Nibypłucnik: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
| Linia 51: | Linia 51: | ||
== Bibliografia == | == Bibliografia == | ||
| + | |||
K. Czyżewska, S. Cieśliński: ''Porosty – wskaźniki niżowych lasów puszczańskich w Polsce''. Monographiae Botanicae 91: 223–239, 2003. | K. Czyżewska, S. Cieśliński: ''Porosty – wskaźniki niżowych lasów puszczańskich w Polsce''. Monographiae Botanicae 91: 223–239, 2003. | ||
| Linia 60: | Linia 61: | ||
M. Kukwa, M. Pietnoczko, K. Czyżewska: ''The lichen family Parmeliaceae in Poland. II. The genus Cetrelia''. Acta Societatis Botanicorum Poloniae 81(1):43-52, 2012. | M. Kukwa, M. Pietnoczko, K. Czyżewska: ''The lichen family Parmeliaceae in Poland. II. The genus Cetrelia''. Acta Societatis Botanicorum Poloniae 81(1):43-52, 2012. | ||
<br/> | <br/> | ||
| + | |||
== Linki zewnętrzne == | == Linki zewnętrzne == | ||
http://pl.wikipedia.org/wiki/Cetrelia | http://pl.wikipedia.org/wiki/Cetrelia | ||
| − | |||
<br/> | <br/> | ||
| − | [[Kategoria: Przyroda]] [[Kategoria: Grzyby]] [[Kategoria: Porosty]][[Kategoria: Porosty chronione]] | + | [[Kategoria: Przyroda]] [[Kategoria: Grzyby]] [[Kategoria: Porosty]][[Kategoria: Porosty chronione]][[Kategoria: Porosty Warmii i Mazur]] |
Wersja z 20:08, 1 kwi 2014
| Nibypłucnik | |
| | |
| Cetrelia | |
| W.L. Culb. & C.F. Culb. | |
 nibypłucnik (Cetrelia sp.) | |
| Systematyka | |
| Królestwo | grzyby |
| Podkrólestwo | {{{Podkrólestwo}}} |
| Gromada | grzyby workowe |
| Klasa | miseczniaki (Lecanoromycetes) |
| Rząd | misecznicowce |
| Rodzina | tarczownicowate |
| Rodzaj | nibypłucnik |
| Synonimy | |
Nibypłucnik (Cetrelia Culb. & C.F. Culb.) – gatunek zlichenizowanego grzyba workowego (porostu) z rodziny tarczownicowatych (Parmeliaceae), rzędu misecznicowców (Lecanorales).
Spis treści
Plecha
Obecnie znanych jest na świecie 18 gatunków z rodzaju Cetrelia. W Europie i Polsce odnotowano tylko 4 taksony: C. cetrarioides (Duby) WL Culb. & C.F Culb., C. chicitae (W.L Culb.) W.L Culb. & C.F Culb., C. monachorum (Zahlbr.) W.L Culb. & C.F. Culb. i C. olivetorum (Nyl.) W.L. Culb. & C.F. Culb. Rodzaj ten obejmuje porosty o listkowatych plechach barwy szarawej, luźno przyczepionych do podłoża. Przedstawicieli rodzaju charakteryzują ponadto laminalne pseudocyfele, prozplektenchymatyczna górna kora, przynajmniej częściowo czarno zabarwiona kora dolna z nielicznymi chwytnikami, marginalne pyknidia oraz elipsoidalne askospory. Porosty te zawierają w korze atranorynę jako główny metabolit wtórny. Ponadto, poszczególne gatunki wytwarzają kilka różnych metabolitów z grupy depsydonów, które pełnią ważną rolę w diagnostyce taksonomicznej. Wszystkie te cechy pozwalają odróżnić rodzaj Cetrelia od innych podobnych morfologicznie rodzajów, takich jak Parmotrema A. Massal. i Platismatia W.L. Culb. & C.F. Culb.
Rozmieszczenie i ekologia
Przedstawiciele tego rodzaju występują na korze różnych gatunków drzew liściastych, wyjątkowo na jodłach, rzadko na drewnie i na omszonych skałach, przede wszystkim w dobrze zachowanych fragmentach lasów liściastych z przestojami starych drzew.
Wartość użytkowa
Wszystkie występujące w Polsce gatunki objęte są ścisłą ochroną. W związku z niedawno dokonaną rewizją tego rodzaju status poszczególnych gatunków nie został dokładnie poznany. Wszystkie cztery gatunki uznawane są za porosty zagrożone wymarciem, przy czym dla C. cetrarioides, C. chicitae i C. olivetorum proponowana jest kategoria "krytycznie zagrożone" (CR), natomiast dla gatunku jak się wydaje najczęstszego - C. monachorum, kategoria wymierający (EN).
Ciekawostki
Na Warmii i Mazurach odnotowano dotychczas występowanie trzech gatunków z rodzaju Cetrelia. Cetrelia cetrarioides stwierdzono m.in. w rezerwatach "Niedźwiedzie Wielkie" oraz "Dębowo". Cetrelia olivetorum w rezerwatach "Krutynia", "Las Warmiński im. prof. Benona Polakowskiego", "Koniuszanka II" i "Borki". Nieco bardziej rozpowszechnionym w regionie gatunkiem jest Cetrelia monachorum.
Bibliografia
K. Czyżewska, S. Cieśliński: Porosty – wskaźniki niżowych lasów puszczańskich w Polsce. Monographiae Botanicae 91: 223–239, 2003.
S. Cieśliński, K. Czyżewska, J. Fabiszewski: Czerwona lista porostów w Polsce. Red list of the lichens in Poland. W: Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Red list of plants and fungi in Poland, Z. Mirek, K. Zarzycki, W. Wojewoda, Z Szeląg (eds.). W. Szafer Inst. of Botany, PASc, Kraków, 71–89, 2006.
W. Fałtynowicz: Porosty w lasach. Przewodnik terenowy dla leśników i taksatorów. Centrum Informacyjne Lasów Państwowych: Warszawa, 2012.
M. Kukwa, M. Pietnoczko, K. Czyżewska: The lichen family Parmeliaceae in Poland. II. The genus Cetrelia. Acta Societatis Botanicorum Poloniae 81(1):43-52, 2012.
