Dobrzyki

Dobrzyki
Kościół w Dobrzykach
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	iławski
Gmina	Zalewo
Liczba ludności (2010)	418
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Dobrzyki
Położenie na mapie Polski Dobrzyki
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Dobrzyki (niem. Weinsdorf) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie iławskim, w gminie Zalewo. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa olsztyńskiego. W latach 1946–1975 wchodziła w skład powiatu morąskiego.

Miejscowość w 2010 r. liczyła 418 mieszkańców (łącznie z osadami Kiemiany, Koziny, Polajny). W skład sołectwa wchodzą wsie: Dobrzyki, Bednarzówka, Jezierce, Kiemiany, Koziny i Polajny. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Kazimierz Twardowski.

Położenie

Wieś położona jest w zachodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, na Pojezierzu Iławskim, na północnym krańcu jeziora Jeziorak, 6,5 km na południowy zachód od Zalewa.

Dzieje miejscowości

Obszar dzisiejszej wsi obejmował dawną granicę rozdzielającą wpływy osadnictwa pruskiego i ludności słowiańskiej przybywającej z terenu Mazowsza od połowy XI stulecia. Miejscowość została założona przez sołtysa o imieniu Wigand w 1304 r. Dobrzyki obejmowały wówczas obszar 60 łanów na prawie chełmińskim. Wystawcą dokumentu lokacyjnego był ówczesny mistrz krajowy Konrad Sack.

W 1320 r. wybudowany został miejscowy kościół. W polskich nabożeństwach uczestniczyła ludność z sąsiednich wsi, m.in. z Siemian oraz Jerzwałdu. Po roku 1525 miejscowość wchodziła w skład parafii w Zalewie. W XVII w. wśród mieszkańców wsi pojawiały się licznie polskie nazwiska, m.in. Szczuka, Piłak, Krupka, Kamiński, Puchała, Majewski. W 1818 r. do parafii Dobrzyki należały: Siemiany, Jerzwałd, Stare Szwale, Likszany, Matyty, Bukowiec, Kiemiańskie Nowiny, Kiemiany, Rudnia, Rucewo, Najka, Polajny, Czaplak oraz Jezierce.

W pierwszej połowie XV stulecia we wsi istniały dwie karczmy, działały również wiatraki.

W 1782 r. wieś składała się z 71 budynków mieszkalnych. W 1890 r. w Dobrzykach mieszkało ok. 100 polskich parafian. W 1858 r. Dobrzyki były zamieszkane przez 723 mieszkańców żyjących w 82 domach.

W latach 60. XIX w. miejscowość została dotkliwie zniszczona w czasie ogromnego pożaru, który strawił czwartą część zabudowań. W okresie międzywojennym w miejscowej szkole (składającej się z trzech, a następnie czterech klas) uczyło trzech nauczycieli. Do placówki uczęszczały również dzieci z Bednarzówki, Jezierców, Kiemian, Kozin, Polajn oraz Rudni.

W 1939 r. ówczesna gmina Dobrzyki liczyła 172 gospodarstwa domowe i była zamieszkana przez 732 osoby. 467 mieszkańców utrzymywało się z rolnictwa i prac leśnych, 134 osoby zatrudnione były w przemyśle i rzemiośle, a 21 mieszkańców pracowało w handlu i komunikacji.

Edukacja

• Gimnazjum w Dobrzykach
• Szkoła Podstawowa w Dobrzykach
• Biblioteka i Szkolne Centrum Informacji Medialnej w Dobrzykach

Zabytki

• kościół pw. Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Dobrzykach wzniesiony w 1320 r. – budowla gotycka z zachowanym we wnętrzu XV-wiecznym krucyfiksem; pozostałe wyposażenie z drugiej połowy XVIII w.
• cmentarz przykościelny
• staropruskie grodziska zlokalizowane w odległości ok. 2 km na północ i północny zachód od wsi

Bibliografia

Morąg. Z dziejów miasta i powiatu, red. Andrzej Wakar, Olsztyn 1973.
Niesiobędzki Wiesław, Powiat iławski. Dzieje, zabytki, pejzaż i kultura. Szkice historyczne, wydanie II, poprawione i poszerzone, Iława 2008.
Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Westpreussen, Commission bei Leon Saunier, Danzig und Elbing 1858.
Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
wuoz.olsztyn.pl [)5.03.2014]
Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Zalewo, zalewo.f117.pl [05.03.2014]
Bank Danych Lokalnych GUS [05.03.2014]
verwaltungsgeschichte.de [05.03.2014]
ciekawemazury.pl [05.03.2014]
Zespół Szkół w Dobrzykach [05.03.2014]