 1301. Pierwszymi sołtysami byli niejacy Bertold i Wolfram, którzy zobowiązali się do osadzenia 60-łanowej wsi. Otrzymali oni sześć łanów sołeckich oraz dodatkowo jeden łan i pozwolenie na założenie karczmy oraz młyna. Cztery łany przeznaczono na uposażenie kościoła. Mieszkańcy wsi byli zwolnieni z szarwarku, ale w zamian musieli płacić nieco wyższy czynsz. Zarówno młyn, jak i karczma powstały najprawdopodobniej wkrótce po lokowaniu wsi. Z kolei kościoła we wsi nie wybudowano, a cztery kościelne łany przeszły na własność wsi. Pod koniec XV wieku wieś powiększyła się o 30 łanów sąsiedniego majątku, który uległ zniszczeniu podczas wojny trzynastoletniej. Większość tego obszaru leżała odłogiem jeszcze w pierwszym dwudziestoleciu następnego stulecia; później stopniowo go zagospodarowywano. W połowie XVII wieku we wsi było 18 gospodarzy (w tym trzech sołtysów).

Szkołę we wsi założono w 1798 roku; ośmioro dzieci uczyło się w prywatnym domu nauczyciela. Dopiero później wzniesiono budynek szkolny. W 1834 roku uczęszczało do szkoły 73 uczniów. Pod koniec XIX wieku utworzono w niej drugą klasę oraz wybudowano nową siedzibę. W 1910 roku uczyło się tu 119 dzieci.

Przed wybuchem II wojny światowej większość mieszkańców utrzymywała się z rolnictwa i leśnictwa, 85 osób znalazło zatrudnienie w przemyśle i rzemiośle, kilku w handlu i komunikacji. Obecnie jest to wieś sołecka, należąca do parafii pw. św. Katarzyny w Płoskini (kaplicę filialną wybudowano na początku lat 80-tych XX wieku).

Liczba mieszkańców i gospodarstw rolnych

1656 - 18 gospodarstw

1783 - 25 gospodarstw

1820 - 272 osoby, 41 gospodarstw

1857 - 400 osób

1910 - 621 osób, 121 gospodarstw

1933 - 616 osób

1939 - 598 osób, 122 gospodarstwa

Zabytki

• Zespół domów warmińskich, murowanych, tynkowanych z bogatym detalem, z XIX wieku
• Kilka mniejszych domów zagrodniczych z XIX i pierwszej połowy XX wieku
• Cztery kapliczki murowane z przełomu XIX i XX wieku
• Mały skansen maszyn rolniczych w północnej części wsi

Bibliografia

1. Braniewo. Z dziejów miasta i powiatu, red. Andrzej Wakar i in., Olsztyn 1973.
2. Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch, Königsberg 1857.
3. Gminna ewidencja zabytków w: Plan rozwoju lokalnego dla gminy Płoskinia [data dostępu: 12.11.2013]
4. Bank Danych Lokalnych GUS [data dostępu: 12.11.2013]
5. Verwaltungsgeschichte [data dostępu: 12.11.2013]