Sudwa: Różnice pomiędzy wersjami
Z Encyklopedia Warmii i Mazur
| [wersja zweryfikowana] | [wersja zweryfikowana] |
| Linia 6: | Linia 6: | ||
|dopełniacz wsi = Sudwy | |dopełniacz wsi = Sudwy | ||
|zdjęcie = Sudwa. Jeniecki cmentarz wojenny.jpg | |zdjęcie = Sudwa. Jeniecki cmentarz wojenny.jpg | ||
| − | |opis zdjęcia = Sudwa. Jeniecki cmentarz wojenny | + | |opis zdjęcia = Sudwa. Jeniecki cmentarz wojenny [http://www.rowery.olsztyn.pl/wiki/?do=search&id=sudwa/ Olsztyńska Strona Rowerowa] [20.12.2013] |
|rodzaj miejscowości = wieś sołecka | |rodzaj miejscowości = wieś sołecka | ||
|województwo = warmińsko-mazurskie | |województwo = warmińsko-mazurskie | ||
| Linia 29: | Linia 29: | ||
|www = | |www = | ||
}}<br/> | }}<br/> | ||
| − | ''' Sudwa ''' (niem. ''Sauden'') – | + | ''' Sudwa ''' (niem. ''Sauden'') – wieś sołecka położona w [[Województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]], w [[Powiat olsztyński|powiecie olsztyńskim]], w [[Olsztynek (gmina miejsko-wiejska)| gminie Olsztynek]]. |
| − | W latach 1975-1998 miejscowość [[ | + | W latach 1975-1998 miejscowość [[Podział administracyjny |administracyjnie]] należała do [[Województwo olsztyńskie|województwa olsztyńskiego]]. Wieś w 2010 roku była zamieszkana przez 169 osób <ref>łącznie Sudwa i Świętajny</ref>. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Zbigniew Kowalczyk]]<ref> [http://www.bip.olsztynek.pl/m,10024,p,10024.html/ Strona Urzędu Gminy Olsztynek] [08.12.2013]</ref>. |
| − | |||
| − | |||
<br/><br/> | <br/><br/> | ||
| Linia 40: | Linia 38: | ||
== Dzieje miejscowości == | == Dzieje miejscowości == | ||
| − | Wieś została założona w 1380 roku przez 5 pruskich braci. Od imienia najstarszego z nich | + | Wieś została założona w 1380 roku przez 5 pruskich braci. Od imienia najstarszego z nich – Windike – otrzymała nazwę ''Windikendorf''. Na przestrzeni wieków funkcjonowały również inne wersje nazwy, m.in. ''Sawda''. Ostatecznie utrwaliła się nazwa Sudwa. W roku 1579 wieś została przekształcona w folwark książęcy przekazywany w dziedziczną dzierżawę. W 1806 roku majątek został ograbiony przez wojska francuskie. Zniszczony doszczętnie powrócił pod bezpośredni zarząd dóbr króla pruskiego. W 1819 roku doszło do przekazania na własność folwarku w Sudwie i [[Świętajno| Świętajnie]] kolonistom niemieckim. W 1846 roku wieś składała się z 22 domów zamieszkanych przez 221 osób. W 1914 roku w okolicach wsi toczyły się krwawe boje pomiędzy Niemcami i Rosjanami. Poległych pochowano na dwóch małych cmentarzach. W latach 1925-1927 niedaleko miejscowości wybudowano [[Tannenberg-Denkmal]]. W czasie [[II wojna światowa na Warmii i Mazurach| II wojny światowej]] na polach Sudwy znajdował się obóz jeniecki Stalag I B. Po 1945 roku wieś, która uniknęła zniszczeń wojennych, została zasiedlona przez Polaków. Do 1950 roku we wsi działał ośrodek maszynowy, przeniesiony następnie do Olsztynka. W latach 1974-1996 w Sudwie funkcjonowała [[Rolnicza Spółdzielnia Produkcyjna "Odrodzenie" w Sudwie| Rolnicza Spółdzielnia Produkcyjna ''Odrodzenie'']], zlikwidowana jako ostatnia w gminie. W 2005 roku miejscowość była zamieszkana przez 155 osób. |
<br/> | <br/> | ||
| Linia 48: | Linia 46: | ||
==Religia== | ==Religia== | ||
| − | Wieś znajduje się na terenie [[Parafia pw. Błogosławionej Anieli Salawy w Olsztynku |parafii rzymskokatolickiej | + | Wieś znajduje się na terenie [[Parafia pw. Błogosławionej Anieli Salawy w Olsztynku |parafii rzymskokatolickiej w Olsztynku]]. |
<br/> | <br/> | ||
| Linia 56: | Linia 54: | ||
== Zabytki == | == Zabytki == | ||
| − | * | + | *jeniecki cmentarz wojenny z czasów II wojny światowej; miejsce spoczynku ok. 55 tysięcy jeńców wojennych, przetrzymywanych w obozie zlokalizowanym w pobliski [[Królikowo| Królikowie]] |
