Jan Lippert: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
| Linia 21: | Linia 21: | ||
|www = | |www = | ||
}} | }} | ||
| − | ''' Jan Lippert ''' (ur. 3 marca 1877 r. w Klonie, zm. 20 lipca 1951 r. w [[Szczytno|Szczytnie]]) – mazurski działacz społeczny i narodowościowy.<br/> <br/> | + | ''' Jan Lippert ''' (ur. 3 marca 1877 r. w [[Klon|Klonie]], zm. 20 lipca 1951 r. w [[Szczytno|Szczytnie]]) – mazurski działacz społeczny i narodowościowy.<br/> <br/> |
== Życiorys == | == Życiorys == | ||
| − | Urodził się w rodzinie wiejskiego stolarza Wilhelma Lipperta. Jego matką była Ewa Szydłowska. W 1901 roku ożenił się z Marią Bogumił z [[Zawojki|Zawojek]]. Doczekał się dziesięciorga dzieci. W 1914 roku został wcielony do niemieckiego wojska | + | Urodził się w rodzinie wiejskiego stolarza Wilhelma Lipperta. Jego matką była Ewa Szydłowska. W 1901 roku ożenił się z Marią Bogumił z [[Zawojki|Zawojek]]. Doczekał się dziesięciorga dzieci. |
| + | |||
| + | W 1914 roku został wcielony do niemieckiego wojska i walczył na froncie zachodnim. We wrześniu 1917 roku z powodu odniesionych ran został zwolniony ze służby. | ||
| + | |||
| + | W 1939 roku został aresztowany po wkroczeniu Niemców do Lubawy i wysłany do pracy przymusowej na terenie [[Prusy Wschodnie|Prus Wschodnich]]. | ||
<br/> | <br/> | ||
=== Szkoła i wykształcenie === | === Szkoła i wykształcenie === | ||
| − | Absolwent niemieckiej szkoły ludowej. Po jej ukończeniu rozpoczął przygotowania na nauki | + | Absolwent niemieckiej szkoły ludowej. Po jej ukończeniu rozpoczął przygotowania na nauki stolarstwa. Po 1895 roku odbył wędrówkę czeladniczą po zachodnich Niemczech. |
<br/> | <br/> | ||
=== Praca === | === Praca === | ||
| − | W latach | + | W latach 1896–1898 pracował w kopalni ''Herkules'' w Essen. Natomiast w alzackim Metzu odbył służbę wojskową. W 1900 roku powrócił w rodzinne strony. Prowadził warsztat stolarski ojca w Klonie. W 1905 roku wyjechał ponownie do Westfalii, gdzie ponownie podjął pracę w kopalni. Dodatkowo do 1908 roku prowadził warsztat stolarski. Po zwolnieniu z wojska w 1917 roku wrócił do kopalni. |
| − | + | ||
| + | W 1924 roku zamieszkał w [[Nowe Miasto Lubawskie|Nowym Mieście Lubawskim]], gdzie objął stanowisko dyrektora Kasy Chorych, tj. instytucji ubezpieczeniowej. Po sześciu latach przeniósł się do [[Lubawa|Lubawy]], gdzie podjął pracę w biurze adwokackim. Po jakimś czasie założył biuro porad prawnych i pisania podań. | ||
| + | |||
| + | Przed wybuchem II wojny światowej utrzymywał się z zasiłku dla bezrobotnych i niewielkiej renty przyznanej za pracę w Zagłębiu Ruhry. Po aresztowaniu w 1939 roku został deportowany do pracy w gospodarstwie rolnym niedaleko [[Iława|Iławy]]. Jako stolarz został następnie skierowany do budowy fabryki amunicji w Łęgnowie koło Bydgoszczy. Ze względu na chorobę udało mu się otrzymać zwolnienie i powrócił do Lubawy. Po ponownym aresztowaniu został skierowany na roboty do Grudziądza. W 1941 roku rozpoczął pracę w Powiatowej Grupie Rzemiosł w Biłgoraju. | ||
| + | |||
| + | Na początku 1946 roku powrócił na [[Mazury]]. Został kierownikiem Oddziału Ubezpieczalni Społecznej w [[Szczytno|Szczytnie]]. | ||
=== Działalność społeczna, kulturalna, naukowa, polityczna === | === Działalność społeczna, kulturalna, naukowa, polityczna === | ||
| − | Przed wybuchem | + | Przed wybuchem I wojny światowej zaangażował się w działalność Związku Górników Zjednoczenia Zawodowego Polskiego. Pełnił funkcję skarbnika, sekretarza, przewodniczącego zarządów. Bronił wykorzystywanych przez pracodawców robotników, organizował strajki. Z powodu swojej działalności został zwolniony z kopalni. W tym okresie związał się [[Mazurska Partia Ludowa|Mazurską Partią Ludową]]. W 1911 roku uczestniczył w agitacji za polskim kandydatem w wyborach do Reichstagu, [[Zenon Eugeniusz Lewandowski|Zenonem Eugeniuszem Lewandowskim]]. Współpracował wówczas z pismem [[''Mazur'']], w którym zamieszczał artykuły pod pseudonimem Jonek z Buku. |
