Lelkowo (gmina wiejska): Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
(Utworzono nową stronę "{{Gmina infobox |Gmina = Lelkowo |herb_gminy =Plik:Herb_gminy_Lelkowo.png | Herb gminy Lelkowo |flaga_gminy = |mapa_gminy = |mapa_pow...") |
|||
| Linia 31: | Linia 31: | ||
Gmina typowo rolnicza, której walory przyrodnicze przyczyniają się do rozwoju turystyki oraz agroturystyki. | Gmina typowo rolnicza, której walory przyrodnicze przyczyniają się do rozwoju turystyki oraz agroturystyki. | ||
| − | Gmina Lelkowo jest gminą o największym udziale osób narodowości ukraińskiej w ogóle mieszkańców (18,52%) spośród wszystkich polskich gmin<ref>GUS[http://www.stat.gov.pl/cps/rde/xbcr/gus/PUBL_nsp2002_tabl4.xls]. | + | Gmina Lelkowo jest gminą o największym udziale osób narodowości ukraińskiej w ogóle mieszkańców (18,52%) spośród wszystkich polskich gmin<ref>GUS[http://www.stat.gov.pl/cps/rde/xbcr/gus/PUBL_nsp2002_tabl4.xls]</ref>. |
Władzę w gminie sprawuje wójt [[Stanisław Popiel]]<ref>Wrota Warmii i Mazur, Gmina Lelkowo [http://wrota.warmia.mazury.pl/lelkowo_gmina_wiejska/Wladze-powiatu.html] (data dostępu 24.03.2014)</ref>. | Władzę w gminie sprawuje wójt [[Stanisław Popiel]]<ref>Wrota Warmii i Mazur, Gmina Lelkowo [http://wrota.warmia.mazury.pl/lelkowo_gmina_wiejska/Wladze-powiatu.html] (data dostępu 24.03.2014)</ref>. | ||
| Linia 40: | Linia 40: | ||
W tym: | W tym: | ||
| − | *Lasy: 27,7% (5493,2 ha) | + | *Lasy: 27,7% (5493,2 ha); |
| − | *Użytki rolne: 67,1% (13279 ha) | + | *Użytki rolne: 67,1% (13279 ha). |
Gmina stanowi 16,44% powierzchni [[powiat braniewski| powiatu braniewskiego]]. | Gmina stanowi 16,44% powierzchni [[powiat braniewski| powiatu braniewskiego]]. | ||
| Linia 59: | Linia 59: | ||
Saldo migracji wewnętrznych i zagranicznych na pobyt stały w 2012 roku w gminie wiejskiej Lelkowo wynosiło -19 osób<ref>Bank Danych Lokalnych GUS[http://www.stat.gov.pl/bdl/app/strona.html?p_name=indeks] (data dostępu 24.03.2014)</ref>, co stanowi 5,2% migracji ludności w [[powiat braniewski| powiecie braniewskim]] oraz 0,7% w [[województwo warmińsko-mazurskie| województwie warmińsko-mazurskim]]. | Saldo migracji wewnętrznych i zagranicznych na pobyt stały w 2012 roku w gminie wiejskiej Lelkowo wynosiło -19 osób<ref>Bank Danych Lokalnych GUS[http://www.stat.gov.pl/bdl/app/strona.html?p_name=indeks] (data dostępu 24.03.2014)</ref>, co stanowi 5,2% migracji ludności w [[powiat braniewski| powiecie braniewskim]] oraz 0,7% w [[województwo warmińsko-mazurskie| województwie warmińsko-mazurskim]]. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | |||
== Historia gminy jako jednostki administracyjnej == | == Historia gminy jako jednostki administracyjnej == | ||
W 1945 roku, po przejęciu władzy przez przedstawicieli polskiej administracji, został zaprojektowany podział [[powiat braniewski| powiatu braniewskiego]]. Po ostatecznym ustaleniu granic państwa polskiego, powiat podzielono na 2 gminy miejskie i 9 gmin wiejskich, wśród nich gminę Lelkowo. W 1954 roku, na mocy Ustawy z dnia 25 września 1954 roku o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych<ref>Dz.U. 1954 nr 43 poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19540430191]</ref>, istniejące dotychczas gminy zamieniono na gromady. W 1958 roku zlikwidowano gromadę [[Głębock]], a w 1968 roku gromadę [[Bieńkowo]], ich terytorium (z wyjątkiem PGR [[Mątyty]] i PGR [[Rogity]]) włączono do gromady Lelkowo. | W 1945 roku, po przejęciu władzy przez przedstawicieli polskiej administracji, został zaprojektowany podział [[powiat braniewski| powiatu braniewskiego]]. Po ostatecznym ustaleniu granic państwa polskiego, powiat podzielono na 2 gminy miejskie i 9 gmin wiejskich, wśród nich gminę Lelkowo. W 1954 roku, na mocy Ustawy z dnia 25 września 1954 roku o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych<ref>Dz.U. 1954 nr 43 poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19540430191]</ref>, istniejące dotychczas gminy zamieniono na gromady. W 1958 roku zlikwidowano gromadę [[Głębock]], a w 1968 roku gromadę [[Bieńkowo]], ich terytorium (z wyjątkiem PGR [[Mątyty]] i PGR [[Rogity]]) włączono do gromady Lelkowo. | ||
