Jora Wielka: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja zweryfikowana] | [wersja zweryfikowana] |
| Linia 30: | Linia 30: | ||
|www = | |www = | ||
}} | }} | ||
| − | <big>'''Jora Wielka'''</big> (niem. Gross Jauer) – [[wieś sołecka]] w Polsce w [[województwo warmińsko - mazurskie| województwie warmińsko-mazurskim]], w [[powiat mrągowski| powiecie mrągowskim]], w [[gmina | + | <big>'''Jora Wielka'''</big> (niem. Gross Jauer) – [[wieś sołecka]] w Polsce w [[województwo warmińsko - mazurskie| województwie warmińsko-mazurskim]], w [[powiat mrągowski| powiecie mrągowskim]], w [[Mikołajki (gmina miejsko-wiejska)|gminie Mikołajki]]. W latach 1975-1998 miejscowość [[Podział administracyjny |administracyjnie]] należała do województwa suwalskiego. |
<br/> | <br/> | ||
=== Charakterystyka fizjograficzna === | === Charakterystyka fizjograficzna === | ||
| − | Miejscowość położona jest na terenie fizjograficznym charakterystycznym dla [[ | + | Miejscowość położona jest na terenie fizjograficznym charakterystycznym dla [[Powiat mrągowski| powiatu mrągowskiego]], który znajduje się w obrębie dwóch regionów: część zachodnia do linii [[Lipowo]] - [[Kosewo]] - [[Baranowo (gmina Mikołajki)|Baranowo]] - [[Cudnochy]] to obszar wyniesień [[Pojezierze Mrągowskie |Pojezierza Mrągowskiego]]; część wschodnia to [[Kraina Wielkich Jezior Mazurskich]], stanowiąca rozległe obniżenie w pasie pojezierzy Polski Północno-Wschodniej. Ukształtowanie terenu jest typowe dla obszarów polodowcowych. Występuje tutaj skupienie dużych, naturalnych zbiorników wodnych (14% powierzchni) oraz rozległe, zwarte kompleksy leśne (31% powierzchni). Miejscowość położona jest na terenie [[Mikołajki (gmina miejsko-wiejska)| gminy Mikołajki]], gdzie skupienia wodne wynoszą ok. 23% powierzchni gminy, a lasy ok. 22%. W granicach gminy znajdują się jeziora: [[Jezioro Mikołajskie|Mikołajskie]], [[Jezioro Tałty|Tałty]], [[Jezioro Łukajno|Łukajno]], część [[Jezioro Śniardwy| Jeziora Śniardwy]] oraz 10 mniejszych. W obrębie gminy znajduje się [[Mazurski Park Krajobrazowy]], a tereny o nadrzędnej funkcji ekologicznej (z przeciwwskazaniem do inwestycji) obejmują ok. 53% powierzchni. |
<br/> | <br/> | ||
=== Dzieje miejscowości === | === Dzieje miejscowości === | ||
| − | Wieś lokowano w 1437 r. Wielki mistrz Paweł von Russdorf nadał 60 [[ | + | Wieś lokowano w 1437 r. Wielki mistrz Paweł von Russdorf nadał 60 [[Włóka| włók]] wolnym pruskim (ziemianom): Janowi, Mikołajowi, Jakubowi i Stanisławowi (po 15 włók). Osadnicy zobowiązani zostali do jednej służby zbrojnej. Ludność Jory otrzymała prawo do połowu ryb w [[Jezioro Tałty| Jeziorze Tałty]]. Wieś podległa [[Komornictwo ryńskie| komornictwu ryńskiemu]] – późniejszemu [[Starostwo ryńskie |starostwie ryńskiemu]]. Jora pierwotnie była wsią ziemiańską, ale z czasem stała się typowo chłopską. Zachowała jednak [[Prawo chełmińskie |prawo chełmińskie]]. Zabudowa wiejska Jory przyjęła kształt ulicówki. |
<br/> | <br/> | ||
| − | W XVIII w. istniała tutaj szkoła, a miejscowość podległa [[ | + | W XVIII w. istniała tutaj szkoła, a miejscowość podległa [[Parafia w Rynie| parafii w Rynie]]. W 1892 r. Jorę włączono do nowej parafii ewangelickiej w [[Użranki |Użrankach]]. W 1972 r. wieś administracyjne podporządkowano [[Gromada Baranowo |gromadzie Baranowo]], a w 1973 r. do [[Mikołajki (gmina miejsko-wiejska)|gminy Mikołajki]] w [[Powiat mrągowski |powiecie mrągowskim]]. W 1785 r. było tutaj 40 [[Dym |dymów]]. W 1815 r. we wsi znajdowały się 54 dymy, a w 1838 r. – 52 dymy. W 1815 r. w Jorze mieszkało 290 osób, w 1838 r. – 348, w 1939 r. – 409. |
<br/> | <br/> | ||
| Linia 56: | Linia 56: | ||
=== Ludzie związani z miejscowością=== | === Ludzie związani z miejscowością=== | ||
| − | Na kartach historii wsi zapisał się wielki mistrz Paweł von Russdorf. W kadencji 2011-2015 sołtysem wsi jest [[Andrzej Sałata]]. | + | Na kartach historii wsi zapisał się wielki mistrz [[Zakon Krzyżacki|Zakonu Krzyżackiego]] [[Paweł von Russdorf]]. W kadencji 2011-2015 sołtysem wsi jest [[Andrzej Sałata]]. |
