Bornity: Różnice pomiędzy wersjami
Z Encyklopedia Warmii i Mazur
| [wersja zweryfikowana] | [wersja zweryfikowana] |
| Linia 7: | Linia 7: | ||
|zdjęcie = Bornity.jpg | |zdjęcie = Bornity.jpg | ||
|opis zdjęcia = Bornity [http://www.pieniezno.pl/ Oficjalny Portal Internetowy Miasta i Gminy Pieniężno] [16.07.2014] | |opis zdjęcia = Bornity [http://www.pieniezno.pl/ Oficjalny Portal Internetowy Miasta i Gminy Pieniężno] [16.07.2014] | ||
| − | |rodzaj miejscowości = | + | |rodzaj miejscowości = wieś sołecka |
|województwo = warmińsko-mazurskie | |województwo = warmińsko-mazurskie | ||
|powiat = braniewski | |powiat = braniewski | ||
| Linia 29: | Linia 29: | ||
|www = | |www = | ||
}}<br/> | }}<br/> | ||
| − | ''' Bornity ''' (niem. ''Bornitt'') – | + | ''' Bornity ''' (niem. ''Bornitt'') – wieś sołecka położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko–mazurskim]], w [[Powiat braniewski|powiecie braniewskim]], w [[Pieniężno (gmina miejsko-wiejska)|gminie Pieniężno]]. W latach 1975–1998 miejscowość należała [[Podział administracyjny|administracyjnie]] do [[Województwo elbląskie|województwa elbląskiego]]. |
| − | + | Miejscowość w 2010 roku liczyła 110 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Jerzy Domalewski]]<ref>[http://bip.pieniezno.pl/ Strona Urzędu Gminy Pieniężno] [16.07.2014]</ref>. | |
| − | Miejscowość w 2010 roku liczyła 110 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Jerzy Domalewski]]<ref>http://bip.pieniezno.pl/ | + | <br/><br/> |
| − | |||
| − | <br/> | ||
== Położenie == | == Położenie == | ||
| − | + | Wieś położona jest w północnej części województwa warmińsko–mazurskiego, na [[Równina Ornecka|Równinie Orneckiej]], 3 km na północny zachód od jeziora [[Jezioro Tauty (Taftowo)|Tauty]] (Taftowo), 9 km na południowy zachód od [[Pieniężno|Pieniężna]] i 10 km na północny zachód od [[Orneta|Ornety]], przy granicy z [[Powiat lidzbarski|powiatem lidzbarskim]]. | |
| − | Wieś położona jest w północnej części województwa | ||
<br/> | <br/> | ||
== Dzieje miejscowości == | == Dzieje miejscowości == | ||
| − | Wieś po raz pierwszy jest wzmiankowana w źródłach z 1304 roku jako osada zamieszkana przez [[Prusowie|Prusów]], obejmująca 20 łanów. Przywilej lokacyjny otrzymała 6 maja 1390 roku jako wieś już całkowicie zasiedlona, więc bez [[Wolnizna|wolnizny]]. Wraz z nadaniem wsi [[Prawo chełmińskie|prawa chełmińskiego]] zezwolono mieszkańcom na wybór spośród siebie sołtysa. W 1399 roku założono w Bornitach karczmę. W przeciwieństwie do większości wsi powiatu braniewskiego Bornity uniknęły zniszczenia podczas ostatniej [[Wojna polsko-krzyżacka | + | Wieś po raz pierwszy jest wzmiankowana w źródłach z 1304 roku jako osada zamieszkana przez [[Prusowie|Prusów]], obejmująca 20 łanów. Przywilej lokacyjny otrzymała 6 maja 1390 roku jako wieś już całkowicie zasiedlona, więc bez [[Wolnizna|wolnizny]]. Wraz z nadaniem wsi [[Prawo chełmińskie|prawa chełmińskiego]] zezwolono mieszkańcom na wybór spośród siebie sołtysa. W 1399 roku założono w Bornitach karczmę. W przeciwieństwie do większości wsi powiatu braniewskiego Bornity uniknęły zniszczenia podczas ostatniej [[Wojna polsko-krzyżacka 1519–1521|wojny polsko–krzyżackiej]]. W połowie XVII wieku wieś obejmowała 20 łanów, a w 1772 roku powiększyła się do 21 łanów. Mieszkańcy wsi oprócz czynszu obciążeni byli [[Szarwark|szarwarkiem]] na rzecz zamku w Pieniężnie. W tym samym czasie działał tu młyn, zaś szkołę najprawdopodobniej założono przed 1778 rokiem, a 10 lat później wzniesiono dla niej nową siedzibę. Zatrudniony tu nauczyciel miał prawo korzystać ze szkolnego ogrodu. |
| − | Przed wybuchem [[II wojna światowa na Warmii i Mazurach|II wojny światowej]] większość mieszkańców utrzymywała się z rolnictwa i leśnictwa, 43 osoby pracowały w przemyśle i rzemiośle, a zaledwie | + | Przed wybuchem [[II wojna światowa na Warmii i Mazurach|II wojny światowej]] większość mieszkańców utrzymywała się z rolnictwa i leśnictwa, 43 osoby pracowały w przemyśle i rzemiośle, a zaledwie cztery w handlu i komunikacji. |
| − | Liczba mieszkańców i gospodarstw rolnych | + | Liczba mieszkańców i gospodarstw rolnych w poszczególnych latach: |
| − | 1783 | + | *1783 r. – 20 gospodarstw |
| − | 1820 | + | *1820 r. – 118 osób, 17 gospodarstw |
| − | 1857 | + | *1857 r. – 190 osób |
| − | 1905 | + | *1905 r. – 189 osób |
| − | 1933 | + | *1933 r. – 257 osób |