| + | |||
W 1972 roku, na podstawie Ustawy z 29 listopada 1972 roku o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych<ref>Dz.U. 1972 nr 49 poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19720490312]</ref>, zmienił się w Polsce podział administracji terytorialnej. W wyniku wprowadzenia w życie ustawy, w dniu 1 stycznia 1973 roku, istniejące dotychczas w powiatach gromady zostały przekształcone w gminy. Zlikwidowano istniejącą gromadę [[Lelkowo]] i na mocy uchwały Wojewódzkiej Rady Narodowej z dnia 6 grudnia 1972 roku<ref>Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim.</ref> powołano gminę Lelkowo z siedzibą w [[Lelkowo| Lelkowie]]. W skład nowo utworzonej gminy wchodziły obszary sołectw: [[Bieńkowo]], [[Dębowiec]], [[Głębock]], [[Jachowo]], [[Jarzeń]], [[Krzekoty]], [[Kwiatkowo]], [[Lelkowo]], [[Lutkowo]], [[Sówki]], [[Wilknity]], [[Wołowo]]. | W 1972 roku, na podstawie Ustawy z 29 listopada 1972 roku o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych<ref>Dz.U. 1972 nr 49 poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19720490312]</ref>, zmienił się w Polsce podział administracji terytorialnej. W wyniku wprowadzenia w życie ustawy, w dniu 1 stycznia 1973 roku, istniejące dotychczas w powiatach gromady zostały przekształcone w gminy. Zlikwidowano istniejącą gromadę [[Lelkowo]] i na mocy uchwały Wojewódzkiej Rady Narodowej z dnia 6 grudnia 1972 roku<ref>Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim.</ref> powołano gminę Lelkowo z siedzibą w [[Lelkowo| Lelkowie]]. W skład nowo utworzonej gminy wchodziły obszary sołectw: [[Bieńkowo]], [[Dębowiec]], [[Głębock]], [[Jachowo]], [[Jarzeń]], [[Krzekoty]], [[Kwiatkowo]], [[Lelkowo]], [[Lutkowo]], [[Sówki]], [[Wilknity]], [[Wołowo]]. | ||
1 czerwca 1975 roku, na podstawie Ustawy o dwustopniowym podziale administracyjnym państwa<ref>Dz.U. 1975 nr 16 poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych. [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750160091]</ref>, przestał istnieć [[powiat braniewski]]. Gmina Lelkowo została bezpośrednio częścią [[wojewódzwo elbląskie| województwa elbląskiego]]<ref>Dz.U. 1975 nr 17 poz. 92, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750170092]</ref>. | 1 czerwca 1975 roku, na podstawie Ustawy o dwustopniowym podziale administracyjnym państwa<ref>Dz.U. 1975 nr 16 poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych. [http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750160091]</ref>, przestał istnieć [[powiat braniewski]]. Gmina Lelkowo została bezpośrednio częścią [[wojewódzwo elbląskie| województwa elbląskiego]]<ref>Dz.U. 1975 nr 17 poz. 92, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw.[http://isap.sejm.gov.pl/DetailsServlet?id=WDU19750170092]</ref>. | ||
| Linia 69: | Linia 69: | ||
<br/> | <br/> | ||
== Miejscowości na terenie gminy == | == Miejscowości na terenie gminy == | ||
| − | Sołectwa: [[Bieńkowo]], [[Dębowiec]], [[Głębock]], [[Grabowiec]], [[Jachowo]], [[Jarzeń]], [[Krzekoty]], [[Kwiatkowo]], [[Lelkowo]], [[Lutkowo]], [[Sówki]], [[Wilknity]], [[Wołowo]], [[Wyszkowo]], [[Zagaje]] | + | Sołectwa: [[Bieńkowo]], [[Dębowiec]], [[Głębock]], [[Grabowiec]], [[Jachowo]], [[Jarzeń]], [[Krzekoty]], [[Kwiatkowo]], [[Lelkowo]], [[Lutkowo]], [[Sówki]], [[Wilknity]], [[Wołowo]], [[Wyszkowo]], [[Zagaje]]. |