| + | |||
| + | W okresie westfalskim nawiązał kontakty z Narodowym Stronnictwem Robotników. Przewodniczył grupie polskich radnych z ramienia NSR. W 1918 roku reprezentował Związek Górników w Radach Robotniczych. W czerwcu następnego roku wyjechał po raz kolejny na Mazury. Jego zadaniem było przygotowanie raportu o sytuacji poprzedzającej [[Plebiscyt 1920|plebiscyt]], który miał trafić do polskiego wywiadu. Lippert został aresztowany i osadzony w więzieniu w [[Królewiec|Królewcu]]. Brak dowodów zmusił władze do zwolnienia działacza, przy czym nakazano mu opuścić [[Prusy Wschodnie]]. Zamieszkał w Toruniu. | ||
| + | |||
| + | Rozpoczął pracę w Związku Zawodowym Pracowników Rolnych i Leśnych. Gromadził środki na rzecz plebiscytu oraz kandydował z ramienia Narodowej Partii Robotników w wyborach uzupełniających do Sejmu Ustawodawczego. Pełnił również funkcję toruńskiego radnego oraz sędziego pokoju. Po przeprowadzce do [[Nowe Miasto Lubawskie|Nowego Miasta Lubawskiego]] został członkiem [[Ochotnicza Straż Pożarna w Nowym Mieście Lubawskim| Ochotniczej Straży Pożarnej]]. Od 1930 mieszkał w Lubawie, gdzie pełnił funkcję radnego. | ||
| + | |||
| + | W 1938 roku Jan Lippert został odznaczony Medalem Niepodległości. Od 1946 roku był członkiem Stronnictwa Ludowego. W marcu tego roku Lippert został przewodniczącym Powiatowej Rady Narodowej w [[Szczytno|Szczytnie]]. Poświęcił się pracy na rzecz miejscowej mazurskiej ludności. Bezceremonialnie wytykał samowolę i nadużycia w stosunku do autochtonów. W powojennych polskich realiach los postaci pokroju Lipperta był praktycznie przesądzony. W 1948 roku został niesłusznie oskarżony przez władze Polski Ludowej o wysiedlanie polskich Mazurów za Odrę. Lippert spędził siedem miesięcy w więzieniu, a sprawę ostatecznie umorzono, czego niestety nie doczekał sam działacz. | ||
<br/> | <br/> | ||
| Linia 45: | Linia 60: | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | [[Kategoria: Osoba|Lippert Jan]] [[Kategoria: 1801-1918]] [[Kategoria:1919-1944|Lippert Jan]] [[Kategoria:1945-1989|Lippert Jan]] [[Kategoria: | + | [[Kategoria: Osoba|Lippert, Jan]] [[Kategoria: 1801-1918|Lippert, Jan]] [[Kategoria:1919-1944|Lippert Jan]] [[Kategoria:1945-1989|Lippert, Jan]] [[Kategoria: Działacze społeczni|Lippert, Jan]] [[Kategoria: Polskie organizacje przed 1945 rokiem|Lipper, Jan]] [[Kategoria: Lubawa|Lippert, Jan]] [[Kategoria: Powiat nowomiejsk|Lippert, Jan]] [[Szczytno|Lippert, Jan]] |
Wersja z 12:49, 9 sty 2015
| Jan Lippert Jonek z Buku | |
| | |
| Data i miejsce urodzenia | 3 marca 1877 r. Klon |
| Data i miejsce śmierci | 20 lipca 1951 r. Szczytno |
| Zawód | mazurski działacz społeczny i narodowościowy |
Jan Lippert (ur. 3 marca 1877 r. w Klonie, zm. 20 lipca 1951 r. w Szczytnie) – mazurski działacz społeczny i narodowościowy.
Spis treści
Życiorys
Urodził się w rodzinie wiejskiego stolarza Wilhelma Lipperta. Jego matką była Ewa Szydłowska. W 1901 roku ożenił się z Marią Bogumił z Zawojek. Doczekał się dziesięciorga dzieci.
W 1914 roku został wcielony do niemieckiego wojska i walczył na froncie zachodnim. We wrześniu 1917 roku z powodu odniesionych ran został zwolniony ze służby.
W 1939 roku został aresztowany po wkroczeniu Niemców do Lubawy i wysłany do pracy przymusowej na terenie Prus Wschodnich.
Szkoła i wykształcenie
Absolwent niemieckiej szkoły ludowej. Po jej ukończeniu rozpoczął przygotowania na nauki stolarstwa. Po 1895 roku odbył wędrówkę czeladniczą po zachodnich Niemczech.
