Kirkut żydowski w Zalewie: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
| Linia 3: | Linia 3: | ||
{{Mała architektura2 sakralna infobox | {{Mała architektura2 sakralna infobox | ||
<!-- w trakcie opracowania --> | <!-- w trakcie opracowania --> | ||
| − | |nazwa = | + | |nazwa = Cmentarze |
| − | |typ obiektu = | + | |typ obiektu = kirkut żydowski <!-- Parametr obowiązkowy --> |
|datacja = 1763 | |datacja = 1763 | ||
| − | |powiat = | + | |powiat = iławski |
| − | |gmina = | + | |gmina = Zalewo |
| − | |miejscowość = | + | |miejscowość = Zalewo |
| − | |||
}} <br/> | }} <br/> | ||
| − | ''' | + | ''' Kirkut żydowski w Zalewie ''' |
<br/> | <br/> | ||
== Położenie == | == Położenie == | ||
| − | + | [[Plik:za1.jpg|right|thumb|300px|Kirkut żydowski w Zalewie. © Stanisław Kuprjaniuk]] | |
| + | [[Plik:za2.jpg|right|thumb|300px|Kirkut żydowski w Zalewie. © Stanisław Kuprjaniuk]] | ||
| + | [[Plik:za3.jpg|right|thumb|300px|Kirkut żydowski w Zalewie. © Stanisław Kuprjaniuk]] | ||
| + | [[Plik:za4.jpg|right|thumb|300px|Kirkut żydowski w Zalewie. © Stanisław Kuprjaniuk]] | ||
| + | Kirkut żydowski w [[Zalewo|Zalewie]] znajduje się przy ul. Sienkiewicza, nad rzeką Trumpiną, w niewielkiej odległości od centrum miasta. | ||
<br/> | <br/> | ||
== Opis == | == Opis == | ||
| − | + | Kirkut został założony przez kupca Josifa Saula Rosenbacha, który w 1829 roku za 15 talarów zakupił od mistrza kowalskiego Polenkowskiego działkę. Parcela liczyła sobie 6 morgów magdeburskich powierzchni (około 0,15 ha) i była zlokalizowana przy drodze biegnącej do [[Pasłęk|Pasłęka]]. Grób założyciela kirkutu znajduje się do dziś zaraz na samym jego początku, przy charakterystycznym drzewie. Najstarszy zachowany nagrobek pochodzi z 1860 roku, zaś ostatni znany pochówek odbył się pod koniec lat 30. XX wieku. W okresie hitlerowskim kirkut został zniszczony i aż do końca lat 90. XX wieku był zarośnięty, nie oznakowany i stopniowo ulegał dewastacji. Dopiero w pierwszych latach XXI wieku Stowarzyszenie Społeczne „Nasza Więź” przedstawiło projekt mający na celu ratowanie kirkutu. W 2004 roku przyznano stowarzyszeniu dotację na odnowienie kirkutu. W wyniku prowadzonych wiosną tego roku prac, jego teren został oczyszczony i ogrodzony. Zamieszczono również tablicę informacyjną. Na kirkucie zlokalizowano 44 mogiły. Przeważająca część otoczona jest obramówkami, przy niektórych nadal stoją macewy. Choć mimo ogólnego porządku niezbyt dobre wrażenie robią te, które nadal leżą przewrócone w trawie. Macewy wykonane z piaskowca mają typowe dla 2. połowy XIX wieku zdobienia oraz ozdobione są inskrypcjami, większość w języku hebrajskim, niektóre są dwujęzyczne - hebrajsko-niemieckie. Ciekawe są także znajdujące się na nagrobkach daty śmierci, podane w kalendarzu żydowskim (jak wierzono od stworzenia świata) i ogólnie przyjętym kalendarzu chrześcijańskim np. na grobie Louisa Hirschfelda widnieje rok 5628, czyli rok 1868. <br/> | |
| − | <br/> | ||
== Ciekawostki == | == Ciekawostki == | ||
