Leniec bezpodkwiatkowy: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
| Linia 19: | Linia 19: | ||
|Lista synonimów = | |Lista synonimów = | ||
}} | }} | ||
| − | |||
| − | |||
'''Leniec bezpodkwiatkowy''' (''Thesium ebracteatum'' Hayne) – gatunek rośliny z rodziny sandałowcowatych (''Santalaceae''). | '''Leniec bezpodkwiatkowy''' (''Thesium ebracteatum'' Hayne) – gatunek rośliny z rodziny sandałowcowatych (''Santalaceae''). | ||
| − | + | <br/><br/> | |
| − | + | == Morfologia == | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
Bylina wysokości 10-30 cm, o płożącym się kłączu oraz rozłogach, z których wyrastają liczne, nierozgałęzione, ulistnione łodygi. Liście siedzące, szerokości 2-3,5 mm, z trzema niewyraźnymi nerwami, umieszczone skrętolegle na łodydze. Kwiaty wyrastają pojedynczo na gałązkach długości do 18 mm, w luźnym gronie opatrzonym na szczycie pęczkiem liści. Okwiat jest 5-krotny, zrosłodziałkowy, dzwonkowaty, z zewnątrz zielony a od wewnątrz białawy, drobny, osadzony na bardzo krótkiej (1,5-1,8 mm) szypułce. Listkowata przysadka jest wielokrotnie dłuższa od owocu. Kwitnie głównie w maju, owocuje na przełomie maja i czerwca Owocem jest jednonasienny, kulisto-jajowaty, skórzasty orzeszek długości 2-2,5 mm. | Bylina wysokości 10-30 cm, o płożącym się kłączu oraz rozłogach, z których wyrastają liczne, nierozgałęzione, ulistnione łodygi. Liście siedzące, szerokości 2-3,5 mm, z trzema niewyraźnymi nerwami, umieszczone skrętolegle na łodydze. Kwiaty wyrastają pojedynczo na gałązkach długości do 18 mm, w luźnym gronie opatrzonym na szczycie pęczkiem liści. Okwiat jest 5-krotny, zrosłodziałkowy, dzwonkowaty, z zewnątrz zielony a od wewnątrz białawy, drobny, osadzony na bardzo krótkiej (1,5-1,8 mm) szypułce. Listkowata przysadka jest wielokrotnie dłuższa od owocu. Kwitnie głównie w maju, owocuje na przełomie maja i czerwca Owocem jest jednonasienny, kulisto-jajowaty, skórzasty orzeszek długości 2-2,5 mm. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | == Rozmieszczenie i ekologia == | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
Leniec bezpodkwiatkowy jest gatunkiem związanym z kontynentalną częścią Europy. Jego zasięg obejmuje wschodnią część kontynentu, od wschodniej części Niemiec po Ural i od Rumunii i Ukrainy po Estonię. W krajach położonych za zachód i na południe od Polski, w Niemczech, Czechach i Austrii, stanowiska gatunku są nieliczne i rozproszone. W Polsce gatunek notowany był na przeważającej części Niżu. Zdecydowana większość stanowisk koncentruje się na obszarze położonym na wschód od dolnej i środkowej Wisły (oraz w jej dolinie) – na Podlasiu, Suwalszczyźnie, wschodnim Mazowszu, południu [[Warmia i Mazury|Mazur i Warmii]] oraz na północy Kujaw. | Leniec bezpodkwiatkowy jest gatunkiem związanym z kontynentalną częścią Europy. Jego zasięg obejmuje wschodnią część kontynentu, od wschodniej części Niemiec po Ural i od Rumunii i Ukrainy po Estonię. W krajach położonych za zachód i na południe od Polski, w Niemczech, Czechach i Austrii, stanowiska gatunku są nieliczne i rozproszone. W Polsce gatunek notowany był na przeważającej części Niżu. Zdecydowana większość stanowisk koncentruje się na obszarze położonym na wschód od dolnej i środkowej Wisły (oraz w jej dolinie) – na Podlasiu, Suwalszczyźnie, wschodnim Mazowszu, południu [[Warmia i Mazury|Mazur i Warmii]] oraz na północy Kujaw. | ||
W Polsce leniec bezpodkwiatkowy występuje w widnych lasach liściastych i borach mieszanych, a także w murawach kserotermicznych i napiaskowych oraz na wrzosowiskach. | W Polsce leniec bezpodkwiatkowy występuje w widnych lasach liściastych i borach mieszanych, a także w murawach kserotermicznych i napiaskowych oraz na wrzosowiskach. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | == Wartość użytkowa == | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
Roślina podlegająca w Polsce ścisłej ochronie. Na "Czerwonej Liście" umieszczona w grupie gatunków narażonych na wymarcie (kategoria zagrożenia V). | Roślina podlegająca w Polsce ścisłej ochronie. Na "Czerwonej Liście" umieszczona w grupie gatunków narażonych na wymarcie (kategoria zagrożenia V). | ||
