Karolewo (gmina Kętrzyn): Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
(→Ludzie związani z miejscowością) |
|||
| Linia 14: | Linia 14: | ||
|sołectwo = | |sołectwo = | ||
|wysokość = | |wysokość = | ||
| − | |liczba ludności = 710<ref>Łącznie Karolewo i | + | |liczba ludności = 710<ref>Łącznie: Karolewo i Cegielnia.</ref> |
|rok = 2010 | |rok = 2010 | ||
|strefa numeracyjna = | |strefa numeracyjna = | ||
| Linia 28: | Linia 28: | ||
|wikisłownik = | |wikisłownik = | ||
|www = | |www = | ||
| − | }} | + | }} |
| − | ''' Karolewo''' (niem. ''Carlshof'') – | + | ''' Karolewo''' (niem. ''Carlshof'') – wieś niesołecka położona w [[województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]], w [[powiat kętrzyński|powiecie kętrzyńskim]], w [[Kętrzyn (gmina wiejska)|gminie Kętrzyn]]. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego. |
Miejscowość w 2010 roku liczyła 710 mieszkańców (łącznie z [[Cegielnia (gmina Kętrzyn)|Cegielnią]]). | Miejscowość w 2010 roku liczyła 710 mieszkańców (łącznie z [[Cegielnia (gmina Kętrzyn)|Cegielnią]]). | ||
| − | + | <br/><br/> | |
| − | <br/> | ||
== Położenie == | == Położenie == | ||
| Linia 40: | Linia 39: | ||
== Dzieje miejscowości == | == Dzieje miejscowości == | ||
| − | Miejscowość powstała pod koniec XIX stulecia jako kolonia robotnicza. Na początku kolejnego wieku miejscowość zasłynęła za sprawą zakładu filantropijnego | + | Miejscowość powstała pod koniec XIX stulecia jako kolonia robotnicza. Na początku kolejnego wieku miejscowość zasłynęła za sprawą zakładu filantropijnego, jednego z największych na terenie Niemiec. Zakład został otwarty 23 października 1882 roku. Leczono w nim głównie osoby chore na epilepsję. W uroczystości otwarcia brał udział m.in. [[Marcin Giersz]], redaktor "[[Gazeta Lecka| Gazety Leckiej]]". Fundatorem zakładu był podobno nieznany z nazwiska Karol, zamożny właściciel ziemski, który stracił ukochaną narzeczoną zmarłą z powodu choroby umysłowej. Zakład rozwijał się niezwykle prężnie. W 1910 miał pod swoją opieką 1000 wychowanków. Spośród nich aż 807 osób wymagało szczególnej opieki ze względu na chorobę: gruźlicę, epilepsję, choroby psychiczne, alkoholizm. W 1935 roku zakład w Karolewie pełnił również rolę ośrodka wychowawczego. |
| − | W czasie | + | W czasie II wojny światowej pacjenci zakładu zostali zamordowani. Ciała pochowano na miejscowym cmentarzu. W tym czasie budynki zakładu służyły potrzebom otwartej szkoły pielęgniarskiej. Miejscowy pałacyk służył natomiast za siedzibę kierownictwa jednostki SS, chroniącej kwaterę Hitlera w [[Gierłoż|Gierłoży]]. Po zakończeniu wojny w zachowanej części zakładu uruchomiono liceum agrotechniczne (1947). Na przestrzeni kolejnych lat dawny zakład mieścił w swoich murach m.in. technikum rolnicze, rachunkowości rolnej, mechanizacji rolnictwa. Szkoły w Karolewie miały stanowić placówki planowanego zespołu oświatowego – [[Liceum Mazursko-Warmińskie im. Czackiego| Liceum Mazursko-Warmińskiego im. Czackiego]]. Zespół miał kontynuować tradycje wołyńskiego Liceum Krzemienieckiego. W jego skład miały wejść przedszkola, szkoły średnie, ogólne, zawodowe i pedagogiczne oraz instytucje wspomagające: muzea, biblioteki, przedsiębiorstwa przemysłowe i rolnicze. W 1948 roku idea została porzucona. Natomiast w Karolewie ostatecznie doszło do utworzenia [[Zespół Szkół Centrum Kształcenia Rolniczego im. gen. Franciszka Kamińskiego w Karolewie| Zespołu Państwowych Szkół Rolniczych]]. Pierwszym dyrektorem została [[Celestyna Orlikowska]]. W 1966 roku ze [[Szczytno|Szczytna]] przeniesiony został [[Państwowy Zakład Unasienniania Zwierząt w Karolewie| Państwowy Zakład Unasienniania Zwierząt]]. |
