Nerwik: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja zweryfikowana] | [wersja zweryfikowana] |
| Linia 29: | Linia 29: | ||
|www = | |www = | ||
}}<br/> | }}<br/> | ||
| − | ''' Nerwik ''' (niem. ''Nerwigk'') – wieś niesołecka położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie|województwie | + | ''' Nerwik ''' (niem. ''Nerwigk'') – wieś niesołecka położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko–mazurskim]], w [[Powiat olsztyński|powiecie olsztyńskim]], w [[Purda (gmina wiejska)|gminie Purda]]. W latach 1975–1998 miejscowość należała [[Podział administracyjny|administracyjnie]] do [[Województwo olsztyńskie|województwa olsztyńskiego]]. W 2010 roku liczyła 57 mieszkańców <ref>łącznie Nerwik i [[Grabowo]]</ref>. Wieś wchodzi w skład sołectwa [[Giławy]], w którym funkcję sołtysa sprawuje obecnie [[Krzysztof Świdroń]]<ref>[http://www.purda.pl/ogoszenia/192-wyniki-wyborow-sotysow-i-rad-soeckich.html/ Strona Gminy Purda] [06.10.2014]</ref>. |
| − | + | <br/><br/> | |
| − | <br/> | ||
== Położenie == | == Położenie == | ||
| − | Wieś położona jest na [[Pojezierze Olsztyńskie|Pojezierzu Olsztyńskim]], 2 km na wschód od drogi [[Olsztyn]] | + | Wieś położona jest na [[Pojezierze Olsztyńskie|Pojezierzu Olsztyńskim]], 2 km na wschód od drogi [[Olsztyn]] – [[Grzegrzółki]]. |
<br/> | <br/> | ||
== Dzieje miejscowości == | == Dzieje miejscowości == | ||
| − | Na początku Nerwik był zapewne pruską warownią, mającą ułatwić ludności obronę przez litewskimi najazdami. W roku 1883 stwierdzono istnienie sztucznych obwałowań obronnych, tzw. [[Wały podłużne |wałów podłużnych]], które datowano na XIV wiek. Pod koniec XIV stulecia Nerwik był dobrem służebnym, pochodzącym z nadania biskupa warmińskiego [[Henryk III Sorbom|Henryka Sorboma]]. Odbiorcą nadania z 1392 roku był Prus o imieniu Nerweken. Po | + | Na początku Nerwik był zapewne [[Prusowie |pruską]] warownią, mającą ułatwić ludności obronę przez litewskimi najazdami. W roku 1883 stwierdzono istnienie sztucznych obwałowań obronnych, tzw. [[Wały podłużne |wałów podłużnych]], które datowano na XIV wiek. Pod koniec XIV stulecia Nerwik był dobrem służebnym, pochodzącym z nadania biskupa warmińskiego [[Henryk III Sorbom|Henryka Sorboma]]. Odbiorcą nadania z 1392 roku był Prus o imieniu Nerweken. Po wojnie trzynastoletniej majątek stał się własnością rodziny szlacheckiej [[Rodzina Luzjańskich |Luzjańskich]], których rodowy majątek znajdował się w [[Łężany|Łężanach]]. Z tej właśnie rodziny wywodził się [[Fabian Luzjański]], od 1512 roku biskup warmiński. W 1533 Nerwik nie był już majątkiem, lecz małą [[Wieś czynszowa |wsią czynszową]]. W 1587 roku miejscowość składała się z 34 gospodarstw. W 1688 roku na 2 łanach gospodarzył sołtys – [[Bartłomiej Nowak]]. Po trzy łany posiadali gospodarze: [[Wojciech Piecuch]] i [[Adam Lis]]. Cztery łany leżały odłogiem. |
| − | W wykazie majątkowym, przygotowanym po zaborze [[Warmia|Warmii]] przez [[Prusy]] wieś występowała pod nazwą ''Nerwicken''. Miejscowość była wówczas wsią czynszową, w której istniał również folwark obejmujący obszar 16 łanów. W tym czasie w Nerwiku funkcjonowała szkoła, tartak i karczma. | + | W wykazie majątkowym, przygotowanym po zaborze [[Warmia|Warmii]] przez [[Prusy]], wieś występowała pod nazwą ''Nerwicken''. Miejscowość była wówczas wsią czynszową, w której istniał również folwark obejmujący obszar 16 łanów. W tym czasie w Nerwiku funkcjonowała szkoła, tartak i karczma. |