| − | * | + | *zespół cmentarzy wojennych, zlokalizowany wokół dawnego założenia - Pomnika Mauzoleum Tannenberg-Denkmal, upamiętniającego zwycięstwo Niemców nad Rosjanami w 1914 roku |
| − | * | + | *cmentarz wojenny, zlokalizowany po północnej stronie szosy z Olsztynka do [[Ostróda| Ostródy]], położony w odległości około 200 m od zabudowy wsi; miejsce spoczynku żołnierzy rosyjskich |
| − | * | + | *cmentarz wojenny zlokalizowany po północnej stronie szosy z Olsztynka do Ostródy, położony w odległości około 450 m w kierunku zachodnim od zabudowy wsi; wewnątrz mogiła w kształcie kopca |
| − | * | + | *cmentarz wojenny zlokalizowany po południowej stronie szosy z Olsztynka do Ostródy; dwie mogiły, prawdopodobnie żołnierzy rosyjskich |
| − | * | + | *pojedyncza mogiła, zlokalizowana około 50 m w kierunku południowym od starej drogi, w pobliżu domu |
| − | * | + | *mogiła zbiorowa, zlokalizowana po wschodniej stronie domu, za budynkiem gospodarczym; miejsce spoczynku żołnierzy rosyjskich |
| − | * | + | *pojedyncza mogiła, zlokalizowana przy zachodnim skraju parku, przykryta cementową płytą |
| − | * | + | *mogiła zbiorowa zlokalizowana w polu - bliższa lokalizacja nie została ustalona |
| − | * | + | *mogiła zbiorowa zlokalizowana w południowej części parku, w odległości około 40 m od drogi do Królikowa, przy alejce prowadzącej przez park w kierunku północnym |
| − | * | + | *pojedyncza mogiła zlokalizowana w południowej części parku, pomiędzy drogą do Królikowa i leśniczówką |
| − | * | + | *pojedyncza mogiła zlokalizowana na dziedzińcu założenia pomnika Tannenberg-Denkmal - bliższa lokalizacja nie została ustalona |
| − | |||
== Bibliografia == | == Bibliografia == | ||
#Knerecer Wiktor, ''Cmentarze wojenne z okresu I wojny światowej w województwie olsztyńskim, Warszawa 1995. | #Knerecer Wiktor, ''Cmentarze wojenne z okresu I wojny światowej w województwie olsztyńskim, Warszawa 1995. | ||
#Kuźniewski Bogumił, ''Olsztynek: miasto i gmina'', Olsztynek 2007. | #Kuźniewski Bogumił, ''Olsztynek: miasto i gmina'', Olsztynek 2007. | ||
| − | #[http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims| Bank Danych Lokalnych GUS] [ | + | #[http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims| Bank Danych Lokalnych GUS] [20.12.2013] |
| − | #[http://www.rowery.olsztyn.pl/wiki/?do=search&id=sudwa| Olsztyńska Strona Rowerowa] [ | + | #[http://www.rowery.olsztyn.pl/wiki/?do=search&id=sudwa| Olsztyńska Strona Rowerowa] [20.12.2013] |
| − | #[http://www.olsztynek.pl/strona-2533-miejscowosci_naszej_gminy_sudwa.html| Portal Informacyjny Olsztynka] [ | + | #[http://www.olsztynek.pl/strona-2533-miejscowosci_naszej_gminy_sudwa.html| Portal Informacyjny Olsztynka] [20.12.2013] |
| − | |||
{{Przypisy}} | {{Przypisy}} | ||
Wersja z 13:13, 11 lis 2014
| Sudwa | |
| | |
![Sudwa. Jeniecki cmentarz wojenny Olsztyńska Strona Rowerowa [20.12.2013]](/index.php/Plik:Sudwa._Jeniecki_cmentarz_wojenny.jpg) Sudwa. Jeniecki cmentarz wojenny Olsztyńska Strona Rowerowa [20.12.2013]
| |
| Rodzaj miejscowości | wieś sołecka |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | olsztyński |
| Gmina | Olsztynek |
| Liczba ludności (2010) | 169 |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Sudwa | |
| Położenie na mapie Polski  Sudwa | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Sudwa (niem. Sauden) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie olsztyńskim, w gminie Olsztynek.
W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego. Wieś w 2010 roku była zamieszkana przez 169 osób [1]. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Zbigniew Kowalczyk[2].
