Gnidosz królewski: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
(Utworzono nową stronę "{{Roślina infobox |Nazwa rośliny = gnidosz królewski |Nazwa łacińska = Pedicularis sceptrum-carolinum |L =L. |Pusta linia = <br/> |grafika = |podpis grafiki =...") |
(→Rozmieszczenie i ekologia) |
||
| Linia 28: | Linia 28: | ||
<br/> | <br/> | ||
=== Rozmieszczenie i ekologia === | === Rozmieszczenie i ekologia === | ||
| − | Gatunek występuje w Europie i Azji. W Polsce jest gatunkiem rzadkim; rośnie we wschodniej części nizin.Na Warmii i Mazurach gnidosz królewski odnotowany został w rezerwacie[[Rezerwat | + | Gatunek występuje w Europie i Azji. W Polsce jest gatunkiem rzadkim; rośnie we wschodniej części nizin.Na Warmii i Mazurach gnidosz królewski odnotowany został w rezerwacie[[Rezerwat Jeziorko koło Drozdowa| Jeziorko koło Drozdowa]]. Rośnie głównie na torfowiskach niskich. Gatunek charakterystyczny klasy Scheuchzerio-Caricetea nigrae. |
br/> | br/> | ||
| + | |||
=== Wartość użytkowa === | === Wartość użytkowa === | ||
Gnidosz królewski objęty jest w Polsce ścisłą ochroną gatunkową. Roślina umieszczona na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski (2006) w kategorii zagrożenia E, w grupie gatunków wymierających, krytycznie zagrożonych. | Gnidosz królewski objęty jest w Polsce ścisłą ochroną gatunkową. Roślina umieszczona na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski (2006) w kategorii zagrożenia E, w grupie gatunków wymierających, krytycznie zagrożonych. | ||
Wersja z 12:34, 3 lip 2014
| gnidosz królewski | |
| | |
| Pedicularis sceptrum-carolinum | |
| L. | |
| Systematyka | |
| Królestwo | rośliny |
| Podkrólestwo | rośliny naczyniowe |
| Gromada | okrytonasienne |
| Klasa | dwuliścienne |
| Rząd | jasnotowce |
| Rodzina | zarazowate |
| Rodzaj | gnidosz |
| Gatunek | gnidosz królewski |
| Synonimy | |
Ggnidosz królewski ( Pedicularis sceptrum-carolinum L . ) – gatunek rośliny należący do rodziny zarazowatych( Orobanchaceae).
Spis treści
Morfologia
Gnidosz królewski jest rośliną wieloletnią wytwarzającą nierozgałęzioną, nagą łodygę wysokości od 30-100 cm, skąpą ulistnioną. Liście odziomkowe skupione w różyczkę, o podłużnym kształcie, nagie lub nieco omszone, pierzastodzielne o odcinkach jajowatych, karbowanych. Liście łodygowe podobne, ale mniejsze, ustawione skrętolegle. Kwitnie od czerwca do sierpnia. Kwiaty grzbieciste, ustawione skrętolegle, w skupieniach po 1-3, zebrane w długie i luźne kłosy. Kielich nagi z 5 szerokimi, jajowatymi ząbkami. Korona kwiatu jasnożółta, długości 30-35 mm. Rurka korony w górze dzwonkowato rozdęta. Warga dolna krwistoczerwona na szczycie.
Rozmieszczenie i ekologia
Gatunek występuje w Europie i Azji. W Polsce jest gatunkiem rzadkim; rośnie we wschodniej części nizin.Na Warmii i Mazurach gnidosz królewski odnotowany został w rezerwacie Jeziorko koło Drozdowa. Rośnie głównie na torfowiskach niskich. Gatunek charakterystyczny klasy Scheuchzerio-Caricetea nigrae. br/>
Wartość użytkowa
Gnidosz królewski objęty jest w Polsce ścisłą ochroną gatunkową. Roślina umieszczona na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski (2006) w kategorii zagrożenia E, w grupie gatunków wymierających, krytycznie zagrożonych.
Ciekawostki
Gnidosz królewski jest rośliną półpasożytniczą.
Nazwa rodzajowa : gnidosz , z łac. Pediculus oznacza wesz i związana jest z szorstkością na liściach, przypominającą te pasożyty. Gnidosz zawiera glikozyd ankubinę, trującą dla owadów dlatego napar z tej roślin może być używany przeciwko wszom zwierzęcym.
W Polsce występuje jeszcze 7 innych gatunków z tego rodzaju. Wszystkie znajdują się pod ochroną: gnidosz błotny (Pedicularis palustris L.), gnidosz dwubarwny (Pedicularis oederi Vahl), gnidosz Hacqueta (Pedicularis hacquetii Graf), gnidosz okółkowy (Pedicularis verticillata L.), gnidosz rozesłany (Pedicularis sylvatica L.), gnidosz stepowy (Pedicularis kaufmannii Pinzger) i gnidosz sudecki (Pedicularis sudetica Willd.).
Zasięg geograficzny gnidosza królewskiego w Eurazji jest silnie podzielony. Analiza filogeograficzna z zastosowaniem markerów chloroplastowego DNA pokazała dwie wyodrębniające się linie ewolucyjne gnidosza królewskiego: Eurazjatycką i Karpacko-SE Azjatycką, co mogłoby sugerować niezależne powstawanie poliploidów w obrębie tego gatunku.
Bibliografia
Polakowski B. Rośliny chronione. Atlas. Warszawa PWN, 1995.
K. Zarzycki, Z. Szeląg: Red list of the vascular plants in Poland. W: Z. Mirek, . Zarzycki, W. Wojewoda Z. Szelag (red.), Red lists of plants and fungi in Poland. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2006, 11-20.
Linki zewnętrzne
http://pl.wikipedia.org/wiki/Gnidosz_kr%C3%B3lewski
http://labmol.uwb.edu.pl/index.php/pl/opisy/51-gnidosz-krolewski-pedicularis-sceptrum-carolinum.html