| + | |||
| + | <br/> | ||
| + | |||
| + | === Turystyka === | ||
| + | Wieś znajduje się na [[Szlak żeglugowy z Mikołajek do Rynu |szlaku żeglugowym z Mikołajek do Rynu]]. | ||
<br/> | <br/> | ||
| Linia 63: | Linia 68: | ||
''Mrągowo. Z dziejów miasta i powiatu'', pod red. Andrzeja Wakara, Olsztyn 1975, 487 ss. | ''Mrągowo. Z dziejów miasta i powiatu'', pod red. Andrzeja Wakara, Olsztyn 1975, 487 ss. | ||
| − | |||
<br/> | <br/> | ||
| Linia 72: | Linia 76: | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | [[Kategoria: Powiat mrągowski]] | |
| − | [[ | + | [[Kategoria: Mikołajki (gmina miejsko-wiejska)]] |
| + | [[Kategoria: Wsie sołeckie]] | ||
| + | [[Kategoria: 1401-1500]] | ||
Wersja z 14:37, 10 lip 2014
| Jora Wielka | |
| | |
| Rodzaj miejscowości | wieś sołecka |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | mrągowski |
| Gmina | Mikołajki |
| Sołectwo | Jora Wielka |
| Liczba ludności (Pole-obowiązkowe) | Pole-obowiązkowe |
| Strefa numeracyjna | (+48) 89 |
| Tablice rejestracyjne | NMR |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Jora Wielka | |
| Położenie na mapie Polski  Jora Wielka | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Jora Wielka (niem. Gross Jauer) – wieś sołecka w Polsce w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie mrągowskim, w gminie Mikołajki. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa suwalskiego.
Spis treści
Charakterystyka fizjograficzna
Miejscowość położona jest na terenie fizjograficznym charakterystycznym dla powiatu mrągowskiego, który znajduje się w obrębie dwóch regionów: część zachodnia do linii Lipowo - Kosewo - Baranowo - Cudnochy to obszar wyniesień Pojezierza Mrągowskiego; część wschodnia to Kraina Wielkich Jezior Mazurskich, stanowiąca rozległe obniżenie w pasie pojezierzy Polski Północno-Wschodniej. Ukształtowanie terenu jest typowe dla obszarów polodowcowych. Występuje tutaj skupienie dużych, naturalnych zbiorników wodnych (14% powierzchni) oraz rozległe, zwarte kompleksy leśne (31% powierzchni). Miejscowość położona jest na terenie gminy Mikołajki, gdzie skupienia wodne wynoszą ok. 23% powierzchni gminy, a lasy ok. 22%. W granicach gminy znajdują się jeziora: Mikołajskie, Tałty, Łukajno, część Jeziora Śniardwy oraz 10 mniejszych. W obrębie gminy znajduje się Mazurski Park Krajobrazowy, a tereny o nadrzędnej funkcji ekologicznej (z przeciwwskazaniem do inwestycji) obejmują ok. 53% powierzchni.
Dzieje miejscowości
Wieś lokowano w 1437 r. Wielki mistrz Paweł von Russdorf nadał 60 włók wolnym pruskim (ziemianom): Janowi, Mikołajowi, Jakubowi i Stanisławowi (po 15 włók). Osadnicy zobowiązani zostali do jednej służby zbrojnej. Ludność Jory otrzymała prawo do połowu ryb w Jeziorze Tałty. Wieś podległa komornictwu ryńskiemu – późniejszemu starostwie ryńskiemu. Jora pierwotnie była wsią ziemiańską, ale z czasem stała się typowo chłopską. Zachowała jednak prawo chełmińskie. Zabudowa wiejska Jory przyjęła kształt ulicówki.
W XVIII w. istniała tutaj szkoła, a miejscowość podległa parafii w Rynie. W 1892 r. Jorę włączono do nowej parafii ewangelickiej w Użrankach. W 1972 r. wieś administracyjne podporządkowano gromadzie Baranowo, a w 1973 r. do gminy Mikołajki w powiecie mrągowskim. W 1785 r. było tutaj 40 dymów. W 1815 r. we wsi znajdowały się 54 dymy, a w 1838 r. – 52 dymy. W 1815 r. w Jorze mieszkało 290 osób, w 1838 r. – 348, w 1939 r. – 409.
Gospodarka
We wsi znajdują się pensjonaty oraz gospodarstwa agroturystyczne.
Ludzie związani z miejscowością
Na kartach historii wsi zapisał się wielki mistrz Zakonu Krzyżackiego Paweł von Russdorf. W kadencji 2011-2015 sołtysem wsi jest Andrzej Sałata.
Turystyka
Wieś znajduje się na szlaku żeglugowym z Mikołajek do Rynu.
Bibliografia
Mrągowo. Z dziejów miasta i powiatu, pod red. Andrzeja Wakara, Olsztyn 1975, 487 ss.
Zobacz też
