Widłak goździsty: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
| Linia 5: | Linia 5: | ||
|Pusta linia = <br/> | |Pusta linia = <br/> | ||
|grafika = lycoip.jpg | |grafika = lycoip.jpg | ||
| − | |podpis grafiki = '''Widłak goździsty (''Lycopodium clavatum'')''' | + | |podpis grafiki = '''Widłak goździsty (''Lycopodium clavatum'')''', źródło: [http://en.wikipedia.org/wiki/Lycopodium_clavatum en.wikipedia.org] |
| − | + | |Systematyka = Systematyka | |
| − | |||
|Domena = eukarionty | |Domena = eukarionty | ||
|Królestwo = rośliny | |Królestwo = rośliny | ||
| Linia 20: | Linia 19: | ||
|Lista synonimów = babimór – | |Lista synonimów = babimór – | ||
}} | }} | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
'''Widłak goździsty''' (''Lycopodium clavatum'' L.) – gatunek rośliny należący do rodziny widłakowatych (''Lycopodiaceae''). | '''Widłak goździsty''' (''Lycopodium clavatum'' L.) – gatunek rośliny należący do rodziny widłakowatych (''Lycopodiaceae''). | ||
| − | <br/> | + | <br/><br/> |
| − | |||
| − | |||
=== Morfologia === | === Morfologia === | ||
| − | + | Widłak goździsty wykształca długie do 1 m, czołgające się pędy widlasto rozgałęzione, koloru zielonego z wzniesionymi do wysokości 20 cm gałązkami. Liście równowąskolancetowate, całobrzegie, zagięte do góry, skrętoległe, w górnej części łodygi gęste, rzadsze w dolnej. Liście zakończone są wyraźnie widocznymi, białymi włoskami, które na końcach pędów tworzą białe pędzelki. Kłos zarodnionośny, liście zarodnionośne (sporofile) w ilości od dwóch do trzech, jajowate, wydłużone, zebrane w żółtawo–biały kłos, osadzone na długich szypułkach. Zarodniki koloru żółtego na sporofilach, dojrzewają od lipca do września. Korzenie rozgałęzione wychodzące z pędów i mocujące je do podłoża na całej długości. | |
| − | Widłak goździsty wykształca długie do 1 m, czołgające się pędy widlasto rozgałęzione, koloru zielonego z wzniesionymi do wysokości 20 cm gałązkami. Liście równowąskolancetowate, całobrzegie, zagięte do góry, skrętoległe, w górnej części łodygi gęste, rzadsze w dolnej. Liście zakończone są wyraźnie widocznymi, białymi włoskami, które na końcach pędów tworzą białe pędzelki. Kłos zarodnionośny, liście zarodnionośne (sporofile) w ilości od dwóch do trzech, jajowate, wydłużone, zebrane w żółtawo–biały kłos, osadzone na długich szypułkach. Zarodniki | ||
| − | |||
| − | |||
=== Rozmieszczenie i ekologia === | === Rozmieszczenie i ekologia === | ||
| + | Gatunek kosmopolityczny. Rośnie na całym świecie w klimacie umiarkowanym. W Polsce pospolity na niżu i w górach. Na [[Warmia|Warmii]] i [[Mazury|Mazurach]] odnotowany w [[Rezerwat Uroczysko Kramnik|rezerwacie "Uroczysko Kramnik"]]. Porasta torfowiska, wrzosowiska, widne suche bory i lasy mieszane, ze szczególnym upodobaniem lasów iglastych. Preferuje ubogie gleby krzemowe, silnie zakwaszone i umiarkowanie suche. W górach występuje po piętrze kosodrzewiny. Roślina niskopączkowa, odtwarzająca się z pączków zimowych, znajdujących się ponad ziemią (chamefit ). Pełny rozwój (gametofit, sporofit) może trwać nawet 25 lat. Często rozmnaża się wegetatywnie. | ||
| − | |||
| − | |||
Gatunek charakterystyczny dla zbiorowisk wrzosowisk i ubogich muraw bliźniczkowych klasy (Cl.) ''Nardo-Callunetea''. Często tworzy duże łany będące wielkim klonem pochodzącym od jednego macierzystego osobnika. Odgrywa ważną rolę w poszyciu lasu, gromadząc wodę, oraz tworzy specyficzne zbiorowiska roślinne – torfowiska. | Gatunek charakterystyczny dla zbiorowisk wrzosowisk i ubogich muraw bliźniczkowych klasy (Cl.) ''Nardo-Callunetea''. Często tworzy duże łany będące wielkim klonem pochodzącym od jednego macierzystego osobnika. Odgrywa ważną rolę w poszyciu lasu, gromadząc wodę, oraz tworzy specyficzne zbiorowiska roślinne – torfowiska. | ||
| − | |||
| − | |||
=== Wartość użytkowa === | === Wartość użytkowa === | ||
| + | W Polsce jest objęty całkowitą ochroną gatunkową. | ||