| − | Pozostałe miejscowości: [[Bartki]], [[Giedawy]], [[Jarzeński Młyn]], [[Mędrzyki]], [[Miłaki]], [[Młyniec]], [[Młynowo]], [[Nałaby]], [[Perwilty]], [[Piele]], [[Przebędowo]], [[Słup]], [[Szarki]], [[Wilknicki Młyn]], [[Wola Wilknicka]], [[Zdrój]] | + | Pozostałe miejscowości: [[Bartki]], [[Giedawy]], [[Jarzeński Młyn]], [[Mędrzyki]], [[Miłaki]], [[Młyniec]], [[Młynowo]], [[Nałaby]], [[Perwilty]], [[Piele]], [[Przebędowo]], [[Słup]], [[Szarki]], [[Wilknicki Młyn]], [[Wola Wilknicka]], [[Zdrój]]. |
<br/> | <br/> | ||
== Gospodarka == | == Gospodarka == | ||
| Linia 89: | Linia 89: | ||
Ze środowiskowej pomocy społecznej korzysta w gminie 27,3% ludności<ref>Bank Danych Lokalnych GUS (data dostępu 24.03.2014)</ref>. | Ze środowiskowej pomocy społecznej korzysta w gminie 27,3% ludności<ref>Bank Danych Lokalnych GUS (data dostępu 24.03.2014)</ref>. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | |||
== Kultura i turystyka == | == Kultura i turystyka == | ||
[[Plik: Kościół pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa w Dębowcu.jpg|thumb|righ|300px|Kościół pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa w Dębowcu]] źródło: lkwim: [[http://leksykonkultury.ceik.eu/index.php/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_pw._Naj%C5%9Bwi%C4%99tszego_Serca_Pana_Jezusa_w_D%C4%99bowcu]] | [[Plik: Kościół pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa w Dębowcu.jpg|thumb|righ|300px|Kościół pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa w Dębowcu]] źródło: lkwim: [[http://leksykonkultury.ceik.eu/index.php/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_pw._Naj%C5%9Bwi%C4%99tszego_Serca_Pana_Jezusa_w_D%C4%99bowcu]] | ||
| − | *Gminne Centrum Kultury w Lelkowie wraz z biblioteką - filie biblioteki znajdują się w [[Wyszkowo| Wyszkowie]], [[Zagaje| Zagajach]] | + | *Gminne Centrum Kultury w Lelkowie wraz z biblioteką - filie biblioteki znajdują się w [[Wyszkowo| Wyszkowie]], [[Zagaje| Zagajach]]. |
[[Plik:Ołtarz główny Kościoła pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa w Dębowcu.jpg|thumb|righ|300px|Ołtarz główny Kościoła pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa w Dębowcu]] | [[Plik:Ołtarz główny Kościoła pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa w Dębowcu.jpg|thumb|righ|300px|Ołtarz główny Kościoła pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa w Dębowcu]] | ||
'''Wydarzenia kulturalne związane z gminą''' | '''Wydarzenia kulturalne związane z gminą''' | ||
| − | *,,Spotkanie pogranicza”- impreza plenerowa organizowana nad jeziorem Głębock przez Związek Ukraińców w Polsce | + | *,,Spotkanie pogranicza”- impreza plenerowa organizowana nad jeziorem Głębock przez Związek Ukraińców w Polsce; |
| − | *dożynki gminne | + | *dożynki gminne. |
'''Zabytki znajdujące się na terenie gminy''' | '''Zabytki znajdujące się na terenie gminy''' | ||
Do najcenniejszych zabytków znajdujących się na terenie gminy wiejskiej Lelkowo należą<ref>Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków [http://www.nid.pl/pl/]</ref>: | Do najcenniejszych zabytków znajdujących się na terenie gminy wiejskiej Lelkowo należą<ref>Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków [http://www.nid.pl/pl/]</ref>: | ||
| − | *[[lkwim: Kościół pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa w Dębowcu| Kościół pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa w Dębowcu]] wraz z plebanią i przykościelnym cmentarzem | + | *[[lkwim: Kościół pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa w Dębowcu| Kościół pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa w Dębowcu]] wraz z plebanią i przykościelnym cmentarzem; |
