Jerzwałd: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
(→Dzieje miejscowości) |
|||
| Linia 41: | Linia 41: | ||
Pierwotnie miejscowość nosiła nazwę ''Kejsy'', a następnie ''Gerswald''. Na obszarze obecnej wsi komtur dzierzgoński [[Luther von Braunschweig]] na 10 łanach obsadził swojego sługę Skipiele, któremu nadał Jerzwałd w dziedziczne posiadanie. W 1343 roku wieś za sprawą nadania wielkiego mistrza [[Ludolf Koenig|Ludolfa Koeniga]] stała się własnością dwóch pruskich braci Lutyna i Warpuna będących na służbie [[Zakon krzyżacki|zakonu krzyżackiego]]. W okresie wojny trzynastoletniej wieś została całkowicie spustoszona i opuszczona przez mieszkańców. | Pierwotnie miejscowość nosiła nazwę ''Kejsy'', a następnie ''Gerswald''. Na obszarze obecnej wsi komtur dzierzgoński [[Luther von Braunschweig]] na 10 łanach obsadził swojego sługę Skipiele, któremu nadał Jerzwałd w dziedziczne posiadanie. W 1343 roku wieś za sprawą nadania wielkiego mistrza [[Ludolf Koenig|Ludolfa Koeniga]] stała się własnością dwóch pruskich braci Lutyna i Warpuna będących na służbie [[Zakon krzyżacki|zakonu krzyżackiego]]. W okresie wojny trzynastoletniej wieś została całkowicie spustoszona i opuszczona przez mieszkańców. | ||
| − | W 1707 roku Jerzwałd miał charakter [[wieś szkatułowa|wsi szkatułowej]]. Jej ponownego zasiedlenia podjął się w tym czasie Krzysztof Węgrowski. Jerzwałd był wówczas zamieszkany przez 15 gospodarzy. Pustosząca wieś w latach | + | W 1707 roku Jerzwałd miał charakter [[wieś szkatułowa|wsi szkatułowej]]. Jej ponownego zasiedlenia podjął się w tym czasie Krzysztof Węgrowski. Jerzwałd był wówczas zamieszkany przez 15 gospodarzy. Pustosząca wieś w latach 1708–1711 [[epidemia dżumy 1709-1711|epidemia dżumy]] odebrała życie 92 osobom. |
W 1732 roku miejscowość składała się ze stosunkowo dużej liczby 39 zagród chłopskich. W 1750 roku wybudowana została miejscowa szkoła, do której uczęszczały również dzieci z [[Liksajny|Liksajn]] oraz [[Rucewo|Rucewa]]. W 1818 roku miejscowość była zamieszkana przez 278 mieszkańców żyjących w 88 budynkach mieszkalnych. Przeważająca większość była zatrudniona w rolnictwie lub związana z pracą w lasach państwowych, cegielni lub tartaku. | W 1732 roku miejscowość składała się ze stosunkowo dużej liczby 39 zagród chłopskich. W 1750 roku wybudowana została miejscowa szkoła, do której uczęszczały również dzieci z [[Liksajny|Liksajn]] oraz [[Rucewo|Rucewa]]. W 1818 roku miejscowość była zamieszkana przez 278 mieszkańców żyjących w 88 budynkach mieszkalnych. Przeważająca większość była zatrudniona w rolnictwie lub związana z pracą w lasach państwowych, cegielni lub tartaku. | ||
Wersja z 12:36, 4 lis 2014
| Jerzwałd | |
| | |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | iławski |
| Gmina | Zalewo |
| Liczba ludności (2010) | 361[1] |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Jerzwałd | |
| Położenie na mapie Polski  Jerzwałd | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Jerzwałd (niem. Gerswalde) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie iławskim, w gminie Zalewo. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa olsztyńskiego. W latach 1946–1975 wieś wchodziła w skład powiatu morąskiego.
Miejscowość w 2010 roku liczyła 361 mieszkańców (łącznie z osadą Likszany). W skład sołectwa wchodzą wsie: Jerzwałd, Likszany i Rucewo. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Ryszard Dubanowski[2].
Spis treści
Położenie
Wieś położona jest w zachodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, na Pojezierzu Iławskim, nad zachodnim krańcem Jeziora Płaskiego (odnoga jeziora Jeziorak), 10 km na południowy zachód od Zalewa.
Dzieje miejscowości
Pierwotnie miejscowość nosiła nazwę Kejsy, a następnie Gerswald. Na obszarze obecnej wsi komtur dzierzgoński Luther von Braunschweig na 10 łanach obsadził swojego sługę Skipiele, któremu nadał Jerzwałd w dziedziczne posiadanie. W 1343 roku wieś za sprawą nadania wielkiego mistrza Ludolfa Koeniga stała się własnością dwóch pruskich braci Lutyna i Warpuna będących na służbie zakonu krzyżackiego. W okresie wojny trzynastoletniej wieś została całkowicie spustoszona i opuszczona przez mieszkańców.
W 1707 roku Jerzwałd miał charakter wsi szkatułowej. Jej ponownego zasiedlenia podjął się w tym czasie Krzysztof Węgrowski. Jerzwałd był wówczas zamieszkany przez 15 gospodarzy. Pustosząca wieś w latach 1708–1711 epidemia dżumy odebrała życie 92 osobom.
W 1732 roku miejscowość składała się ze stosunkowo dużej liczby 39 zagród chłopskich. W 1750 roku wybudowana została miejscowa szkoła, do której uczęszczały również dzieci z Liksajn oraz Rucewa. W 1818 roku miejscowość była zamieszkana przez 278 mieszkańców żyjących w 88 budynkach mieszkalnych. Przeważająca większość była zatrudniona w rolnictwie lub związana z pracą w lasach państwowych, cegielni lub tartaku.
W 1858 roku Jerzwałd był zamieszkany przez 765 osób.Przed wybuchem II wojny światowej był jedną z najludniejszych wsi ówczesnego powiatu morąskiego. W 1939 roku miejscowość liczyła 1026 mieszkańców. W tym samym czasie do miejscowej trzyklasowej szkoły uczęszczały również dzieci z Rucewa oraz Likszan.
Obecnie w miejscowości ma swoją siedzibę Zespół Parków Krajobrazowych Pojezierza Iławskiego i Wzgórz Dylewskich.
Ludzie związani z miejscowością
- Zbigniew Nienacki (1929–1994) – pisarz, autor serii młodzieżowych książek przygodowych o Panu Samochodziku oraz powieści dla dorosłych Raz do roku w Skiroławkach, Wielki Las, Uwodziciel. W latach 1967–1994 mieszkał i tworzył w Jerzwałdzie.
Przypisy
- ↑ Łącznie: Jerzwałd i Likszany.
- ↑ zalewo.bil-wm.pl[05.03.2014]
Bibliografia
Morąg. Z dziejów miasta i powiatu, red. Andrzej Wakar, Olsztyn 1973.
Niesiobędzki Wiesław, Powiat iławski. Dzieje, zabytki, pejzaż i kultura. Szkice historyczne, wydanie II, poprawione i poszerzone, Iława 2008.
Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Westpreussen, Commission bei Leon Saunier, Danzig und Elbing 1858.
Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
zalewo.f117.pl, Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Zalewo [05.03.2014]
Bank Danych Lokalnych GUS [05.03.2014]
verwaltungsgeschichte.de [05.03.2014]
ciekawemazury.pl [05.03.2014]
jerzwałd.pl[05.03.2014]
[1] [05.03.2014]