Spis treści
Położenie
Miejscowość jest położona na Pojezierzu Olsztyńskim, w odległości 1 km na zachód od Olsztynka.
Dzieje miejscowości
Wieś została założona w 1380 roku przez 5 pruskich braci. Od imienia najstarszego z nich – Windike – otrzymała nazwę Windikendorf. Na przestrzeni wieków funkcjonowały również inne wersje nazwy, m.in. Sawda. Ostatecznie utrwaliła się nazwa Sudwa. W roku 1579 wieś została przekształcona w folwark książęcy przekazywany w dziedziczną dzierżawę. W 1806 roku majątek został ograbiony przez wojska francuskie. Zniszczony doszczętnie powrócił pod bezpośredni zarząd dóbr króla pruskiego. W 1819 roku doszło do przekazania na własność folwarku w Sudwie i Świętajnie kolonistom niemieckim. W 1846 roku wieś składała się z 22 domów zamieszkanych przez 221 osób. W 1914 roku w okolicach wsi toczyły się krwawe boje pomiędzy Niemcami i Rosjanami. Poległych pochowano na dwóch małych cmentarzach. W latach 1925-1927 niedaleko miejscowości wybudowano Tannenberg-Denkmal. W czasie II wojny światowej na polach Sudwy znajdował się obóz jeniecki Stalag I B. Po 1945 roku wieś, która uniknęła zniszczeń wojennych, została zasiedlona przez Polaków. Do 1950 roku we wsi działał ośrodek maszynowy, przeniesiony następnie do Olsztynka. W latach 1974-1996 w Sudwie funkcjonowała Rolnicza Spółdzielnia Produkcyjna Odrodzenie, zlikwidowana jako ostatnia w gminie. W 2005 roku miejscowość była zamieszkana przez 155 osób.
Gospodarka
W miejscowości działa firma produkcyjno-handlowo-usługowa Jacex.
Religia
Wieś znajduje się na terenie parafii rzymskokatolickiej w Olsztynku.
Turystyka
W pobliżu miejscowości przebiega Szlak pieszy Grunwald - Olsztynek.
Zabytki
- jeniecki cmentarz wojenny z czasów II wojny światowej; miejsce spoczynku ok. 55 tysięcy jeńców wojennych, przetrzymywanych w obozie zlokalizowanym w pobliski Królikowie
- zespół cmentarzy wojennych, zlokalizowany wokół dawnego założenia - Pomnika Mauzoleum Tannenberg-Denkmal, upamiętniającego zwycięstwo Niemców nad Rosjanami w 1914 roku
- cmentarz wojenny, zlokalizowany po północnej stronie szosy z Olsztynka do Ostródy, położony w odległości około 200 m od zabudowy wsi; miejsce spoczynku żołnierzy rosyjskich
- cmentarz wojenny zlokalizowany po północnej stronie szosy z Olsztynka do Ostródy, położony w odległości około 450 m w kierunku zachodnim od zabudowy wsi; wewnątrz mogiła w kształcie kopca
- cmentarz wojenny zlokalizowany po południowej stronie szosy z Olsztynka do Ostródy; dwie mogiły, prawdopodobnie żołnierzy rosyjskich
- pojedyncza mogiła, zlokalizowana około 50 m w kierunku południowym od starej drogi, w pobliżu domu
- mogiła zbiorowa, zlokalizowana po wschodniej stronie domu, za budynkiem gospodarczym; miejsce spoczynku żołnierzy rosyjskich
- pojedyncza mogiła, zlokalizowana przy zachodnim skraju parku, przykryta cementową płytą
- mogiła zbiorowa zlokalizowana w polu - bliższa lokalizacja nie została ustalona
- mogiła zbiorowa zlokalizowana w południowej części parku, w odległości około 40 m od drogi do Królikowa, przy alejce prowadzącej przez park w kierunku północnym
- pojedyncza mogiła zlokalizowana w południowej części parku, pomiędzy drogą do Królikowa i leśniczówką
- pojedyncza mogiła zlokalizowana na dziedzińcu założenia pomnika Tannenberg-Denkmal - bliższa lokalizacja nie została ustalona
Bibliografia
- Knerecer Wiktor, Cmentarze wojenne z okresu I wojny światowej w województwie olsztyńskim, Warszawa 1995.
- Kuźniewski Bogumił, Olsztynek: miasto i gmina, Olsztynek 2007.
- Bank Danych Lokalnych GUS [20.12.2013]
- Olsztyńska Strona Rowerowa [20.12.2013]
- Portal Informacyjny Olsztynka [20.12.2013]
Przypisy
- ↑ łącznie Sudwa i Świętajny
- ↑ Strona Urzędu Gminy Olsztynek [08.12.2013]