| − | + | Bywa na dużą skalę niszczony wskutek zrywania pędów do celów ozdobnych oraz leczniczych. Dozwolone jest zbieranie kłosów zarodnionośnych. Robi się to w okresie dojrzewania, kiedy kłoski są żółte. Zbioru dokonuje się w porze wilgotnej, rano lub po deszczu, ponieważ zarodniki wówczas mniej się rozsypują. Ich pozyskiwanie wymaga specjalnego zezwolenia konserwatora przyrody. Z surowca otrzymuje się drobny, przelewający się, żółtawy proszek, który jest łatwopalny. | |
| − | |||
| − | Bywa na dużą skalę niszczony wskutek zrywania pędów do celów ozdobnych oraz leczniczych. Dozwolone jest zbieranie kłosów zarodnionośnych. Robi się to w okresie dojrzewania, kiedy kłoski są żółte. Zbioru | ||
| − | |||
| + | Główne składniki zarodników to olej tłusty (50%) z kwasami tłuszczowymi nasyconymi i nienasyconymi, sporopolenina, substancje terpenowo-woskowe oraz związki mineralne (głównie glinowe) i śladowe ilości alkaloidów. Ma działanie moczopędne i dezynfekujące drogi moczowe. Używany zewnętrznie jako zasypka na rany, wypryski oraz przy łuszczycy. Widłak goździsty zawiera pierwiastek rad, co wykorzystuje się w leczeniu zapalenia wątroby, marskości wątroby (stwardnienia wątroby) oraz w leczeniu raka wątroby. Widłaka goździstego można kupić w aptekach lub sklepach zielarskich. | ||
=== Ciekawostki === | === Ciekawostki === | ||
| + | Według wierzeń ludowych pędy widłaka zawieszone pod powałą w dzień [[Boże Ciało|Bożego Ciała]] przeciwstawiały się siłom nieczystym oraz chroniły przed marami nocnymi. | ||
| − | |||
| − | |||
Pyłek zarodników używany jest w odlewnictwie do wysypywania form precyzyjnych odlewów. | Pyłek zarodników używany jest w odlewnictwie do wysypywania form precyzyjnych odlewów. | ||
| − | + | ||
Indianie Potawatomi używali owocujących zarodników widłaka goździstego w zaburzeniach menstruacyjnych, jako leku tamującego krew i jako leczniczego środka ściągającego. | Indianie Potawatomi używali owocujących zarodników widłaka goździstego w zaburzeniach menstruacyjnych, jako leku tamującego krew i jako leczniczego środka ściągającego. | ||
| − | |||
== Bibliografia == | == Bibliografia == | ||
| − | Polakowski | + | Polakowski Benon, ''Rośliny chronione. Atlas'', Warszawa 1995.<br/> |
| − | <br/> | + | Podbielkowski Z., Podbielkowska M., ''Przystosowania roślin do środowisk'', Warszawa 1992.<br/> |
| − | Podbielkowski Z., Podbielkowska M. | + | [http://pl.wikipedia.org/wiki/Widłak_goździsty pl.wikipedia.org][26.08.0214]<br/> |
| − | <br/> | + | [http://www.vismaya-maitreya.pl/naturalne_leczenie_leczenie_raka_watroby_i_marskosci_watroby_za_pomoca_widlaka.html vismaya-maitreya.pl] [26.08.0214]<br/> |
| − | + | [http://farmakognozja.blogspot.com/2010/07/widak-gozdzisty-lycopodium-clavatum.html farmakognozja.blogspot.com] [28.06.2014]<br/> | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | http://pl.wikipedia.org/wiki/Widłak_goździsty | ||
| − | <br/> | ||
| − | http://www.vismaya-maitreya.pl/naturalne_leczenie_leczenie_raka_watroby_i_marskosci_watroby_za_pomoca_widlaka.html | ||
| − | <br/> | ||
| − | http://farmakognozja.blogspot.com/2010/07/widak-gozdzisty-lycopodium-clavatum.html | ||
| − | <br/> | ||
[[Kategoria: Przyroda]] [[Kategoria: Rośliny] [[Kategoria: Rośliny Warmii i Mazur]] [[Kategoria:Rośliny chronione]] | [[Kategoria: Przyroda]] [[Kategoria: Rośliny] [[Kategoria: Rośliny Warmii i Mazur]] [[Kategoria:Rośliny chronione]] | ||
Wersja z 23:16, 5 sty 2015
| Widłak goździsty | |
| | |
| Lycopodium clavatum | |
| L. | |
 Widłak goździsty (Lycopodium clavatum), źródło: en.wikipedia.org | |
| Systematyka | |
| Królestwo | rośliny |
| Podkrólestwo | rośliny naczyniowe |
| Gromada | widłaki |
| Klasa | widłaki jednakozarodnikowe |
| Rząd | widłakowce |
| Rodzina | widłakowate |
| Rodzaj | widłak |
| Gatunek | Widłak goździsty |
| Synonimy | |
| babimór – | |
Widłak goździsty (Lycopodium clavatum L.) – gatunek rośliny należący do rodziny widłakowatych (Lycopodiaceae).
