Wyblin jednostronny

Wyblin jednostronny
Malaxis monophyllos
(L.) SW.
Wyblin jednostronny - Otto Wilhelm Thomé Flora von Deutschland, Österreich und der Schweiz 1885 [2]
Systematyka
Królestwo	rośliny
Gromada	rośliny naczyniowe
Klasa	okrytonasienne
Rząd	szparagowce
Rodzina	storczykowate
Rodzaj	wątlki
Gatunek	wątlik błotny
Synonimy
Malaxis paludosa (L.) Sw.

Wątlik błotny (Hammarbya paludosa (L.) Kuntze) – gatunek rośliny z rodziny storczykowatych (Orchidaceae). Jedyny przedstawiciel monotypowego rodzaju wątlik (Hammarbya), często włączany do rodzaju wyblin (Malaxis).

Morfologia

Niewielka bylina, dorastająca do 5–20 cm wysokości. W dolnej części wyrastają 2–3 liście - niewielkie, długości ok. 2,5 cm i szerokości ok. 1 cm. Blaszka liściowa jest jajowata, z 3–7 nerwami. Na brzegu blaszki często występują małe bulwki przybyszowe, dzięki którym roślina może się rozmnażać wegetatywnie. U nasady łodygi znajdują się ponadto bulwkowate zgrubienia średnicy 5–7 mm. Kwiaty zebrane są w luźny, groniasty kwiatostan 3-6 cm wysokości. Są niepozorne, zielone lub żółtozielone, osadzone na krótkich szypułkach. Warżka długości maksymalnie 0,2 cm, o jajowatym kształcie, ostro zakończona, skierowana ku górze, pozbawiona ostrogi. Zalążnia jest prawie kulista, długości ok. 1 mm. Roślina kwitnie od czerwca do sierpnia.

Rozmieszczenie i ekologia

Gatunek ten występuje w strefie umiarkowanej i subarktycznej półkuli północnej. Wątlik błotny to rzadki gatunek naszej flory. Notowany był na blisko 100 stanowiskach, jednak obecnie większość z nich ma charakter historyczny. Główne skupienie tego gatunku w naszym kraju to pas pojezierzy w północnej Polsce. Był on jednak odnotowany również na kilku pojedynczych, oderwanych stanowiskach w południowej części kraju. Obecnie największe skupisko tego gatunku znajduje się w okolicach Suwałk i Augustowa.

Wątlik błotny występuje na torfowiskach przejściowych i niskich, rzadziej na torfowiskach wysokich. Preferuje miejsca otwarte do przejściowo ocienionych. Roślina światłolubna.

Wartość użytkowa

Gatunek objęty w Polsce ścisłą ochroną gatunkową. W skali kraju wymierający (kategoria E na Czerwonej Liście). Zagrożeniem dla gatunku jest zanikanie siedlisk w wyniku osuszania torfowisk i pozyskiwania torfu, ale także naturalnej sukcesji roślinności leśne.

Ciekawostki

Na Warmii i Mazurach gatunek ten występuje m.in. w Dolinie Kakaju.

Bibliografia

Zarzycki Kazimierz, Szeląg Zbigniew, Red list of the vascular plants in Poland, [w:] Red lists of plants and fungi in Poland, red. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda i Zbigniew Szeląg, Kraków 2006, s. 11-20.

Linki zewnętrzne

Wyblin jednostronny 14.06.2014

Polskie storczyki 14.06.2014