Barciany: Różnice pomiędzy wersjami
(→Dzieje miejscowości) |
(→Dzieje miejscowości) |
||
Linia 37: | Linia 37: | ||
== Dzieje miejscowości == | == Dzieje miejscowości == | ||
[[File:Barciany.Kościół pw. Niepokalanego Serca Najświętszej Marii Panny.jpg|thumb|242 px|left|Kościół pw. Niepokalanego Serca Najświętszej Marii Panny [http://commons.wikimedia.org/wiki/Barciany#mediaviewer/File:2006-04_Barciany_04.jpg] [dostęp: 14.12.2014]] | [[File:Barciany.Kościół pw. Niepokalanego Serca Najświętszej Marii Panny.jpg|thumb|242 px|left|Kościół pw. Niepokalanego Serca Najświętszej Marii Panny [http://commons.wikimedia.org/wiki/Barciany#mediaviewer/File:2006-04_Barciany_04.jpg] [dostęp: 14.12.2014]] | ||
− | Obszar wsi i okolic w czasach przedkrzyżackich był zamieszkany przez pruskie plemię Bartów. Początek rozwoju osadnictwa krzyżackiego na terenie Barcian datowany jest na lata 1335-1341. W tym okresie funkcję wielkiego mistrza krzyżackiego sprawował [[Dytryk von Altenburg]]. Barciany, a właściwie obszar wokół krzyżackiej strażnicy, zasiedliła ludność pruska. Strażnica została wzniesiona w 1325 roku | + | Obszar wsi i okolic w czasach przedkrzyżackich był zamieszkany przez pruskie plemię Bartów. Początek rozwoju osadnictwa krzyżackiego na terenie Barcian datowany jest na lata 1335-1341. W tym okresie funkcję wielkiego mistrza krzyżackiego sprawował [[Dytryk von Altenburg]]. Barciany, a właściwie obszar wokół krzyżackiej strażnicy, zasiedliła ludność pruska. Strażnica została wzniesiona w 1325 roku. Głównym przeciwnikiem Krzyżaków byli w tym okresie Litwini. Osada, która wyrosła na podgrodziu miała handlowo-rzemieślniczy charakter. Wokół strażnicy zakładano również dobra służebne, niewielkie majątki należące do rycerzy. Strażnica w Barcianach weszła w skład komturstwa z siedzibą w [[Sątoczno|Sątocznie]]. Prawdopodobnie w czasie najazdu Litwinów w 1347 roku osada wraz z strażnicą uległy zniszczeniu. W drugiej połowie XIV wieku ostatecznie ukończono budowę murowanego zamku w Barcianach. Pod koniec tego stulecia wzniesiono kościół. W 1419 roku Barciany posiadały 9 karczem. Po zakończeniu [[Wojna trzynastoletnia|wojny trzynastoletniej]] zamek pozostał w rękach Zakonu. Po 1525 roku Barciany zostały przekształcone w książęcy majątek ziemski. |
W XVI wieku przy miejscowej świątyni działała szkoła.W 1628 roku Barciany otrzymały prawa miejskie. | W XVI wieku przy miejscowej świątyni działała szkoła.W 1628 roku Barciany otrzymały prawa miejskie. | ||
− | W XVIII wieku miejscowość miała niemiecki charakter. W 1793 roku Barciany były zamieszkane przez 1342 osoby. W 1803 roku liczba mieszkańców wzrosła do 1390. W XIX wieku w Barcianach wyodrębniła się niewielka wspólnota żydowska. Mieszkańcy | + | W XVIII wieku miejscowość miała niemiecki charakter. W 1793 roku Barciany były zamieszkane przez 1342 osoby. W 1803 roku liczba mieszkańców wzrosła do 1390. W XIX wieku w Barcianach wyodrębniła się niewielka wspólnota żydowska. Mieszkańcy wyznania mojżeszowego w większości zajmowali się kupiectwem. W 1890 roku w miejscowości działała poczta, telegraf oraz sąd podległy sądowi rejonowemu w [[Bartoszyce|Bartoszycach]]. Na początku XX wieku w Barcianach otwarto szpital. W 1915 roku dzierżawcą majątku był Bernhard Pachnio. W okresie międzywojennym funkcjonowały w miejscowości trzy szkoły: gimnazjum dla dziewcząt, szkoła ludowa i szkoła zawodowa. Barciany posiadały połączenie kolejowe z najbliższymi ośrodkami: [[Kętrzyn|Kętrzynem]] i [[Srokowo|Srokowem]]. W 1939 roku Barciany liczyły 1541 mieszkańców. 