Leniec bezpodkwiatkowy jest gatunkiem o znaczeniu Wspólnotowym, wymaga wyznaczenia obszaru [[NATURA 2000]]. | Leniec bezpodkwiatkowy jest gatunkiem o znaczeniu Wspólnotowym, wymaga wyznaczenia obszaru [[NATURA 2000]]. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | == Ciekawostki == | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
Leńca bezpodkwiatkowego można pomylić z leńcem pospolitym ''Thesium linophyllon'', występującym w murawach. W okresie kwitnienia i owocowania różnią się wyraźnie – u leńca pospolitego, oprócz przysadki pod kwiatem znajdują się dodatkowo dwa podkwiatki, a do tego kwiatostan jest wiechowaty (a nie groniasty) i pozbawiony pęczka liści. W stanie płonnym oba gatunki są trudne do odróżnienia. | Leńca bezpodkwiatkowego można pomylić z leńcem pospolitym ''Thesium linophyllon'', występującym w murawach. W okresie kwitnienia i owocowania różnią się wyraźnie – u leńca pospolitego, oprócz przysadki pod kwiatem znajdują się dodatkowo dwa podkwiatki, a do tego kwiatostan jest wiechowaty (a nie groniasty) i pozbawiony pęczka liści. W stanie płonnym oba gatunki są trudne do odróżnienia. | ||
| Linia 60: | Linia 41: | ||
Współcześnie w Polsce najlepiej zachowane populacje leńca bezpodkwiatkowego znajdują się w dużych kompleksach leśnych północno-wschodniej części kraju, takich jak Puszcza Augustowska czy lasy [[Górznieńsko-Lidzbarski Park Krajobrazowy|Górznieńsko-Lidzbarskiego]] i [[Welski Park Krajobrazowy| Welskiego]] Parku Krajobrazowego. | Współcześnie w Polsce najlepiej zachowane populacje leńca bezpodkwiatkowego znajdują się w dużych kompleksach leśnych północno-wschodniej części kraju, takich jak Puszcza Augustowska czy lasy [[Górznieńsko-Lidzbarski Park Krajobrazowy|Górznieńsko-Lidzbarskiego]] i [[Welski Park Krajobrazowy| Welskiego]] Parku Krajobrazowego. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | |||
| − | |||
== Bibliografia == | == Bibliografia == | ||
| − | |||
| − | |||
K. Zarzycki, Z. Szeląg: ''Red list of the vascular plants in Poland''. W: Z. Mirek, . Zarzycki, W. Wojewoda Z. Szelag (red.), ''Red lists of plants and fungi in Poland''. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2006, 11-20. | K. Zarzycki, Z. Szeląg: ''Red list of the vascular plants in Poland''. W: Z. Mirek, . Zarzycki, W. Wojewoda Z. Szelag (red.), ''Red lists of plants and fungi in Poland''. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2006, 11-20. | ||
| − | + | <br/> | |
P. Pawlikowski: ''Leniec bezpodkwiatkowy Thesium ebracteatum Hayne''. W: Monitoring gatunków i siedlisk przyrodniczych ze szczególnym uwzględnieniem specjalnych obszarów ochrony siedlisk Natura 2000. METODYKA MONITORINGU, GIOŚ: 1-18. [http://www.gios.gov.pl/siedliska/pdf/metodyka_monitoringu_roslin_2011_thesium_ebracteatum.pdf] | P. Pawlikowski: ''Leniec bezpodkwiatkowy Thesium ebracteatum Hayne''. W: Monitoring gatunków i siedlisk przyrodniczych ze szczególnym uwzględnieniem specjalnych obszarów ochrony siedlisk Natura 2000. METODYKA MONITORINGU, GIOŚ: 1-18. [http://www.gios.gov.pl/siedliska/pdf/metodyka_monitoringu_roslin_2011_thesium_ebracteatum.pdf] | ||
| − | + | <br/> | |
T. Załuski: ''Thesium ebracteatum Hayne Leniec bezpodkwiatkowy''. W: Poradnik ochrony siedlisk i gatunków: 187-190. GDOŚ. | T. Załuski: ''Thesium ebracteatum Hayne Leniec bezpodkwiatkowy''. W: Poradnik ochrony siedlisk i gatunków: 187-190. GDOŚ. | ||
| − | |||
| − | |||
== Linki zewnętrzne == | == Linki zewnętrzne == | ||
| − | + | [http://pl.wikipedia.org/wiki/Leniec_bezpodkwiatkowy pl.wikipedia.org, Leniec bezpodkwiatkowy] [22.04.2014] | |
| − | http://pl.wikipedia.org/wiki/Leniec_bezpodkwiatkowy | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
[[Kategoria: Przyroda]][[Kategoria:Rośliny]][[Kategoria: Rośliny chronione]] [[Kategoria:Rośliny Warmii i Mazur]][[Kategoria: Natura 2000]] | [[Kategoria: Przyroda]][[Kategoria:Rośliny]][[Kategoria: Rośliny chronione]] [[Kategoria:Rośliny Warmii i Mazur]][[Kategoria: Natura 2000]] | ||
Wersja z 18:38, 9 lip 2014
| Leniec bezpodkwiatkowy | |
| | |
| Thesium ebracteatum | |
| Hayne | |
| Systematyka | |
| Królestwo | rośliny |
| Podkrólestwo | rośliny naczyniowe |
| Gromada | okrytonasienne |
| Klasa | dwuliścienne |
| Rząd | sandałowce |
| Rodzina | sandałowcowate |
| Rodzaj | leniec |
| Gatunek | leniec bezpodkwiatkowy |
| Synonimy | |
Leniec bezpodkwiatkowy (Thesium ebracteatum Hayne) – gatunek rośliny z rodziny sandałowcowatych (Santalaceae).
