Grzęda: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
(→Zabytki) |
|||
| Linia 28: | Linia 28: | ||
|wikisłownik = | |wikisłownik = | ||
|www = | |www = | ||
| − | }} | + | }} |
| − | ''' Grzęda ''' (niem.''Sturmhübel'') – wieś sołecka w Polsce położona w [[województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]], w [[powiat bartoszycki|powiecie bartoszyckim]], w [[gmina | + | ''' Grzęda ''' (niem.''Sturmhübel'') – wieś sołecka w Polsce położona w [[województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]], w [[powiat bartoszycki|powiecie bartoszyckim]], w [[Bisztynek (gmina miejsko-wiejska)|gminie Bisztynek]]. |
| − | W latach | + | W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego. |
| − | Miejscowość w 2010 roku była zamieszkana przez 149 osób. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Wioletta Olszewska]]<ref> http://bip.warmia.mazury.pl/bisztynek_gmina_miejsko_-_wiejska/101/132/WYKAZ__SOLTYSOW__SOLECTW__GMINY__BISZTYNEK/ [ | + | Miejscowość w 2010 roku była zamieszkana przez 149 osób. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Wioletta Olszewska]]<ref>[http://bip.warmia.mazury.pl/bisztynek_gmina_miejsko_-_wiejska/101/132/WYKAZ__SOLTYSOW__SOLECTW__GMINY__BISZTYNEK/ bip.warmia.mazury.pl] [18.12.2013]</ref>. |
<br/><br/> | <br/><br/> | ||
| − | |||
== Położenie == | == Położenie == | ||
Miejscowość leży w odległości 9 km na północny wschód od [[Bisztynek|Bisztynka]]. | Miejscowość leży w odległości 9 km na północny wschód od [[Bisztynek|Bisztynka]]. | ||
| Linia 40: | Linia 39: | ||
== Dzieje miejscowości == | == Dzieje miejscowości == | ||
| − | Miejscowość jako [[wieś czynszowa]] | + | Miejscowość została założona jako [[wieś czynszowa]] w 1339 roku na obszarze 64 włók. Zasadźcami byli dwaj [[Prusowie|Prusowie]], bracia Piotr i Eckehard Lemkani. Nowo powstała osada została skolonizowana przez ludność pruską. Pierwotna nazwa wsi brzmiała ''Boumgarbe'', co w języku pruskim oznaczało wzgórze bądź wzniesienie. Przyjęta później niemiecka nazwa ''Sturmhübel'' jest dosłownym tłumaczeniem nazwy pruskiej. Wojna polsko-krzyżacka w latach 1519–1521 doprowadziła do spustoszenia i znacznego wyludnienia wsi, jednak już do 1533 roku udało się zasiedlić część opuszczonych włók. [[lkwim:Kościół pw. św. Mikołaja w Grzędzie| Kościół]] został wybudowany wkrótce po założeniu miejscowości, jego istnienie potwierdza spis parafii z końca XV stulecia. Wszystko wskazuje na to, że uległ pn zniszczeniu w okresie konfliktu polsko-krzyżackiego (1519–1521). Nowy kościół został wzniesiony w 1581 roku. W 1754 roku częściowo spłonął. Ponowna konsekracja miała miejsce w roku 1779, a dokonał jej biskup [[lkwim: Ignacy Krasicki|Ignacy Krasicki]]. |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | + | Pierwsza szkoła została założona prawdopodobnie w momencie powstanie kościoła. Przed 1789 rokiem funkcję nauczyciela i zarazem organisty sprawował [[Michał Matern]]. W 1935 roku szkoła liczyła 93 uczniów i 2 nauczycieli. W 1785 roku Grzęda składała się z 58 domów. W XIX wieku w skład miejscowej parafii wchodziły miejscowości [[Janowiec]], [[Pleśno]], [[Zieleńce]]. Po 1945 roku wieś została zasiedlona przez polskich osadników. W 1947 roku uruchomiono szkołę podstawową. | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| + | Liczba mieszkańców w następujacych latach wynosiła: | ||
| + | *1820 – 355 osób | ||
| + | *1848 – 447 osób | ||
| + | *1939 – 528 osób | ||
== Edukacja == | == Edukacja == | ||
| − | W miejscowości funkcjonuje [[szkoła | + | W miejscowości funkcjonuje [[szkoła Podstawowa w Grzędzie| szkoła podstawowa]]. |
<br/> | <br/> | ||