27 stycznia do 1945 roku do miejscowości wkroczyli żołnierze Armii Czerwonej. Połowa zabudowań Barcian uległa zniszczeniu. W grudniu 1945 roku w miejscowości przebywały aż 1044 osoby, w tym 217 przesiedleńców. |
Po zakończeniu [[II Wojna Światowa|II wojny światowej]] w Barcianach powstało [[Państwowe Gospodarstwo Rolne Barciany|Państwowe Gospodarstwo Rolne]]. W roku 2000 miejscowy zamek przeszedł w ręce prywatne. W miejscowości działa Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej.], niepubliczny zakład opieki zdrowotnej, urząd pocztowy, bank, placówka straży granicznej, stacja paliw. | Po zakończeniu [[II Wojna Światowa|II wojny światowej]] w Barcianach powstało [[Państwowe Gospodarstwo Rolne Barciany|Państwowe Gospodarstwo Rolne]]. W roku 2000 miejscowy zamek przeszedł w ręce prywatne. W miejscowości działa Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej.], niepubliczny zakład opieki zdrowotnej, urząd pocztowy, bank, placówka straży granicznej, stacja paliw. |
Wersja z 21:10, 14 gru 2014
Barciany | |||||
| |||||
| |||||
Zamek w Barcianach [3] [dostęp: 14.12.2014]
| |||||
Państwo | Polska | ||||
Województwo | warmińsko-mazurskie | ||||
Powiat | kętrzyński | ||||
Gmina | Barciany | ||||
Liczba ludności (2009) | 1227 | ||||
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} |
Barciany (niem. Barten) – wieś gminna położona w województwie warmińsko-mazurskim w powiecie kętrzyńskim. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego. Miejscowość jest siedzibą gminy Barciany. W 2009 roku miejscowość liczyła 1227 mieszkańców. Aktualnie funkcję wójta sprawuje Ryszard Kozyra[1].
Spis treści
Charakterystyka fizjograficzna
Miejscowość jest położona w odległości 17 km od Kętrzyna.
Dzieje miejscowości
Obszar wsi i okolic w czasach przedkrzyżackich był zamieszkany przez pruskie plemię Bartów. Początek rozwoju osadnictwa krzyżackiego na terenie Barcian datowany jest na lata 1335-1341. W tym okresie funkcję wielkiego mistrza krzyżackiego sprawował Dytryk von Altenburg. Barciany, a właściwie obszar wokół krzyżackiej strażnicy, zasiedliła ludność pruska. Strażnica została wzniesiona w 1325 roku. Głównym przeciwnikiem Krzyżaków byli w tym okresie Litwini. Osada, która wyrosła na podgrodziu miała handlowo-rzemieślniczy charakter. Wokół strażnicy zakładano również dobra służebne, niewielkie majątki należące do rycerzy. Strażnica w Barcianach weszła w skład komturstwa z siedzibą w Sątocznie. Prawdopodobnie w czasie najazdu Litwinów w 1347 roku osada wraz z strażnicą uległy zniszczeniu. W drugiej połowie XIV wieku ostatecznie ukończono budowę murowanego zamku w Barcianach. Pod koniec tego stulecia wzniesiono kościół. W 1419 roku Barciany posiadały 9 karczem. Po zakończeniu wojny trzynastoletniej zamek pozostał w rękach Zakonu. Po 1525 roku Barciany zostały przekształcone w książęcy majątek ziemski. W XVI wieku przy miejscowej świątyni działała szkoła.W 1628 roku Barciany otrzymały prawa miejskie.
