Kapliczki w Wilczkowie: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
(Utworzono nową stronę " {{mała architektura infobox <!-- w trakcie opracowania --> |typ obiektu = ... |lokalizacja = ... |właściciel = ... | }} <br /> '''Kaplica jerozolimska w Ols...") |
|||
| Linia 10: | Linia 10: | ||
== Położenie == | == Położenie == | ||
| + | |||
Kaplica usytuowana | Kaplica usytuowana | ||
| − | + | ||
<br/> | <br/> | ||
== Opis == | == Opis == | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | Pańskiej, przyniesionemu do Prus z Ziemi Świętej przez Krzyżaków. Kaplica była czynna przede | + | Najstarsza warmińska kaplica jerozolimska, wzmiankowana po raz pierwszy w 1565 roku, znajduje się w centrum Olsztyna, u zbiegu ulic Grunwaldzkiej i Jagiełły. To jeden z najcenniejszych, obok zamku i katedry, zachowanych zabytków olsztyńskiej architektury. Została wybudowana pierwotnie w stylu gotyckim na planie prostokąta przez zarządców leprozorium św. Jerzego, z dotacji i jałmużny wiernych. Została poświęcona kultowi Męki Pańskiej, przyniesionemu do Prus z Ziemi Świętej przez Krzyżaków. Kaplica była czynna przede wszystkim w czasie Wielkiego Postu i Dni Krzyżowych. W 1609 roku odnotowano, że kaplica posiadała we wnętrzu figury stojące Najświętszej Marii Panny i św. Jana Ewangelisty, malowidła ścienne i trzy obrazy. Poważny remont kaplica jerozolimska przeszła w 1775 roku. Wówczas kupiec i radny miejski Piotr Poleski, podjął się jej ratowania, przekazując na to duże sumy z prywatnej kieszeni. Jednokondygnacyjna budowla po przebudowie otrzymała cechy stylu późnobarokowego. Kaplica była nakryta dwuspadowym dachem, z barokowymi wolutowymi szczytami ze ślimacznicami. Od strony zachodniej szczyt frontowy posiada wypukłość flankowaną dwoma pilastrami, która jest pozostałością po rozebranej drewnianej dzwonnicy. We wnętrzu kaplica mieści ołtarz, który tworzy krucyfiks z ukrzyżowanym Chrystusem, w kompozycyjnej asyście dwóch złoczyńców na krzyżach. Grupa Ukrzyżowania jest najwybitniejszym zabytkiem późnogotyckiej rzeźby sakralnej w Olsztynie. Datowana jest na około 1510 rok, |
| + | wykazując cechy warsztatowe związane z kręgiem królewieckim. W kaplicy znajduje się ponadto drewniany chór. Z początku XVII wieku pochodzi obraz Chrystus pod Krzyżem ze Św. Marią Magdaleną. Na ścianach kaplicy zawieszone są XVIII-wieczne obrazy: Matki Bożej z Dzieciątkiem i Matki Bożej Bolesnej. Przy kaplicy gromadziły się w XIX i XX wieku warmińskie pielgrzymki wyruszające do okolicznych sanktuariów lub na odpusty kościelne. Współcześnie kaplica jerozolimska podlega parafii konkatedralnej św. Jakuba i przeznaczona jest na duszpasterstwo głuchoniemych. Od 1963 roku odbywają się w niej w każdą niedzielę o godzinie 10.00 Msze św. dla osób niesłyszących. | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