== Zabytki == | == Zabytki == | ||
| − | *[[lkwim:Kościół pw. św. Mikołaja w Grzędzie| | + | *[[lkwim:Kościół pw. św. Mikołaja w Grzędzie| kościół pw. św. Mikołaja]] z 1779 roku |
| − | * | + | We wnętrzu znajdują się trzy barokowe ołtarze. |
| − | * | + | *pomnik ku czci poległych w czasie I wojny światowej, zlokalizowany na przykościelnym cmentarzu |
| − | * | + | *budynek dawnej szkoły z okres międzywojennego |
| − | + | *przykościelny cmentarz ewangelicki | |
| − | |||
== Bibliografia == | == Bibliografia == | ||
#''Biskupiec. Z dziejów miasta i powiatu'', red. Wanda Korycka, Olsztyn 1969. | #''Biskupiec. Z dziejów miasta i powiatu'', red. Wanda Korycka, Olsztyn 1969. | ||
Wersja z 21:59, 22 paź 2014
| Grzęda | |
| | |
 Kościół pw. św. Mikołaja w Grzędzie
| |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | bartoszycki |
| Gmina | Bisztynek |
| Liczba ludności (2010) | 149 |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Grzęda | |
| Położenie na mapie Polski  Grzęda | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Grzęda (niem.Sturmhübel) – wieś sołecka w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie bartoszyckim, w gminie Bisztynek. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego.
Miejscowość w 2010 roku była zamieszkana przez 149 osób. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Wioletta Olszewska[1].
Położenie
Miejscowość leży w odległości 9 km na północny wschód od Bisztynka.
Dzieje miejscowości
Miejscowość została założona jako wieś czynszowa w 1339 roku na obszarze 64 włók. Zasadźcami byli dwaj Prusowie, bracia Piotr i Eckehard Lemkani. Nowo powstała osada została skolonizowana przez ludność pruską. Pierwotna nazwa wsi brzmiała Boumgarbe, co w języku pruskim oznaczało wzgórze bądź wzniesienie. Przyjęta później niemiecka nazwa Sturmhübel jest dosłownym tłumaczeniem nazwy pruskiej. Wojna polsko-krzyżacka w latach 1519–1521 doprowadziła do spustoszenia i znacznego wyludnienia wsi, jednak już do 1533 roku udało się zasiedlić część opuszczonych włók. Kościół został wybudowany wkrótce po założeniu miejscowości, jego istnienie potwierdza spis parafii z końca XV stulecia. Wszystko wskazuje na to, że uległ pn zniszczeniu w okresie konfliktu polsko-krzyżackiego (1519–1521). Nowy kościół został wzniesiony w 1581 roku. W 1754 roku częściowo spłonął. Ponowna konsekracja miała miejsce w roku 1779, a dokonał jej biskup Ignacy Krasicki.
Pierwsza szkoła została założona prawdopodobnie w momencie powstanie kościoła. Przed 1789 rokiem funkcję nauczyciela i zarazem organisty sprawował Michał Matern. W 1935 roku szkoła liczyła 93 uczniów i 2 nauczycieli. W 1785 roku Grzęda składała się z 58 domów. W XIX wieku w skład miejscowej parafii wchodziły miejscowości Janowiec, Pleśno, Zieleńce. Po 1945 roku wieś została zasiedlona przez polskich osadników. W 1947 roku uruchomiono szkołę podstawową.
Liczba mieszkańców w następujacych latach wynosiła:
- 1820 – 355 osób
- 1848 – 447 osób
- 1939 – 528 osób
Edukacja
W miejscowości funkcjonuje szkoła podstawowa.
Zabytki
- kościół pw. św. Mikołaja z 1779 roku
We wnętrzu znajdują się trzy barokowe ołtarze.
- pomnik ku czci poległych w czasie I wojny światowej, zlokalizowany na przykościelnym cmentarzu
- budynek dawnej szkoły z okres międzywojennego
- przykościelny cmentarz ewangelicki
Bibliografia
- Biskupiec. Z dziejów miasta i powiatu, red. Wanda Korycka, Olsztyn 1969.
- Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
- Bank Danych Lokalnych GUS [data dostępu: 20.12.2013]
- MojeMazury.pl [data dostępu: 20.12.2013]
- Wikipedia: Grzęda [data dostępu: 20.12.2013]
Przypisy
- ↑ bip.warmia.mazury.pl [18.12.2013]