| − | W czasie powstania styczniowego ówczesny sołtys Walenty Barwiński ukrywał polskich powstańców | + | W czasie powstania styczniowego ówczesny sołtys [[Walenty Barwiński]] ukrywał polskich powstańców poszukiwanych przez pruską żandarmerię. W 1880 roku pruskie władze szkolne musiały zatrudnić w miejscowej szkole nauczyciela znającego język polski - dzieci z Nerwika nie mówiły w ogóle po niemiecku. |
Obecnie w miejscowości znajduje się leśniczówka. | Obecnie w miejscowości znajduje się leśniczówka. | ||
| − | |||
<br/> | <br/> | ||
==Gospodarka== | ==Gospodarka== | ||
| − | Nerwik jest siedzibą [[Leśnictwo Nerwik |leśnictwa]] należącego do [[Nadleśnictwo Wipsowo | | + | Nerwik jest siedzibą [[Leśnictwo Nerwik |leśnictwa]] należącego do [[Nadleśnictwo Wipsowo |nadleśnictwa Wipsowo]]. |
| − | |||
<br/> | <br/> | ||
==Przyroda== | ==Przyroda== | ||
| − | W pobliżu wsi znajdują się użytki ekologiczne [[Użytek ekologiczny "Wielosił" |"Wielosił"]] i [[Użytek ekologiczny "Klasztorne Łąki" |"Klasztorne Łąki"]] | + | W pobliżu wsi znajdują się użytki ekologiczne [[Użytek ekologiczny "Wielosił" |"Wielosił"]] i [[Użytek ekologiczny "Klasztorne Łąki" |"Klasztorne Łąki"]]. Są tam również stanowiska roślin chronionych, takich jak grążel drobny czy chamedafne północna. |
| − | |||
<br/> | <br/> | ||
== Zabytki == | == Zabytki == | ||
| − | * | + | *ślady pruskich obwałowań obronnych datowanych na XIV wiek |
| − | * | + | *dwie zabytkowe kapliczki przydrożne |
| − | * | + | *budynek dawnej szkoły |
| − | * | + | *kilka tradycyjnych chałup warmińskich |
| − | |||
== Bibliografia == | == Bibliografia == | ||
#''Przewodnik turystyczny po gminie Purda'', Purda 2013. | #''Przewodnik turystyczny po gminie Purda'', Purda 2013. | ||
#''Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch'', Königsberg 1857. | #''Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch'', Königsberg 1857. | ||
| − | #[http://www.purda.pl/soectwa/giawy.html| | + | #[http://www.purda.pl/soectwa/giawy.html| Strona Gminy Purda] [12.11.2013] |
| − | #[http://www.wuoz.olsztyn.pl/| Wojewódzka | + | #[http://www.wuoz.olsztyn.pl/| Wojewódzka Ewidencja Zabytków] [12.11.2013] |
| − | #[http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims| Bank Danych Lokalnych GUS] [ | + | #[http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims| Bank Danych Lokalnych GUS] [12.11.2013] |
| − | #[http://www.verwaltungsgeschichte.de/allenstein.html| Verwaltungsgeschichte] [ | + | #[http://www.verwaltungsgeschichte.de/allenstein.html| Verwaltungsgeschichte] [12.11.2013] |
| − | |||
{{Przypisy}} | {{Przypisy}} | ||
Wersja z 18:01, 6 paź 2014
| Nerwik | |
| | |
![Nerwik Wikipedia [06.10.2014]](/index.php/Plik:Nerwik.jpg) Nerwik Wikipedia [06.10.2014]
| |
| Rodzaj miejscowości | wieś niesołecka |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | olsztyński |
| Gmina | Purda |
| Sołectwo | Giławy |
| Liczba ludności (2010) | 57 |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Nerwik | |
| Położenie na mapie Polski  Nerwik | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Nerwik (niem. Nerwigk) – wieś niesołecka położona w województwie warmińsko–mazurskim, w powiecie olsztyńskim, w gminie Purda. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa olsztyńskiego. W 2010 roku liczyła 57 mieszkańców [1]. Wieś wchodzi w skład sołectwa Giławy, w którym funkcję sołtysa sprawuje obecnie Krzysztof Świdroń[2].