Spis treści
Morfologia
Widłak goździsty wykształca długie do 1 m, czołgające się pędy widlasto rozgałęzione, koloru zielonego z wzniesionymi do wysokości 20 cm gałązkami. Liście równowąskolancetowate, całobrzegie, zagięte do góry, skrętoległe, w górnej części łodygi gęste, rzadsze w dolnej. Liście zakończone są wyraźnie widocznymi, białymi włoskami, które na końcach pędów tworzą białe pędzelki. Kłos zarodnionośny, liście zarodnionośne (sporofile) w ilości od dwóch do trzech, jajowate, wydłużone, zebrane w żółtawo–biały kłos, osadzone na długich szypułkach. Zarodniki koloru żółtego na sporofilach, dojrzewają od lipca do września. Korzenie rozgałęzione wychodzące z pędów i mocujące je do podłoża na całej długości.
Rozmieszczenie i ekologia
Gatunek kosmopolityczny. Rośnie na całym świecie w klimacie umiarkowanym. W Polsce pospolity na niżu i w górach. Na Warmii i Mazurach odnotowany w rezerwacie "Uroczysko Kramnik". Porasta torfowiska, wrzosowiska, widne suche bory i lasy mieszane, ze szczególnym upodobaniem lasów iglastych. Preferuje ubogie gleby krzemowe, silnie zakwaszone i umiarkowanie suche. W górach występuje po piętrze kosodrzewiny. Roślina niskopączkowa, odtwarzająca się z pączków zimowych, znajdujących się ponad ziemią (chamefit ). Pełny rozwój (gametofit, sporofit) może trwać nawet 25 lat. Często rozmnaża się wegetatywnie.
Gatunek charakterystyczny dla zbiorowisk wrzosowisk i ubogich muraw bliźniczkowych klasy (Cl.) Nardo-Callunetea. Często tworzy duże łany będące wielkim klonem pochodzącym od jednego macierzystego osobnika. Odgrywa ważną rolę w poszyciu lasu, gromadząc wodę, oraz tworzy specyficzne zbiorowiska roślinne – torfowiska.
Wartość użytkowa
W Polsce jest objęty całkowitą ochroną gatunkową.
Bywa na dużą skalę niszczony wskutek zrywania pędów do celów ozdobnych oraz leczniczych. Dozwolone jest zbieranie kłosów zarodnionośnych. Robi się to w okresie dojrzewania, kiedy kłoski są żółte. Zbioru dokonuje się w porze wilgotnej, rano lub po deszczu, ponieważ zarodniki wówczas mniej się rozsypują. Ich pozyskiwanie wymaga specjalnego zezwolenia konserwatora przyrody. Z surowca otrzymuje się drobny, przelewający się, żółtawy proszek, który jest łatwopalny.
Główne składniki zarodników to olej tłusty (50%) z kwasami tłuszczowymi nasyconymi i nienasyconymi, sporopolenina, substancje terpenowo-woskowe oraz związki mineralne (głównie glinowe) i śladowe ilości alkaloidów. Ma działanie moczopędne i dezynfekujące drogi moczowe. Używany zewnętrznie jako zasypka na rany, wypryski oraz przy łuszczycy. Widłak goździsty zawiera pierwiastek rad, co wykorzystuje się w leczeniu zapalenia wątroby, marskości wątroby (stwardnienia wątroby) oraz w leczeniu raka wątroby. Widłaka goździstego można kupić w aptekach lub sklepach zielarskich.
Ciekawostki
Według wierzeń ludowych pędy widłaka zawieszone pod powałą w dzień Bożego Ciała przeciwstawiały się siłom nieczystym oraz chroniły przed marami nocnymi.
Pyłek zarodników używany jest w odlewnictwie do wysypywania form precyzyjnych odlewów.
Indianie Potawatomi używali owocujących zarodników widłaka goździstego w zaburzeniach menstruacyjnych, jako leku tamującego krew i jako leczniczego środka ściągającego.
Bibliografia
Polakowski Benon, Rośliny chronione. Atlas, Warszawa 1995.
Podbielkowski Z., Podbielkowska M., Przystosowania roślin do środowisk, Warszawa 1992.
pl.wikipedia.org[26.08.0214]
vismaya-maitreya.pl [26.08.0214]
farmakognozja.blogspot.com [28.06.2014]
[[Kategoria: Rośliny]