| − | + | Cmentarz wyznaniowy w Zalewie należy do lepiej zachowanych tego typu obiektów na obszarze dawnych Prus Wschodnich. | |
| + | Kirkut został wpisany do rejestru zabytków. | ||
<br/> | <br/> | ||
== Bibliografia == | == Bibliografia == | ||
| − | + | A. Mrozek, ''Zabytkowe obiekty kształtowanej zieleni'', [w:] ''Dziedzictwo kulturowe Warmii – Mazur – Powiśla. Stan zachowania, potencjały i problemy'', red. J. Wysocki, Olsztyn 2006. | |
| − | |||
| − | [ | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | [[Kategoria: Turystyka]][[Kategoria: Architektura]][[Kategoria: Zabytki]][[Kategoria: cmentarze]] | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | [[Kategoria:Turystyka]][[Kategoria: Architektura]][[Kategoria: | ||
<br/> | <br/> | ||
Wersja z 12:11, 22 sty 2014
| Cmentarze | |
| | |
| typ obiektu: | kirkut żydowski |
| datacja: | 1763 |
| powiat: | iławski |
| gmina: | Zalewo |
| miejscowość: | Zalewo |
Kirkut żydowski w Zalewie
Spis treści
Położenie
Kirkut żydowski w Zalewie znajduje się przy ul. Sienkiewicza, nad rzeką Trumpiną, w niewielkiej odległości od centrum miasta.
Opis
Kirkut został założony przez kupca Josifa Saula Rosenbacha, który w 1829 roku za 15 talarów zakupił od mistrza kowalskiego Polenkowskiego działkę. Parcela liczyła sobie 6 morgów magdeburskich powierzchni (około 0,15 ha) i była zlokalizowana przy drodze biegnącej do Pasłęka. Grób założyciela kirkutu znajduje się do dziś zaraz na samym jego początku, przy charakterystycznym drzewie. Najstarszy zachowany nagrobek pochodzi z 1860 roku, zaś ostatni znany pochówek odbył się pod koniec lat 30. XX wieku. W okresie hitlerowskim kirkut został zniszczony i aż do końca lat 90. XX wieku był zarośnięty, nie oznakowany i stopniowo ulegał dewastacji. Dopiero w pierwszych latach XXI wieku Stowarzyszenie Społeczne „Nasza Więź” przedstawiło projekt mający na celu ratowanie kirkutu. W 2004 roku przyznano stowarzyszeniu dotację na odnowienie kirkutu. W wyniku prowadzonych wiosną tego roku prac, jego teren został oczyszczony i ogrodzony. Zamieszczono również tablicę informacyjną. Na kirkucie zlokalizowano 44 mogiły. Przeważająca część otoczona jest obramówkami, przy niektórych nadal stoją macewy. Choć mimo ogólnego porządku niezbyt dobre wrażenie robią te, które nadal leżą przewrócone w trawie. Macewy wykonane z piaskowca mają typowe dla 2. połowy XIX wieku zdobienia oraz ozdobione są inskrypcjami, większość w języku hebrajskim, niektóre są dwujęzyczne - hebrajsko-niemieckie. Ciekawe są także znajdujące się na nagrobkach daty śmierci, podane w kalendarzu żydowskim (jak wierzono od stworzenia świata) i ogólnie przyjętym kalendarzu chrześcijańskim np. na grobie Louisa Hirschfelda widnieje rok 5628, czyli rok 1868.
Ciekawostki
Cmentarz wyznaniowy w Zalewie należy do lepiej zachowanych tego typu obiektów na obszarze dawnych Prus Wschodnich.
Kirkut został wpisany do rejestru zabytków.
Bibliografia
A. Mrozek, Zabytkowe obiekty kształtowanej zieleni, [w:] Dziedzictwo kulturowe Warmii – Mazur – Powiśla. Stan zachowania, potencjały i problemy, red. J. Wysocki, Olsztyn 2006.