| − | 1939 | + | *1939 r. – 272 osoby |
| − | |||
== Zabytki == | == Zabytki == | ||
| − | * | + | *częściowo zachowany średniowieczny układ ruralistyczny |
| − | |||
== Bibliografia == | == Bibliografia == | ||
| Linia 69: | Linia 64: | ||
#''Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch'', Königsberg 1857. | #''Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch'', Königsberg 1857. | ||
#''Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany'', red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001. | #''Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany'', red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001. | ||
| − | # | + | #[http://bip.pieniezno.pl/ Strona Urzędu Gminy Pieniężno] [12.11.2013] |
| − | #[http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims| Bank Danych Lokalnych GUS] [ | + | #[http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims| Bank Danych Lokalnych GUS] [12.11.2013] |
| − | #[http://www.verwaltungsgeschichte.de/braunsberg.html| Verwaltungsgeschichte] [ | + | #[http://www.verwaltungsgeschichte.de/braunsberg.html| Verwaltungsgeschichte] [12.11.2013] |
#[http://www.pieniezno.pl/ Oficjalny Portal Internetowy Miasta i Gminy Pieniężno] [16.07.2014] | #[http://www.pieniezno.pl/ Oficjalny Portal Internetowy Miasta i Gminy Pieniężno] [16.07.2014] | ||
| − | |||
{{Przypisy}} | {{Przypisy}} | ||
Wersja z 19:17, 16 lip 2014
| Bornity | |
| | |
![Bornity Oficjalny Portal Internetowy Miasta i Gminy Pieniężno [16.07.2014]](/index.php/Plik:Bornity.jpg) Bornity Oficjalny Portal Internetowy Miasta i Gminy Pieniężno [16.07.2014]
| |
| Rodzaj miejscowości | wieś sołecka |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | braniewski |
| Gmina | Pieniężno |
| Liczba ludności (2010) | 110 |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Bornity | |
| Położenie na mapie Polski  Bornity | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Bornity (niem. Bornitt) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie braniewskim, w gminie Pieniężno. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa elbląskiego.
Miejscowość w 2010 roku liczyła 110 mieszkańców. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Jerzy Domalewski[1].
Położenie
Wieś położona jest w północnej części województwa warmińsko–mazurskiego, na Równinie Orneckiej, 3 km na północny zachód od jeziora Tauty (Taftowo), 9 km na południowy zachód od Pieniężna i 10 km na północny zachód od Ornety, przy granicy z powiatem lidzbarskim.
Dzieje miejscowości
Wieś po raz pierwszy jest wzmiankowana w źródłach z 1304 roku jako osada zamieszkana przez Prusów, obejmująca 20 łanów. Przywilej lokacyjny otrzymała 6 maja 1390 roku jako wieś już całkowicie zasiedlona, więc bez wolnizny. Wraz z nadaniem wsi prawa chełmińskiego zezwolono mieszkańcom na wybór spośród siebie sołtysa. W 1399 roku założono w Bornitach karczmę. W przeciwieństwie do większości wsi powiatu braniewskiego Bornity uniknęły zniszczenia podczas ostatniej wojny polsko–krzyżackiej. W połowie XVII wieku wieś obejmowała 20 łanów, a w 1772 roku powiększyła się do 21 łanów. Mieszkańcy wsi oprócz czynszu obciążeni byli szarwarkiem na rzecz zamku w Pieniężnie. W tym samym czasie działał tu młyn, zaś szkołę najprawdopodobniej założono przed 1778 rokiem, a 10 lat później wzniesiono dla niej nową siedzibę. Zatrudniony tu nauczyciel miał prawo korzystać ze szkolnego ogrodu.
Przed wybuchem II wojny światowej większość mieszkańców utrzymywała się z rolnictwa i leśnictwa, 43 osoby pracowały w przemyśle i rzemiośle, a zaledwie cztery w handlu i komunikacji.
Liczba mieszkańców i gospodarstw rolnych w poszczególnych latach:
- 1783 r. – 20 gospodarstw
- 1820 r. – 118 osób, 17 gospodarstw
- 1857 r. – 190 osób
- 1905 r. – 189 osób
- 1933 r. – 257 osób
- 1939 r. – 272 osoby
Zabytki
- częściowo zachowany średniowieczny układ ruralistyczny
Bibliografia
- Braniewo. Z dziejów miasta i powiatu, red. Andrzej Wakar i in., Olsztyn 1973.
- Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch, Königsberg 1857.
- Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
- Strona Urzędu Gminy Pieniężno [12.11.2013]
- Bank Danych Lokalnych GUS [12.11.2013]
- Verwaltungsgeschichte [12.11.2013]
- Oficjalny Portal Internetowy Miasta i Gminy Pieniężno [16.07.2014]
Przypisy
- ↑ Strona Urzędu Gminy Pieniężno [16.07.2014]