| + | W 1970 roku miejscowość była zamieszkana przez 1359 osób. W 1973 roku Karolewo wchodziło w skład sołectwa [[Kruszewiec]] w gminie Kętrzyn. | ||
<br/> | <br/> | ||
== Edukacja == | == Edukacja == | ||
| − | W miejscowości funkcjonuje [[Zespół Szkół Centrum Kształcenia Rolniczego | + | W miejscowości funkcjonuje [[Zespół Szkół Centrum Kształcenia Rolniczego w Karolewie|Zespół Szkół Centrum Kształcenia Rolniczego]]. |
<br/> | <br/> | ||
| − | |||
[[File:Zabytkowa wieża ciśnień w Karolewie.jpg|thumb|300 px|left|Zabytkowa wieża ciśnień w Karolewie]] | [[File:Zabytkowa wieża ciśnień w Karolewie.jpg|thumb|300 px|left|Zabytkowa wieża ciśnień w Karolewie]] | ||
== Zabytki == | == Zabytki == | ||
| − | *[[Kościół pw. św. Stanisława Kostki| | + | *[[Kościół pw. św. Stanisława Kostki|neogotycki kościół filialny]] wzniesiony w roku 1899 roku |
| − | * | + | *wieża ciśnień z początku XX wieku |
| − | |||
| − | |||
== Ludzie związani z miejscowością == | == Ludzie związani z miejscowością == | ||
| − | *[[Tadeusz Chmielewski]] ( | + | *[[Tadeusz Chmielewski]] (1915–1997) – nauczyciel w miejscowej szkole |
| − | *[[Michał Nahorski]] ( | + | *[[Michał Nahorski]] (1922–1980) – nauczyciel, dyrektor miejscowej szkoły rolniczej (1966–1980) |
| − | *[[Stanisław Orzoł]] ( | + | *[[Stanisław Orzoł]] (1941–2001) – dr hab., ekspert ds. eksploatacji maszyn, nauczyciel w miejscowej szkole |
| − | < | + | {{Przypisy}} |
| − | + | <references/> | |
== Bibliografia == | == Bibliografia == | ||
| − | + | ''Kętrzyn. Z dziejów miasta i okolic'', przewodniczący komitetu redakcyjnego Andrzej Wakar, Olsztyn 1978.<br/> | |
| − | + | Licharewa Zofia, ''Kętrzyn. Z dziejów miasta i powiatu'', Olsztyn 1962.<br/> | |
| − | + | ''Mazury. Słownik stronniczy, ilustrowany'', red. Waldemar Mierzwa, Dąbrówno 2008. <br/> | |
| − | + | ''Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany'', red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.<br/> | |
| − | + | [http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims| Bank Danych Lokalnych GUS] [15.03.2014]<br/> | |
| − | + | [http://www.jerzysikorski.pl/historia-miejscowo%C5%9Bci-na-obszarze-gminy-k%C4%99trzyn| jerzysikorski.pl, historia wsi Karolewo] [15.03.2014] | |
| − | + | [http://www.ciekawemazury.pl/info.htm#666/pl/i/karolewo_-_zabytkowy_kosciol_ewangelicki,_ob._rzym.-kat._par._p.w._sw._stanislawa_kostki| ciekawemazury.pl] [05.03.2014]<br/> | |
| − | + | [http://www.wuoz.olsztyn.pl/| Wojewódzka ewidencja zabytków] [05.03.2014] | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
<br/> | <br/> | ||
| Linia 83: | Linia 77: | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | [[Kategoria: Miejscowość]] [[Kategoria: Powiat kętrzyński]] [[Kategoria: | + | [[Kategoria: Miejscowość]] [[Kategoria: Powiat kętrzyński]] [[Kategoria: Kętrzyn (gmina wiejska)]] [[Kategoria: Wsie niesołeckie]] [[Kategoria: 1801-1918]] |
Wersja z 22:57, 25 lis 2014
| Karolewo | |
| | |
 Kościół pw. św. Stanisława Kostki w Karolewie
| |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | kętrzyński |
| Gmina | Kętrzyn |
| Liczba ludności (2010) | 710[1] |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Karolewo | |
| Położenie na mapie Polski  Karolewo | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Karolewo (niem. Carlshof) – wieś niesołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie kętrzyńskim, w gminie Kętrzyn. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego.