Spis treści
Morfologia
Bylina wysokości 10-30 cm, o płożącym się kłączu oraz rozłogach, z których wyrastają liczne, nierozgałęzione, ulistnione łodygi. Liście siedzące, szerokości 2-3,5 mm, z trzema niewyraźnymi nerwami, umieszczone skrętolegle na łodydze. Kwiaty wyrastają pojedynczo na gałązkach długości do 18 mm, w luźnym gronie opatrzonym na szczycie pęczkiem liści. Okwiat jest 5-krotny, zrosłodziałkowy, dzwonkowaty, z zewnątrz zielony a od wewnątrz białawy, drobny, osadzony na bardzo krótkiej (1,5-1,8 mm) szypułce. Listkowata przysadka jest wielokrotnie dłuższa od owocu. Kwitnie głównie w maju, owocuje na przełomie maja i czerwca Owocem jest jednonasienny, kulisto-jajowaty, skórzasty orzeszek długości 2-2,5 mm.
Rozmieszczenie i ekologia
Leniec bezpodkwiatkowy jest gatunkiem związanym z kontynentalną częścią Europy. Jego zasięg obejmuje wschodnią część kontynentu, od wschodniej części Niemiec po Ural i od Rumunii i Ukrainy po Estonię. W krajach położonych za zachód i na południe od Polski, w Niemczech, Czechach i Austrii, stanowiska gatunku są nieliczne i rozproszone. W Polsce gatunek notowany był na przeważającej części Niżu. Zdecydowana większość stanowisk koncentruje się na obszarze położonym na wschód od dolnej i środkowej Wisły (oraz w jej dolinie) – na Podlasiu, Suwalszczyźnie, wschodnim Mazowszu, południu Mazur i Warmii oraz na północy Kujaw.
W Polsce leniec bezpodkwiatkowy występuje w widnych lasach liściastych i borach mieszanych, a także w murawach kserotermicznych i napiaskowych oraz na wrzosowiskach.
Wartość użytkowa
Roślina podlegająca w Polsce ścisłej ochronie. Na "Czerwonej Liście" umieszczona w grupie gatunków narażonych na wymarcie (kategoria zagrożenia V).
Leniec bezpodkwiatkowy jest gatunkiem o znaczeniu Wspólnotowym, wymaga wyznaczenia obszaru NATURA 2000.
Ciekawostki
Leńca bezpodkwiatkowego można pomylić z leńcem pospolitym Thesium linophyllon, występującym w murawach. W okresie kwitnienia i owocowania różnią się wyraźnie – u leńca pospolitego, oprócz przysadki pod kwiatem znajdują się dodatkowo dwa podkwiatki, a do tego kwiatostan jest wiechowaty (a nie groniasty) i pozbawiony pęczka liści. W stanie płonnym oba gatunki są trudne do odróżnienia.
Leniec bezpodkwiatkowy jest półpasożytem, który za pomocą ssawek czerpie wodę i sole mineralne z korzeni innych roślin. Półpasożyt ten jest prawdopodobnie niespecyficzny względem gatunku żywiciela.
Współcześnie w Polsce najlepiej zachowane populacje leńca bezpodkwiatkowego znajdują się w dużych kompleksach leśnych północno-wschodniej części kraju, takich jak Puszcza Augustowska czy lasy Górznieńsko-Lidzbarskiego i Welskiego Parku Krajobrazowego.
Bibliografia
K. Zarzycki, Z. Szeląg: Red list of the vascular plants in Poland. W: Z. Mirek, . Zarzycki, W. Wojewoda Z. Szelag (red.), Red lists of plants and fungi in Poland. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2006, 11-20.
P. Pawlikowski: Leniec bezpodkwiatkowy Thesium ebracteatum Hayne. W: Monitoring gatunków i siedlisk przyrodniczych ze szczególnym uwzględnieniem specjalnych obszarów ochrony siedlisk Natura 2000. METODYKA MONITORINGU, GIOŚ: 1-18. [1]
T. Załuski: Thesium ebracteatum Hayne Leniec bezpodkwiatkowy. W: Poradnik ochrony siedlisk i gatunków: 187-190. GDOŚ.
Linki zewnętrzne
pl.wikipedia.org, Leniec bezpodkwiatkowy [22.04.2014]