Praca
W latach 1896–1898 pracował w kopalni Herkules w Essen. Natomiast w alzackim Metzu odbył służbę wojskową. W 1900 roku powrócił w rodzinne strony. Prowadził warsztat stolarski ojca w Klonie. W 1905 roku wyjechał ponownie do Westfalii, gdzie ponownie podjął pracę w kopalni. Dodatkowo do 1908 roku prowadził warsztat stolarski. Po zwolnieniu z wojska w 1917 roku wrócił do kopalni.
W 1924 roku zamieszkał w Nowym Mieście Lubawskim, gdzie objął stanowisko dyrektora Kasy Chorych, tj. instytucji ubezpieczeniowej. Po sześciu latach przeniósł się do Lubawy, gdzie podjął pracę w biurze adwokackim. Po jakimś czasie założył biuro porad prawnych i pisania podań.
Przed wybuchem II wojny światowej utrzymywał się z zasiłku dla bezrobotnych i niewielkiej renty przyznanej za pracę w Zagłębiu Ruhry. Po aresztowaniu w 1939 roku został deportowany do pracy w gospodarstwie rolnym niedaleko Iławy. Jako stolarz został następnie skierowany do budowy fabryki amunicji w Łęgnowie koło Bydgoszczy. Ze względu na chorobę udało mu się otrzymać zwolnienie i powrócił do Lubawy. Po ponownym aresztowaniu został skierowany na roboty do Grudziądza. W 1941 roku rozpoczął pracę w Powiatowej Grupie Rzemiosł w Biłgoraju.
Na początku 1946 roku powrócił na Mazury. Został kierownikiem Oddziału Ubezpieczalni Społecznej w Szczytnie.
Działalność społeczna, kulturalna, naukowa, polityczna
Przed wybuchem I wojny światowej zaangażował się w działalność Związku Górników Zjednoczenia Zawodowego Polskiego. Pełnił funkcję skarbnika, sekretarza, przewodniczącego zarządów. Bronił wykorzystywanych przez pracodawców robotników, organizował strajki. Z powodu swojej działalności został zwolniony z kopalni. W tym okresie związał się Mazurską Partią Ludową. W 1911 roku uczestniczył w agitacji za polskim kandydatem w wyborach do Reichstagu, Zenonem Eugeniuszem Lewandowskim. Współpracował wówczas z pismem ''Mazur'', w którym zamieszczał artykuły pod pseudonimem Jonek z Buku.
W okresie westfalskim nawiązał kontakty z Narodowym Stronnictwem Robotników. Przewodniczył grupie polskich radnych z ramienia NSR. W 1918 roku reprezentował Związek Górników w Radach Robotniczych. W czerwcu następnego roku wyjechał po raz kolejny na Mazury. Jego zadaniem było przygotowanie raportu o sytuacji poprzedzającej plebiscyt, który miał trafić do polskiego wywiadu. Lippert został aresztowany i osadzony w więzieniu w Królewcu. Brak dowodów zmusił władze do zwolnienia działacza, przy czym nakazano mu opuścić Prusy Wschodnie. Zamieszkał w Toruniu.
Rozpoczął pracę w Związku Zawodowym Pracowników Rolnych i Leśnych. Gromadził środki na rzecz plebiscytu oraz kandydował z ramienia Narodowej Partii Robotników w wyborach uzupełniających do Sejmu Ustawodawczego. Pełnił również funkcję toruńskiego radnego oraz sędziego pokoju. Po przeprowadzce do Nowego Miasta Lubawskiego został członkiem Ochotniczej Straży Pożarnej. Od 1930 mieszkał w Lubawie, gdzie pełnił funkcję radnego.
W 1938 roku Jan Lippert został odznaczony Medalem Niepodległości. Od 1946 roku był członkiem Stronnictwa Ludowego. W marcu tego roku Lippert został przewodniczącym Powiatowej Rady Narodowej w Szczytnie. Poświęcił się pracy na rzecz miejscowej mazurskiej ludności. Bezceremonialnie wytykał samowolę i nadużycia w stosunku do autochtonów. W powojennych polskich realiach los postaci pokroju Lipperta był praktycznie przesądzony. W 1948 roku został niesłusznie oskarżony przez władze Polski Ludowej o wysiedlanie polskich Mazurów za Odrę. Lippert spędził siedem miesięcy w więzieniu, a sprawę ostatecznie umorzono, czego niestety nie doczekał sam działacz.
Bibliografia biograficzna
Chłosta Jan, Mazurskie biografie. Jan Lippert, Rocznik Mazurski, t. IV, 1999.
Oracki Tadeusz, Słownik biograficzny Warmii, Mazur i Powiśla XIX i XX wieku, Warszawa 1983.
Szczytno. Z dziejów miasta i powiatu, Olsztyn 1962.
Lippert, Jan