Miejscowość w 2010 roku liczyła 710 mieszkańców (łącznie z Cegielnią).
Spis treści
Położenie
Miejscowość leży w odległości 3 km na wschód od Kętrzyna.
Dzieje miejscowości
Miejscowość powstała pod koniec XIX stulecia jako kolonia robotnicza. Na początku kolejnego wieku miejscowość zasłynęła za sprawą zakładu filantropijnego, jednego z największych na terenie Niemiec. Zakład został otwarty 23 października 1882 roku. Leczono w nim głównie osoby chore na epilepsję. W uroczystości otwarcia brał udział m.in. Marcin Giersz, redaktor " Gazety Leckiej". Fundatorem zakładu był podobno nieznany z nazwiska Karol, zamożny właściciel ziemski, który stracił ukochaną narzeczoną zmarłą z powodu choroby umysłowej. Zakład rozwijał się niezwykle prężnie. W 1910 miał pod swoją opieką 1000 wychowanków. Spośród nich aż 807 osób wymagało szczególnej opieki ze względu na chorobę: gruźlicę, epilepsję, choroby psychiczne, alkoholizm. W 1935 roku zakład w Karolewie pełnił również rolę ośrodka wychowawczego.
W czasie II wojny światowej pacjenci zakładu zostali zamordowani. Ciała pochowano na miejscowym cmentarzu. W tym czasie budynki zakładu służyły potrzebom otwartej szkoły pielęgniarskiej. Miejscowy pałacyk służył natomiast za siedzibę kierownictwa jednostki SS, chroniącej kwaterę Hitlera w Gierłoży. Po zakończeniu wojny w zachowanej części zakładu uruchomiono liceum agrotechniczne (1947). Na przestrzeni kolejnych lat dawny zakład mieścił w swoich murach m.in. technikum rolnicze, rachunkowości rolnej, mechanizacji rolnictwa. Szkoły w Karolewie miały stanowić placówki planowanego zespołu oświatowego – Liceum Mazursko-Warmińskiego im. Czackiego. Zespół miał kontynuować tradycje wołyńskiego Liceum Krzemienieckiego. W jego skład miały wejść przedszkola, szkoły średnie, ogólne, zawodowe i pedagogiczne oraz instytucje wspomagające: muzea, biblioteki, przedsiębiorstwa przemysłowe i rolnicze. W 1948 roku idea została porzucona. Natomiast w Karolewie ostatecznie doszło do utworzenia Zespołu Państwowych Szkół Rolniczych. Pierwszym dyrektorem została Celestyna Orlikowska. W 1966 roku ze Szczytna przeniesiony został Państwowy Zakład Unasienniania Zwierząt.
W 1970 roku miejscowość była zamieszkana przez 1359 osób. W 1973 roku Karolewo wchodziło w skład sołectwa Kruszewiec w gminie Kętrzyn.
Edukacja
W miejscowości funkcjonuje Zespół Szkół Centrum Kształcenia Rolniczego.
Zabytki
- neogotycki kościół filialny wzniesiony w roku 1899 roku
- wieża ciśnień z początku XX wieku
Ludzie związani z miejscowością
- Tadeusz Chmielewski (1915–1997) – nauczyciel w miejscowej szkole
- Michał Nahorski (1922–1980) – nauczyciel, dyrektor miejscowej szkoły rolniczej (1966–1980)
- Stanisław Orzoł (1941–2001) – dr hab., ekspert ds. eksploatacji maszyn, nauczyciel w miejscowej szkole
Przypisy
- ↑ Łącznie: Karolewo i Cegielnia.
Bibliografia
Kętrzyn. Z dziejów miasta i okolic, przewodniczący komitetu redakcyjnego Andrzej Wakar, Olsztyn 1978.
Licharewa Zofia, Kętrzyn. Z dziejów miasta i powiatu, Olsztyn 1962.
Mazury. Słownik stronniczy, ilustrowany, red. Waldemar Mierzwa, Dąbrówno 2008.
Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
Bank Danych Lokalnych GUS [15.03.2014]
jerzysikorski.pl, historia wsi Karolewo [15.03.2014]
ciekawemazury.pl [05.03.2014]
Wojewódzka ewidencja zabytków [05.03.2014]
Zobacz też