| − | *[[lkwim: Dwór w Pielach| Dwór w Pielach]] - zespół pałacowy wzniesiony w drugiej połowie XVIII wieku wraz z parkiem | + | *[[lkwim: Dwór w Pielach| Dwór w Pielach]] - zespół pałacowy wzniesiony w drugiej połowie XVIII wieku wraz z parkiem; |
| − | *zabytkowy park dworski w [[Wilknity| Wilknitach]] | + | *zabytkowy park dworski w [[Wilknity| Wilknitach]]; |
| − | *zespół dworski w Zagajach - pałac z XIX w. (obecnie szkoła podstawowa) wraz z parkiem | + | *zespół dworski w Zagajach - pałac z XIX w. (obecnie szkoła podstawowa) wraz z parkiem; |
[[Plik:Jezioro Głębockie.jpg|thumb|righ|300px|Jezioro Głębockie]] źródło: [[http://www.polska.travel/naturreisen/jezioro-glebockie/]] | [[Plik:Jezioro Głębockie.jpg|thumb|righ|300px|Jezioro Głębockie]] źródło: [[http://www.polska.travel/naturreisen/jezioro-glebockie/]] | ||
'''Szlaki i atrakcje turystyczne''' | '''Szlaki i atrakcje turystyczne''' | ||
| − | *dalekobieżny szlak pieszy "Napoleona" - nawiązuje do obecności cesarza na tych ziemiach; szlak rozpoczyna się w [[Braniewo| Braniewie]] i kończy się w [[Górowo Iławeckie| Górowie Iławeckim]] | + | *dalekobieżny szlak pieszy "Napoleona" - nawiązuje do obecności cesarza na tych ziemiach; szlak rozpoczyna się w [[Braniewo| Braniewie]] i kończy się w [[Górowo Iławeckie| Górowie Iławeckim]]; |
| − | *obszary chronionego krajobrazu i liczne pomniki przyrody | + | *obszary chronionego krajobrazu i liczne pomniki przyrody; |
| − | *[[Jezioro Głębock]] | + | *[[Jezioro Głębock]]. |
Informacje o atrakcjach turystycznych można uzyskać w Punkcie Informacji Turystycznej w Braniewie, ul. Katedralna 7, 14-500 Braniewo oraz na stronie http://www.it.braniewo.pl/ | Informacje o atrakcjach turystycznych można uzyskać w Punkcie Informacji Turystycznej w Braniewie, ul. Katedralna 7, 14-500 Braniewo oraz na stronie http://www.it.braniewo.pl/ | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | |||
== Szkolnictwo == | == Szkolnictwo == | ||
W gminie wiejskiej Lelkowo istnieją nastepujące placówki edukacyjne: | W gminie wiejskiej Lelkowo istnieją nastepujące placówki edukacyjne: | ||
| − | *[[Zespół Szkół w Lelkowie]] - Szkoła Podstawowa w Lelkowie wraz z oddziałami przedszkolnymi, Gimnazjum im. Orła Białego w Zespole Szkół w Lelkowie | + | *[[Zespół Szkół w Lelkowie]] - Szkoła Podstawowa w Lelkowie wraz z oddziałami przedszkolnymi, Gimnazjum im. Orła Białego w Zespole Szkół w Lelkowie; |
| − | *Punkt przedszkolny w [[Zagaje| Zagajach]] | + | *Punkt przedszkolny w [[Zagaje| Zagajach]]; |
| − | *[[Szkoła Podstawowa w Zagajach]] | + | *[[Szkoła Podstawowa w Zagajach]]. |
<br/> | <br/> | ||
== Sport == | == Sport == | ||
| − | *[[LKS Granica Zagaje]] | + | *[[LKS Granica Zagaje]]. |
<br/> | <br/> | ||
== Obszary chronione i pomniki przyrody == | == Obszary chronione i pomniki przyrody == | ||
Obszary chronionego krajobrazu obejmują najbardziej atrakcyjne pod względem przyrodniczym i krajobrazowym tereny gminy. Ich łączna powierzchnia wynosi 8446 ha (42,6% obszaru gminy). Są to: | Obszary chronionego krajobrazu obejmują najbardziej atrakcyjne pod względem przyrodniczym i krajobrazowym tereny gminy. Ich łączna powierzchnia wynosi 8446 ha (42,6% obszaru gminy). Są to: | ||
| − | *[[Obszar Chronionego Krajobrazu Rzeki Wałszy]] - znajduje się on w południowej części gminy; obejmuje część dorzecza [[Wałsza| Wałszy]] znajdujących się na terenie gminy Lelkowo oraz cokół moreny czołowej na południe od [[Dębowiec Zdrój| Dębowca Zdroju]] | + | *[[Obszar Chronionego Krajobrazu Rzeki Wałszy]] - znajduje się on w południowej części gminy; obejmuje część dorzecza [[Wałsza| Wałszy]] znajdujących się na terenie gminy Lelkowo oraz cokół moreny czołowej na południe od [[Dębowiec Zdrój| Dębowca Zdroju]]; |