<br/> | <br/> | ||
== Zdjęcia == | == Zdjęcia == | ||
| Linia 72: | Linia 26: | ||
== Bibliografia == | == Bibliografia == | ||
| − | Boetticher Adolf, Der Bau- und Kunstdenkmäler der Provinz Ostpreußen, Heft 4: Das Ermland, | + | Boetticher Adolf, ''Der Bau- und Kunstdenkmäler der Provinz Ostpreußen, Heft 4: Das Ermland'', Königsberg 1894. |
| − | + | Dittrich Franz, ''Böttichers Inventarisation der Bau- und Kunstdenkmäler Ermlands'', „Zeitschrift für die Geschichte und Alterumskunde Ermlands”, Bd. 11, 1897. | |
| − | Dittrich Franz, Böttichers Inventarisation der Bau- und Kunstdenkmäler Ermlands, | + | |
| + | ''In der Jerusalemskapelle zu Allenstein'', „Ermländisches Kirchenblatt”, 1939, nr 14 z 2 IV. | ||
| − | + | Madej Henryk, ''Kaplica jerozolimska'', „Studia Warmińskie”, t. 11, 1974. | |
| − | |||
| − | Madej Henryk, Kaplica jerozolimska, „Studia Warmińskie”, t. 11, 1974. | ||
| − | |||
| − | Alterumskunde Ermlands”, Bd. 16, 1907. | + | Matern Georg, ''Jerusalem und Labyrinthe in Preussen'', „Zeitschrift für die Geschichte und Alterumskunde Ermlands”, Bd. 16, 1907. |
| − | |||
| − | 1993. | + | Kopiczko Andrzej, ''Ustrój i organizacja diecezji warmińskiej w latach 1525-1772'', Olsztyn 1993. |
| − | |||
| − | uwzględnieniem kapliczek, w druku. | + | Kuprjaniuk Stanisław, ''Mała architektura sakralna na Warmii do 1945 roku ze szczególnym uwzględnieniem kapliczek'', w druku. |
| − | |||
| − | w tekście,Lwów-Warszawa 1923 | + | Orłowicz Mieczysław, ''Ilustrowany przewodnik po Mazurach pruskich i Warmji z 85 ilustracjami w tekście'',Lwów-Warszawa 1923. |
| − | |||
| − | Historia i teraźniejszość, red. H.D. Wojtyska, Olsztyn 2001. | + | Piskorska Józefa, ''Motywy pasyjne w sztuce sakralnej Warmii i Mazur'', [w:] ''Kult Męki Pańskiej. Historia i teraźniejszość'', red. H.D. Wojtyska, Olsztyn 2001. |
| − | |||
| − | odbudowę ze zniszczeń wojennych, Olsztyn 2005. | + | Rzempołuch Andrzej, ''Architektura i urbanistyka Olsztyna 1353-1953. Od założenia miasta po odbudowę ze zniszczeń wojennych'', Olsztyn 2005. |
| − | Ulbrich Anton, Geschichte der Bildhauerkunst in Ostpreußen vom Ausgang des 16. bis in die 2. | + | |
| + | Ulbrich Anton, ''Geschichte der Bildhauerkunst in Ostpreußen vom Ausgang des 16. bis in die 2.Hälfte des 19. Jahrhunderts'', Bd. 1-2, Königsberg i. Pr. 1926-29.. | ||
| − | |||
| − | |||
<br/> | <br/> | ||
[[Kategoria:Turystyka]][[Kategoria: Zabytki]][[Kategoria: Budownictwo ludowe]] | [[Kategoria:Turystyka]][[Kategoria: Zabytki]][[Kategoria: Budownictwo ludowe]] | ||
| − | + | <br/> | |
Wersja z 13:37, 16 gru 2013
| {{{nazwa}}} | |
| typ obiektu: | ... |
| lokalizacja: | ... |
| właściciel: | ... |
Kaplica jerozolimska w Olsztynie – ...