Spis treści
Położenie
Wieś położona jest na Pojezierzu Olsztyńskim, 2 km na wschód od drogi Olsztyn – Grzegrzółki.
Dzieje miejscowości
Na początku Nerwik był zapewne pruską warownią, mającą ułatwić ludności obronę przez litewskimi najazdami. W roku 1883 stwierdzono istnienie sztucznych obwałowań obronnych, tzw. wałów podłużnych, które datowano na XIV wiek. Pod koniec XIV stulecia Nerwik był dobrem służebnym, pochodzącym z nadania biskupa warmińskiego Henryka Sorboma. Odbiorcą nadania z 1392 roku był Prus o imieniu Nerweken. Po wojnie trzynastoletniej majątek stał się własnością rodziny szlacheckiej Luzjańskich, których rodowy majątek znajdował się w Łężanach. Z tej właśnie rodziny wywodził się Fabian Luzjański, od 1512 roku biskup warmiński. W 1533 Nerwik nie był już majątkiem, lecz małą wsią czynszową. W 1587 roku miejscowość składała się z 34 gospodarstw. W 1688 roku na 2 łanach gospodarzył sołtys – Bartłomiej Nowak. Po trzy łany posiadali gospodarze: Wojciech Piecuch i Adam Lis. Cztery łany leżały odłogiem.
W wykazie majątkowym, przygotowanym po zaborze Warmii przez Prusy, wieś występowała pod nazwą Nerwicken. Miejscowość była wówczas wsią czynszową, w której istniał również folwark obejmujący obszar 16 łanów. W tym czasie w Nerwiku funkcjonowała szkoła, tartak i karczma.
W czasie powstania styczniowego ówczesny sołtys Walenty Barwiński ukrywał polskich powstańców poszukiwanych przez pruską żandarmerię. W 1880 roku pruskie władze szkolne musiały zatrudnić w miejscowej szkole nauczyciela znającego język polski - dzieci z Nerwika nie mówiły w ogóle po niemiecku.
Obecnie w miejscowości znajduje się leśniczówka.
Gospodarka
Nerwik jest siedzibą leśnictwa należącego do nadleśnictwa Wipsowo.
Przyroda
W pobliżu wsi znajdują się użytki ekologiczne "Wielosił" i "Klasztorne Łąki". Są tam również stanowiska roślin chronionych, takich jak grążel drobny czy chamedafne północna.
Zabytki
- ślady pruskich obwałowań obronnych datowanych na XIV wiek
- dwie zabytkowe kapliczki przydrożne
- budynek dawnej szkoły
- kilka tradycyjnych chałup warmińskich
Bibliografia
- Przewodnik turystyczny po gminie Purda, Purda 2013.
- Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch, Königsberg 1857.
- Strona Gminy Purda [12.11.2013]
- Wojewódzka Ewidencja Zabytków [12.11.2013]
- Bank Danych Lokalnych GUS [12.11.2013]
- Verwaltungsgeschichte [12.11.2013]
Przypisy
- ↑ łącznie Nerwik i Grabowo
- ↑ Strona Gminy Purda [06.10.2014]