| − | *[[Obszar Chronionego Krajobrazu Wzniesień Górowskich]] - obejmuje on tereny w północnej, wschodniej i centralnej części gminy Lelkowo; jest to największy w gminie obszar chronionego krajobrazu o powierzchni około 5477 ha. Głównymi elementami krajobrazotwórczymi są tu niecka [[Jezioro Głębockie| Jeziora Głębockiego]], duże kompleksy leśne, szerokie i płaskie doliny rzek [[Ławia| Ławii]] i [[Stradyk| Stradyka]], kompleksy łąk wilgotnych, liczne zadrzewienia i oczka śródpolne oraz zespół torfowiskowy Bieńkówko | + | *[[Obszar Chronionego Krajobrazu Wzniesień Górowskich]] - obejmuje on tereny w północnej, wschodniej i centralnej części gminy Lelkowo; jest to największy w gminie obszar chronionego krajobrazu o powierzchni około 5477 ha. Głównymi elementami krajobrazotwórczymi są tu niecka [[Jezioro Głębockie| Jeziora Głębockiego]], duże kompleksy leśne, szerokie i płaskie doliny rzek [[Ławia| Ławii]] i [[Stradyk| Stradyka]], kompleksy łąk wilgotnych, liczne zadrzewienia i oczka śródpolne oraz zespół torfowiskowy Bieńkówko; |
*[[Obszar Chronionego Krajobrazu Rzeki Banówki]] - stanowi on tereny przyległe do środkowego odcinka rzeki o powierzchni ogólnej 4828 ha, a w szczególności zespoły leśne. Głównymi elementami krajobrazotwórczymi tego obszaru jest wąska dolina rzeki Banówki i obszary użytkowane rolniczo. | *[[Obszar Chronionego Krajobrazu Rzeki Banówki]] - stanowi on tereny przyległe do środkowego odcinka rzeki o powierzchni ogólnej 4828 ha, a w szczególności zespoły leśne. Głównymi elementami krajobrazotwórczymi tego obszaru jest wąska dolina rzeki Banówki i obszary użytkowane rolniczo. | ||
| Linia 133: | Linia 131: | ||
Obszary chronione Natura 2000: | Obszary chronione Natura 2000: | ||
| − | *[[Ostoja Warmińska]] - obszar specjalnej ochrony ptaków (145342 ha) | + | *[[Ostoja Warmińska]] - obszar specjalnej ochrony ptaków (145342 ha). |
Użytki ekologiczne: | Użytki ekologiczne: | ||
| − | *Bagna - pow. 3,71 ha | + | *Bagna - pow. 3,71 ha; |
| − | *Bagna - pow. 3,16 ha | + | *Bagna - pow. 3,16 ha; |
| − | *Nieużytki - pow. 0,87 ha | + | *Nieużytki - pow. 0,87 ha; |
| − | *Nieużytki - pow. 3,75 ha | + | *Nieużytki - pow. 3,75 ha; |
| − | *Nieużytki - pow. 0,58 ha | + | *Nieużytki - pow. 0,58 ha; |
| − | *Torfy - pow. 5,03 ha | + | *Torfy - pow. 5,03 ha; |
| − | *Torfy - pow. 86,83 ha | + | *Torfy - pow. 86,83 ha. |
Wszystkie powyższe użytki ekologiczne znajdują się na trenie leśnictwa Borek<ref>Progran ochrony środowiska dla gminy Lelkowo na lata 2009-2012 z perspektywą na lata 2013-2016.</ref>. | Wszystkie powyższe użytki ekologiczne znajdują się na trenie leśnictwa Borek<ref>Progran ochrony środowiska dla gminy Lelkowo na lata 2009-2012 z perspektywą na lata 2013-2016.</ref>. | ||
Wersja z 21:36, 13 kwi 2014
| Gmina Lelkowo | |||
| | |||
| |||
| Województwo | warmińsko-mazurskie | ||
| Powiat | braniewski | ||
| Rodzaj gminy | wiejska | ||
| Wójt | Stanisław Popiel | ||
| Powierzchnia | 198,16 km² | ||
| Liczba sołectw | 15 | ||
| Liczba miejscowości | 34 | ||
| Liczba ludności (2013) Gęstość zaludnienia |
3054 15 osób/km² | ||
| Strefa numeracyjna | 55 | ||
| Tablice rejestracyjne | NBR | ||
| TERYT | 2802042 | ||
| Urząd gminy Lelkowo 21 14-521 Lelkowo
| |||
| Strona internetowa gminy | |||
| Biuletyn Informacji Publicznej gminy | |||
Gmina Lelkowo – gmina wiejska położona w północnej części województwa warmińsko-mazurskiego w powiecie braniewskim. Siedziba gminy znajduje się w Lelkowie.
