Welski Park Krajobrazowy

Welski Park Krajobrazowy
Logo Welskiego Parku Krajobrazowego
Państwo	Polska
Data utworzenia	1995
Powierzchnia	20 300 ha
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Welski Park Krajobrazowy
Położenie na mapie Polski Welski Park Krajobrazowy
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Welski Park Krajobrazowy – park krajobrazowy położony w południowo-zachodniej części województwa warmińsko-mazurskiego, w dolinie rzeki Wel. Park utworzono w 1995 r. na mocy Rozporządzenia nr 24/95 Wojewody Ciechanowskiego z dn. 18 grudnia 1995 r. i Rozporządzenia nr 24/95 Wojewody Toruńskiego z dn. 8 sierpnia 1996 r.

Powierzchnia Welskiego Parku Krajobrazowego wynosi 20 300 ha. Wokół Parku wyznaczono otulinę o powierzchni 3 953 ha. Pierwsza siedziba dyrekcji Parku znajdowała się w Lidzbarku. Obecnie mieści się ona w Jeleniu koło Lidzbarka.

Park powstał w celu ochrony walorów przyrodniczych, historycznych oraz kulturowych regionu, a przede wszystkim – doliny rzeki Wel. Park cechuje wielka różnorodność środowiska przyrodniczego: bogactwo flory i fauny oraz zróżnicowanie krajobrazu.

Fizjogeografia terenu i szata roślinna

Dominującym elementem rzeźby terenu są piaszczyste równiny sandrowe zajmujące ponad połowę powierzchni Parku. Występuje również wysoczyzna morenowa oraz rynny subglacjalne. Ważnym elementem przyrodniczym są jeziora polodowcowe (można wyróżnić 13 większych zbiorników). Dużym urozmaiceniem krajobrazu są liczne, zwykle niewielkie wytopiska powstałe wskutek wytopienia się pogrzebanych brył martwego lodu pozostałych po okresie glacjalnym. Największe ich skupienia występują w okolicy Jelenia, Murawek i Koszelew. Na dnie wytopisk zalegają głównie torfy.

Największe znaczenie w krajobrazach Parku mają zbiorowiska leśne. Na terenie gminy Lidzbark stwierdzono występowanie 17 zespołów leśnych i zaroślowych, zaś na terenie gminy Rybno zanotowano ich 12. Lasy na terenie Parku (bez otuliny) zajmują powierzchnię 7 133 ha (34,9% powierzchni).

Zwierzęta

Fauna Welskiego Parku Krajobrazowego, który pod względem zoogeograficznym należy do krainy południowobałtyckiej, ma charakter typowy dla obszarów pojeziernych. Ilość kręgowców rozmnażających się lub prawdopodobnie rozmnażających się na terenie Parku liczy 269 gatunków, w tym: 46 gatunków ssaków, 165 gatunków ptaków (wśród nich m.in.: bielik, rybołów, orlik krzykliwy, kania ruda, bocian czarny, bocian biały oraz puchacz), 6 gatunków gadów, 13 gatunków płazów oraz 39 gatunków ryb i kręgoustych.

Badania i obserwacje prowadzone na terenie Parku w ostatnich latach ujawniły występowanie na tym terenie 282 gatunków bezkręgowców. Zdecydowaną większość, bo aż 221 gatunków, stanowiły owady. Odnotowano 75 gatunków motyli, 41 gatunków chrząszczy, 38 gatunków chruścików, 25 gatunków pluskwiaków wodnych, 25 gatunków ważek, 12 gatunków jętek, 5 gatunków muchówek i 1 gatunek wielkoskrzydłych.

Wśród innych grup bezkręgowców stwierdzono: 19 gatunków pajęczaków, w tym 13 gatunków pająków i 6 gatunków wodopójek, 3 gatunki skorupiaków, 16 gatunków pierścienic, w tym 14 gatunków pijawek i 2 gatunki skąposzczetów, oraz 23 gatunki mięczaków, w tym 12 gatunków ślimaków wodnych i 11 gatunków małży.

Rośliny

O bogactwie flory Parku świadczy zarejestrowanie tu ponad 800 gatunków roślin naczyniowych i ok. 200 gatunków mchów. Wiele z nich to gatunki rzadkie; 80 gatunków roślin naczyniowych i 47 gatunków mchów objęto ochroną prawną (ścisłą lub częściową). 6 gatunków roślin naczyniowych wymaga ochrony czynnej. Spośród gatunków o znaczeniu europejskim, tzw. "naturowych", w Parku stwierdzono występowanie 6, w tym: leńca bezpodkwiatkowego (Thesium ebracteatum), lipiennika Loesela (Liparis loeselii), sasanki otwartej (Pulsatilla patens), mchu haczykowca błyszczącego Hamatocaulis vernicosus (Drepanocladus vernicosus (Lindb.) Warnst.) oraz skalnicy torfowiskowej.

Największą ostoją różnorodności gatunkowej Parku są torfowiska i wilgotne łąki zagospodarowane ekstensywnie.

Ochrona przyrody

Na obszarze Welskiego Parku Krajobrazowego zlokalizowane są cztery rezerwaty przyrody: Bagno Koziana, Piekiełko, Ostrów Tarczyński i Jezioro Neliwa. Planuje się utworzenie kolejnych ośmiu rezerwatów chroniących przyrodę i piękno krajobrazu Parku. Mają być to następujące rezerwaty: Ostoje Koszelewskie, Las Nadwelski, Dolina Rzeki Rumian, Kopaniarze, Bagna Jeleńskie i Torfowisko Kopaniarze.

Ponadto na terenie Welskiego Parku Krajobrazowego znajduje się 5 użytków ekologicznych, 28 pomników przyrody, w tym dwie aleje pomnikowe (w Lidzbarku i w Prętkach). Poza tym w najbliższej okolicy Parku znajduje się 7 obszarów chronionego krajobrazu. Ostoje Natura 2000 świadczą o europejskiej randze tego terenu.

Ciekawostki

Przy Parku działają dwa muzea: Muzeum Przyrody i Muzeum Etnograficzne.

Park posiada malowniczą ścieżkę krajobrazową. Jest to pieszo-rowerowa ścieżka biegnąca wokół Jeziora Lidzbarskiego (przejście jej zajmuje od 3 do 5 godzin). Ścieżka zaczyna się w parku miejskim w Lidzbarku przy ul. Sądowej, dalej trasa wiedzie przez las, w którym można obserwować ptaki, zwłaszcza dzięcioły, a kończy się w pobliżu mleczarni przy ul. Chopina.

Zobacz też

pl.wikipedia.org, Welski Park Krajobrazowy [21.05.2014]
parkikrajobrazowewarmiimazur.pl [21.05.2014]

Bibliografia

Dąbrowski Stanisław, Polakowski Benon, Wołos Lucjan, Obszary chronione i pomniki przyrody województwa warmińsko-mazurskiego, Urząd Wojewódzki, Wydział Ochrony Środowiska i Rolnictwa w Olsztynie, Olsztyn 1999.
Poznajemy Parki Krajobrazowe Warmii i Mazur, Fundacja Ochrony Wielkich Jezior Mazurskich, Mazurskie Centrum Edukacji Ekologicznej,wfosigw.olsztyn.pl [21.05.2014], Giżycko 2011.
Welski Park Krajobrazowy. Przewodnik przyrodniczy, praca zbiorowa pod red. Tomasza Załuskiego, Mirosława Szczepańskiego i in., Toruń 1999.