Spis treści
Położenie
Kaplica usytuowana
Opis
Najstarsza warmińska kaplica jerozolimska, wzmiankowana po raz pierwszy w 1565 roku, znajduje się w centrum Olsztyna, u zbiegu ulic Grunwaldzkiej i Jagiełły. To jeden z najcenniejszych, obok zamku i katedry, zachowanych zabytków olsztyńskiej architektury. Została wybudowana pierwotnie w stylu gotyckim na planie prostokąta przez zarządców leprozorium św. Jerzego, z dotacji i jałmużny wiernych. Została poświęcona kultowi Męki Pańskiej, przyniesionemu do Prus z Ziemi Świętej przez Krzyżaków. Kaplica była czynna przede wszystkim w czasie Wielkiego Postu i Dni Krzyżowych. W 1609 roku odnotowano, że kaplica posiadała we wnętrzu figury stojące Najświętszej Marii Panny i św. Jana Ewangelisty, malowidła ścienne i trzy obrazy. Poważny remont kaplica jerozolimska przeszła w 1775 roku. Wówczas kupiec i radny miejski Piotr Poleski, podjął się jej ratowania, przekazując na to duże sumy z prywatnej kieszeni. Jednokondygnacyjna budowla po przebudowie otrzymała cechy stylu późnobarokowego. Kaplica była nakryta dwuspadowym dachem, z barokowymi wolutowymi szczytami ze ślimacznicami. Od strony zachodniej szczyt frontowy posiada wypukłość flankowaną dwoma pilastrami, która jest pozostałością po rozebranej drewnianej dzwonnicy. We wnętrzu kaplica mieści ołtarz, który tworzy krucyfiks z ukrzyżowanym Chrystusem, w kompozycyjnej asyście dwóch złoczyńców na krzyżach. Grupa Ukrzyżowania jest najwybitniejszym zabytkiem późnogotyckiej rzeźby sakralnej w Olsztynie. Datowana jest na około 1510 rok, wykazując cechy warsztatowe związane z kręgiem królewieckim. W kaplicy znajduje się ponadto drewniany chór. Z początku XVII wieku pochodzi obraz Chrystus pod Krzyżem ze Św. Marią Magdaleną. Na ścianach kaplicy zawieszone są XVIII-wieczne obrazy: Matki Bożej z Dzieciątkiem i Matki Bożej Bolesnej. Przy kaplicy gromadziły się w XIX i XX wieku warmińskie pielgrzymki wyruszające do okolicznych sanktuariów lub na odpusty kościelne. Współcześnie kaplica jerozolimska podlega parafii konkatedralnej św. Jakuba i przeznaczona jest na duszpasterstwo głuchoniemych. Od 1963 roku odbywają się w niej w każdą niedzielę o godzinie 10.00 Msze św. dla osób niesłyszących.
Zdjęcia
...
Bibliografia
Boetticher Adolf, Der Bau- und Kunstdenkmäler der Provinz Ostpreußen, Heft 4: Das Ermland, Königsberg 1894.
Dittrich Franz, Böttichers Inventarisation der Bau- und Kunstdenkmäler Ermlands, „Zeitschrift für die Geschichte und Alterumskunde Ermlands”, Bd. 11, 1897.
In der Jerusalemskapelle zu Allenstein, „Ermländisches Kirchenblatt”, 1939, nr 14 z 2 IV.
Madej Henryk, Kaplica jerozolimska, „Studia Warmińskie”, t. 11, 1974.
Matern Georg, Jerusalem und Labyrinthe in Preussen, „Zeitschrift für die Geschichte und Alterumskunde Ermlands”, Bd. 16, 1907.
Kopiczko Andrzej, Ustrój i organizacja diecezji warmińskiej w latach 1525-1772, Olsztyn 1993.
Kuprjaniuk Stanisław, Mała architektura sakralna na Warmii do 1945 roku ze szczególnym uwzględnieniem kapliczek, w druku.
Orłowicz Mieczysław, Ilustrowany przewodnik po Mazurach pruskich i Warmji z 85 ilustracjami w tekście,Lwów-Warszawa 1923.
Piskorska Józefa, Motywy pasyjne w sztuce sakralnej Warmii i Mazur, [w:] Kult Męki Pańskiej. Historia i teraźniejszość, red. H.D. Wojtyska, Olsztyn 2001.
Rzempołuch Andrzej, Architektura i urbanistyka Olsztyna 1353-1953. Od założenia miasta po odbudowę ze zniszczeń wojennych, Olsztyn 2005.
Ulbrich Anton, Geschichte der Bildhauerkunst in Ostpreußen vom Ausgang des 16. bis in die 2.Hälfte des 19. Jahrhunderts, Bd. 1-2, Königsberg i. Pr. 1926-29..