Gmina typowo rolnicza, której walory przyrodnicze przyczyniają się do rozwoju turystyki oraz agroturystyki. Gmina Lelkowo jest gminą o największym udziale osób narodowości ukraińskiej w ogóle mieszkańców (18,52%) spośród wszystkich polskich gmin[1].
Władzę w gminie sprawuje wójt Stanisław Popiel[2].
Spis treści
Powierzchnia gminy
Gmina Lelkowo zajmuje powierzchnię 198,16 km2[3] W tym:
- Lasy: 27,7% (5493,2 ha);
- Użytki rolne: 67,1% (13279 ha).
Gmina stanowi 16,44% powierzchni powiatu braniewskiego.
Demografia
Liczba ludności gminy według danych z 2013 roku wynosi[4]:
| Opis | Ogółem | Kobiety | Mężczyźni | |||
|---|---|---|---|---|---|---|
| jednostka | osób | % | osób | % | osób | % |
| liczba | 3054 | 100 | 1549 | 50,72 | 1505 | 49,28 |
| gęstość zaludnienia (mieszk./km²) |
15 | 7 | 7 | |||
Saldo migracji wewnętrznych i zagranicznych na pobyt stały w 2012 roku w gminie wiejskiej Lelkowo wynosiło -19 osób[5], co stanowi 5,2% migracji ludności w powiecie braniewskim oraz 0,7% w województwie warmińsko-mazurskim.
Historia gminy jako jednostki administracyjnej
W 1945 roku, po przejęciu władzy przez przedstawicieli polskiej administracji, został zaprojektowany podział powiatu braniewskiego. Po ostatecznym ustaleniu granic państwa polskiego, powiat podzielono na 2 gminy miejskie i 9 gmin wiejskich, wśród nich gminę Lelkowo. W 1954 roku, na mocy Ustawy z dnia 25 września 1954 roku o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych[6], istniejące dotychczas gminy zamieniono na gromady. W 1958 roku zlikwidowano gromadę Głębock, a w 1968 roku gromadę Bieńkowo, ich terytorium (z wyjątkiem PGR Mątyty i PGR Rogity) włączono do gromady Lelkowo.
W 1972 roku, na podstawie Ustawy z 29 listopada 1972 roku o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych[7], zmienił się w Polsce podział administracji terytorialnej. W wyniku wprowadzenia w życie ustawy, w dniu 1 stycznia 1973 roku, istniejące dotychczas w powiatach gromady zostały przekształcone w gminy. Zlikwidowano istniejącą gromadę Lelkowo i na mocy uchwały Wojewódzkiej Rady Narodowej z dnia 6 grudnia 1972 roku[8] powołano gminę Lelkowo z siedzibą w Lelkowie. W skład nowo utworzonej gminy wchodziły obszary sołectw: Bieńkowo, Dębowiec, Głębock, Jachowo, Jarzeń, Krzekoty, Kwiatkowo, Lelkowo, Lutkowo, Sówki, Wilknity, Wołowo. 1 czerwca 1975 roku, na podstawie Ustawy o dwustopniowym podziale administracyjnym państwa[9], przestał istnieć powiat braniewski. Gmina Lelkowo została bezpośrednio częścią województwa elbląskiego[10]. Ponowne zmiany podziału administracyjnego państwa[11] umiejscowiły gminę Lelkowo w powołanym 1 stycznia 1999 roku województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie braniewskim.
Gmina wiejska Lelkowo graniczy: od strony zachodniej z terenem gminy Braniewo, południowej z gminą Pieniężno, wschodniej gminą Górowo Iławieckie, od północy zaś z obwodem kaliningradzkim.
Miejscowości na terenie gminy
Sołectwa: Bieńkowo, Dębowiec, Głębock, Grabowiec, Jachowo, Jarzeń, Krzekoty, Kwiatkowo, Lelkowo, Lutkowo, Sówki, Wilknity, Wołowo, Wyszkowo, Zagaje.
Pozostałe miejscowości: Bartki, Giedawy, Jarzeński Młyn, Mędrzyki, Miłaki, Młyniec, Młynowo, Nałaby, Perwilty, Piele, Przebędowo, Słup, Szarki, Wilknicki Młyn, Wola Wilknicka, Zdrój.
Gospodarka
Gmina wiejska Lelkowo to gmina typowo rolnicza. Użytki rolne zajmują 76,1% jej powierzchni. Są to użytki zaliczone do gleb o relatywnie wysokim potencjale agroekologicznym. Wyznacznikiem tego są dobre pod względem bonitacyjnym gleby występujące na terenie gminy oraz kompleksy rolniczej przydatności gleb. W gminie Lelkowo dominują gospodarstwa rolne o niedużej powierzchni - wiekszość z nich zajmuje od 1 do 2 ha.
