Wołowno: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
(→Bibliografia) |
|||
| Linia 56: | Linia 56: | ||
1939 - 244 osoby | 1939 - 244 osoby | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
<br/> | <br/> | ||
Wersja z 13:11, 13 kwi 2014
| Wołowno | |
| | |
 Wołowno. Tradycyjna kapliczka na rozstaju dróg
| |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | olsztyński |
| Gmina | Jonkowo |
| Liczba ludności (2010) | 311[1] |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Wołowno | |
| Położenie na mapie Polski  Wołowno | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Wołowno (niem. Windtken) – wieś sołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie olsztyńskim, w gminie Jonkowo. W latach 1975-1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa olsztyńskiego.
Miejscowość w 2010 roku liczyła 311 mieszkańców (łącznie z Bałągiem).
Położenie
Wieś położona jest w zachodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, na Pojezierzu Olszyńskim, 8 km na zachód od Jonkowa i 13 km na zachód od Olsztyna; przebiega przez nią linia kolejowa na odcinku Olsztyn - Morąg.
Dzieje miejscowości
Wieś została założona w 1346 roku, gdy kapituła warmińska powierzyła dwóm Prusom zadanie zasiedlenia wsi czynszowej na 30 łanach. W wyniku zniszczeń z okresu wojny głodowej tutejszy sołtys uprosił kapitułę o odnowienie przywileju lokacyjnego (1416). Raz jeszcze wieś ucierpiała podczas wojny trzynastoletniej. Zagospodarowywaniem i odbudową wsi zajmował się w 1517 i 1519 roku administrator kapituły Mikołaj Kopernik. Działalność tę przerwała kolejna, już ostania wojna z Zakonem. Po jej zakończeniu odłogiem leżało tu aż 21 łanów ziemi, jednak ponowne zasiedlanie wsi dobiegło końca już w 1533 roku. U schyłku XVI wieku trzy łany były własnością sołtysa, który posiadał również niewielki młyn będący wyłącznie do użytku wsi; cztery łany należały do wolnych, a resztę ziemi uprawiali chłopi czynszowi. Aż do I rozbioru Polski obszar wsi się nie zmienił. W 1770 roku trzy łany w dalszym ciągu były sołeckie, cztery były własnością wolnych chłopów, a na pozostałych gospodarowali czynszownicy; we wsi działała karczma.
Na początku XIX wieku w ramach reform uwłaszczeniowych tutejsi chłopi za odszkodowaniem otrzymali uprawianą przez nich ziemię. W tym czasie założono we wsi szkołę elementarną, w której zatrudniony był jeden nauczyciel. W okresie międzywojennym była to szkoła dwuklasowa o trzech nauczycielach. W latach 60. XIX wieku Wołowno obejmowało powierzchnię 644 ha.
Szkołę w Wołownie zlikwidowano w 1992 roku (była to filia placówki w Jonkowie). Obecnie we wsi działa sklep spożywczo-przemysłowy.
Liczba mieszkańców
1857 - 208 osób
1861 - 240 osób
1933 - 270 osób
1939 - 244 osoby
Zabytki
- Budynek dawnej szkoły z pierwszej ćwierci XX wieku
- Dwie przydrożne kapliczki warmińskie
Bibliografia
- Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch, Königsberg 1857.
- Syrwid Robert, Warmińska gmina Jonkowo: historia i współczesność, Jonkowo 2010.
- Historia wsi na stronie gminy Jonkowo [data dostępu: 5.03.2014]
- Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Jonkowo [data dostępu: 5.03.2014]
- Bank Danych Lokalnych GUS [data dostępu: 5.03.2014]
- Deutsche Verwaltungsgeschichte [data dostępu: 5.03.2014]
- Ciekawe Mazury.pl [data dostępu: 5.03.2014]
- Dom Warmiński [data dostępu: 5.03.2014]
Przypisy
