Turzyca bagienna

Turzyca bagienna
Carex limosa
{{{L}}}
Systematyka
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny naczyniowe
Gromada	okrytonasienne
Klasa	jednoliścienne
Rząd	wiechlinowce
Rodzina	ciborowate
Rodzaj	turzyca
Gatunek	Turzyca bagienna
Synonimy

Turzyca bagienna ( Carex limosa L. ) – gatunek rośliny należący do rodziny ciborowatych (Cyperaceae ), rzędu wiechlinowców (Poales).

Morfologia

Turzyca bagienna jest rośliną wieloletnią wysokości do 40 cm, rosnącą w luźnych darniach . Tworzy wzniesione cienkie i ostrokanciaste łodygi , w górnej części szorstkie Łodyga wyrasta z kłącza. Liście wąskie , sine, rynienkowate, szerokości 1–2 mm. Kwiaty drobne, wiatropylne. Zebrane są w czerwonobrunatne kłosy. Pojedynczy szczytowy kłos jest męski. Ma on długość 1–2 cm, grubość ok. 1 cm, jest walcowaty i wyrasta na długiej szypułce. Znajdujące się w nim kwiaty męskie mają 3 pręciki. 1 lub 2 jajowate kłosy żeńskie zwieszone na dość długich szypułkach wyrastają poniżej kłosa męskiego. Mają długość około 1–1,5 cm i szerokość 5 mm. Kwiaty żeńskie wyrastają w kątach czerwonobrunatnej przysadki z zielonym grzbietem. Mają słupek z 3 znamionami. Sinego koloru pęcherzyki są szersze i krótsze od przysadek. Kwitnie od maja do lipca. Nasiona są rozsiewane przez wiatr i wodę. Występuje wyłącznie na torfowiskach mszarnych. Owocem są drobne, trójkanciaste orzeszki o długości ok. 2,5 mm.

Rozmieszczenie i ekologia

Gatunek wokółbiegunowy. Występuje w Ameryce Północnej, Azji i Europie. Jej europejski zasięg koncentruje się w północnej i środkowej części kontynentu. Stanowiska wysunięte najdalej na południe, obejmują Pireneje, Alpy oraz północną część Półwyspu Bałkańskiego. W Polsce turzyca bagienna osiąga skraj zwartego zasięgu. Reprezentuje we florze polskiej grupę gatunków cyrkumborealnych. Najwięcej stanowisk odnotowano w północnej oraz wschodniej części kraju. Rozproszone stanowiska spotyka się również na Pojezierzu Wielkopolskim, Nizinie Śląskiej i Wyżynie Śląskiej. Natomiast w środkowej i południowej Polsce turzyca bagienna uznana jest za bardzo rzadki i ginący gatunek. . Jest ona charakterystyczna dla torfowisk przejściowych oraz torfowisk wysokich typu bałtyckiego i atlantyckiego, gdzie porasta zbiorowiska dolinkowe oraz tworzy pło mszarne nasuwające się na dystroficzne zbiorniki wodne
Na Warmii i Mazurach turzyca bagienna występuje m.in. na terenie Brodnickiego Parku Krajobrazowegooraz na obszarze Natura 2000 Ostoja Radomno.
Gatunek charakterystyczny dla rzędu (O.) Scheuchzerietalia palustris i zespołu (Ass.) Caricetum limosae.

Wartość użytkowa

Gatunek objęty w Polsce ścisłą ochroną gatunkową. Znajduje się również na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski (2006) o kategorii zagrożenia V, w kategorii gatunków zagrożonych, które w najbliższej przyszłości zostaną przesunięte do kategorii wymierających-krytycznie zagrożonych, jeśli nadal będą działać czynniki zagrożenia. Zagrożenie dotyczy głownie obszarów, gdzie występuje rzadko, np. w Karpatach, na Dolnym Śląsku, czy w Wielkopolsce. Czynnikami zagrożenia są: eksploatacja i osuszanie torfowisk oraz zagłuszanie przez wyższe rośliny w wyniku naturalnej sukcesji ekologicznej.

Ciekawostki

Turzyca bagienna wykazuje podobieństwo do turzycy patagońskiej, z którą tworzy mieszańce (Carex magellanica). U turzycy patagońskiej dolne podsadki są równie długie jak kwiatostan, a boczne kłosy w nasadzie czasem z kwiatami męskimi.

Nazwa ludowa turzycy bagiennej – turzyca szlamowa.

Bibliografia

Ciaciura M., Wilhelm M. 2005. Turzyca bagienna Carex limosa na torfowisku Kusowskie Bagno. Chrońmy Przyrodę Ojczystą (61): 31-36.

K. Zarzycki, Z. Szeląg: Red list of the vascular plants in Poland. W: Z. Mirek, . Zarzycki, W. Wojewoda Z. Szelag (red.), Red lists of plants and fungi in Poland. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2006, 11-20.

Linki zewnętrzne

http://pl.wikipedia.org/wiki/Turzyca_bagienna
http://pl.wikipedia.org/wiki/Hemikryptofit