Liczba podmiotów gospodarki narodowej wpisanych do rejestru REGON w gminie wiejskiej Lelkowo wynosiła w 2012 roku 105. 9 podmiotów należało do sektora publicznego, pozostałe 96 tworzyło sektor prywatny i prowadziło w przeważajacej części działalność handlową[12].
W gminie brak dużych zakładów produkcyjnych i przemysłowych.
Istnienie wielu walorów krajoznawczo-przyrodniczych takich jak: położenie w obszarze Zielonych Płuc Polski, obszary chronionego krajobrazu oraz główna baza wypoczynku nad Jeziorem Głębockim stwarzają dla gminy wiejskiej Lelkowo możliwość rozwoju turystyki, w tym agroturystyki. Gospodarstwa agroturystyczne znajdują się w miejscowościach: Głębock, Młynowo, Lelkowo, Szarki.
W gminie od ponad 10 lat są podejmowane i realizowane liczne inwestycje mające na celu rozwój gminy i poprawę warunków życia jej mieszkanców. Są to m.in. budowa nowej szkoły podstawowej, gimnazjum i hali sportowej, remont budynku pałacu w Zagajach, w którym obecnie mieści się szkoła podstawowa. Ponadto dokonano budowy, wymiany i modernizacji sieci wodociągowej w miejscowościach na terenie gminy, wybudowano kanalizację ściekową wraz z 2 oczyszczalniami ścieków, a w celu zagospodarowania przestrzeni i poprawy bezpieczeństawa mieszkańców położono klika tysięcy m2 chodników w gminnych miejscowościach.
Liczba ludności bezrobotnej zarejestrowanej pod koniec 2012 roku w gminie wiejskiej Lelkowo wynosiła 473 osób [13], co stanowi 10,36% bezrobotnych w powiecie braniewskim.
Ze środowiskowej pomocy społecznej korzysta w gminie 27,3% ludności[14].
Kultura i turystyka
źródło: lkwim: [[13]]
- Gminne Centrum Kultury w Lelkowie wraz z biblioteką - filie biblioteki znajdują się w Wyszkowie, Zagajach.
Wydarzenia kulturalne związane z gminą
- ,,Spotkanie pogranicza”- impreza plenerowa organizowana nad jeziorem Głębock przez Związek Ukraińców w Polsce;
- dożynki gminne.
Zabytki znajdujące się na terenie gminy Do najcenniejszych zabytków znajdujących się na terenie gminy wiejskiej Lelkowo należą[15]:
- Kościół pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa w Dębowcu wraz z plebanią i przykościelnym cmentarzem;
- Dwór w Pielach - zespół pałacowy wzniesiony w drugiej połowie XVIII wieku wraz z parkiem;
- zabytkowy park dworski w Wilknitach;
- zespół dworski w Zagajach - pałac z XIX w. (obecnie szkoła podstawowa) wraz z parkiem;
Szlaki i atrakcje turystyczne
- dalekobieżny szlak pieszy "Napoleona" - nawiązuje do obecności cesarza na tych ziemiach; szlak rozpoczyna się w Braniewie i kończy się w Górowie Iławeckim;
- obszary chronionego krajobrazu i liczne pomniki przyrody;
- Jezioro Głębock.
Informacje o atrakcjach turystycznych można uzyskać w Punkcie Informacji Turystycznej w Braniewie, ul. Katedralna 7, 14-500 Braniewo oraz na stronie http://www.it.braniewo.pl/
Szkolnictwo
W gminie wiejskiej Lelkowo istnieją nastepujące placówki edukacyjne:
- Zespół Szkół w Lelkowie - Szkoła Podstawowa w Lelkowie wraz z oddziałami przedszkolnymi, Gimnazjum im. Orła Białego w Zespole Szkół w Lelkowie;
- Punkt przedszkolny w Zagajach;
- Szkoła Podstawowa w Zagajach.
Sport
Obszary chronione i pomniki przyrody
Obszary chronionego krajobrazu obejmują najbardziej atrakcyjne pod względem przyrodniczym i krajobrazowym tereny gminy. Ich łączna powierzchnia wynosi 8446 ha (42,6% obszaru gminy). Są to:
- Obszar Chronionego Krajobrazu Rzeki Wałszy - znajduje się on w południowej części gminy; obejmuje część dorzecza Wałszy znajdujących się na terenie gminy Lelkowo oraz cokół moreny czołowej na południe od Dębowca Zdroju;
- Obszar Chronionego Krajobrazu Wzniesień Górowskich - obejmuje on tereny w północnej, wschodniej i centralnej części gminy Lelkowo; jest to największy w gminie obszar chronionego krajobrazu o powierzchni około 5477 ha. Głównymi elementami krajobrazotwórczymi są tu niecka Jeziora Głębockiego, duże kompleksy leśne, szerokie i płaskie doliny rzek Ławii i Stradyka, kompleksy łąk wilgotnych, liczne zadrzewienia i oczka śródpolne oraz zespół torfowiskowy Bieńkówko;
- Obszar Chronionego Krajobrazu Rzeki Banówki - stanowi on tereny przyległe do środkowego odcinka rzeki o powierzchni ogólnej 4828 ha, a w szczególności zespoły leśne. Głównymi elementami krajobrazotwórczymi tego obszaru jest wąska dolina rzeki Banówki i obszary użytkowane rolniczo.
Na terenie gminy Lelkowo wystepują ponadto:
Obszary chronione Natura 2000:
- Ostoja Warmińska - obszar specjalnej ochrony ptaków (145342 ha).
Użytki ekologiczne:
- Bagna - pow. 3,71 ha;
- Bagna - pow. 3,16 ha;
- Nieużytki - pow. 0,87 ha;
- Nieużytki - pow. 3,75 ha;
- Nieużytki - pow. 0,58 ha;
- Torfy - pow. 5,03 ha;
- Torfy - pow. 86,83 ha.
Wszystkie powyższe użytki ekologiczne znajdują się na trenie leśnictwa Borek[16].
Cennym walorem krajobrazu gminy Lelkowo są pomniki przyrody. Są to obiekty pojedyncze, w tym: głazy narzutowe, pojedyncze drzewa oraz grupy drzew i aleje.
Bibliografia
- Dz.U. 1954 nr 43 poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych.[[15]]
- Dz.U. 1972 nr 49 poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych.[[16]]
- Dz.U. 1975 nr 16 poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych. [[17]]
- Dz.U. 1975 nr 17 poz. 92, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw.[[18]]
- Dz.U. 1998 nr 103 poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów.[[19]]
- Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim. [w:] Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie, Olsztyn 1972.
- Braniewo. Z dziejów miasta i powiatu, Olsztyn 1973.
- Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym. Stan w dniu 30 VI 2013 r., GUS, Warszawa 2013.
- Progran ochrony środowiska dla gminy Lelkowo na lata 2009-2012 z perspektywą na lata 2013-2016, 2009.
- Bank Danych Lokalnych GUS [[20]] (data dostępu 24.03.2014)
- BIP Urzędu Gminy Lelkowo [[21]] (data dostępu 24.03.2014)
- GUS [[22]]
- Leksykon kultury Warmii i Mazur. [[23]]
- Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków. [[24]]
- Wrota Warmii i Mazur, Gmina Lelkowo [[25]]
- UStat w Olsztynie [[26]] (data dostępu 24.03.2014)
Przypisy
- ↑ GUS[1]
- ↑ Wrota Warmii i Mazur, Gmina Lelkowo [2] (data dostępu 24.03.2014)
- ↑ UStat w Olsztynie [3] (data dostępu 24.03.2014)
- ↑ Ludność. Stan i struktura w przekroju terytorialnym. Stan w dniu 30 VI 2013 r., GUS, Warszawa 2013.
- ↑ Bank Danych Lokalnych GUS[4] (data dostępu 24.03.2014)
- ↑ Dz.U. 1954 nr 43 poz. 191, Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych.[5]
- ↑ Dz.U. 1972 nr 49 poz. 312, Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych.[6]
- ↑ Uchwała Nr XXI/83/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie olsztyńskim.
- ↑ Dz.U. 1975 nr 16 poz. 91, Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych. [7]
- ↑ Dz.U. 1975 nr 17 poz. 92, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 1975 r. w sprawie określenia miast oraz gmin wchodzących w skład województw.[8]
- ↑ Dz.U. 1998 nr 103 poz. 652, Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 sierpnia 1998 r. w sprawie utworzenia powiatów.[9]
- ↑ Bank Danych Lokalnych GUS[10] (data dostępu 24.03.20104)
- ↑ Bank Danych Lokalnych GUS [11] (data dostępu 24.03.2014)
- ↑ Bank Danych Lokalnych GUS (data dostępu 24.03.2014)
- ↑ Narodowy Instytut Dziedzictwa, Rejestr zabytków [12]
- ↑ Progran ochrony środowiska dla gminy Lelkowo na lata 2009-2012 z perspektywą na lata 2013-2016.