W XVIII wieku miejscowość miała niemiecki charakter. W 1793 roku Barciany były zamieszkane przez 1342 osoby. W 1803 roku liczba mieszkańców wzrosła do 1390. W XIX wieku w Barcianach wyodrębniła się niewielka wspólnota żydowska. Mieszkańcy wyznania mojżeszowego w większości zajmowali się kupiectwem. W 1890 roku w miejscowości działała poczta, telegraf oraz sąd podległy sądowi rejonowemu w Bartoszycach. Na początku XX wieku w Barcianach otwarto szpital. W 1915 roku dzierżawcą majątku był Bernhard Pachnio. W okresie międzywojennym funkcjonowały w miejscowości trzy szkoły: gimnazjum dla dziewcząt, szkoła ludowa i szkoła zawodowa. Barciany posiadały połączenie kolejowe z najbliższymi ośrodkami: Kętrzynem i Srokowem. W 1939 roku Barciany liczyły 1541 mieszkańców. 27 stycznia do 1945 roku do miejscowości wkroczyli żołnierze Armii Czerwonej. Połowa zabudowań Barcian uległa zniszczeniu. W grudniu 1945 roku w miejscowości przebywały aż 1044 osoby, w tym 217 przesiedleńców.
Po zakończeniu II wojny światowej w Barcianach powstało Państwowe Gospodarstwo Rolne. W roku 2000 miejscowy zamek przeszedł w ręce prywatne. W miejscowości działa Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej.], niepubliczny zakład opieki zdrowotnej, urząd pocztowy, bank, placówka straży granicznej, stacja paliw.
Gmina Barciany należy do stowarzyszenia Lokalna Grupa Działania "Barcja", Związku Gmina "Barcja" oraz Związku Gmin Warmińsko-Mazurskich.
Kultura
- Gminna Biblioteka Publiczna
- Gminny Ośrodek Kultury
- Galeria Kraniecpolski
- Spotkania z Poezją Dziecięcą
- Przegląd Teatralny "Najlepsi we wspólnym działaniu"
- Międzynarodowy Konkurs na Rysunek Satyryczny "Jaka bede…" 1989-2003
Organizacje i stowarzyszenia
- Barciańska Inicjatywa Oświatowa
- Klub Integracji Społecznej
- Ochotnicza Straż Pożarna
- Stowarzyszenie Osób Niepełnosprawnych i Ich Rodzin im. Ojca Pio
- Stowarzyszenie "Iskierka Nadziei"
Religia
- Parafia pw. Niepokalanego Serca Maryi w Barcianach
- Kaplica podległa parafii Ewangelicko-Augsburskiej w Kętrzynie
Ludzie związani z miejscowością
- Jan Ernest H. Gemmel (1813-1868) - urodzony w Barcianach historyk sztuki
- Karol L. Cholevius (1814-1878) - urodzony w Barcianach filolog i badacz literatury niemieckiej
- Gustaw Dömpke (1853-1923 ) - urodzony w Barcianach kompozytor muzyki klasycznej
- Teodor Gustaw Hoffheinz (1806-1891) - urodzony w Barcianach pastor ewangelicki, teolog
Sport
Edukacja
Zabytki
- Zamek krzyżacki wybudowany w 1. połowie XIV wieku
- Kościół pw. Niepokalanego Serca Najświętszej Marii Panny wzniesiony pod koniec XIV wieku; we wnętrzu zachował się ołtarz główny wykonany w 1643 roku
- Kaplica cmentarna z 1834 r.
Bibliografia
- Achremczyk Stanisław, Historia Warmii i Mazur, t. I-II, Olsztyn 2010-2011.
- Górski Karol, Arszyński Marian, Barciany: dzieje zamku i ziemi do połowy XV wieku, Olsztyn 1967.
- Kętrzyn. Z dziejów miasta i okolic, red. Andrzej Wakar i in., Olsztyn 1978.
- Licharewa Zofia, Kętrzyn. Z dziejów miasta i powiatu, Olsztyn 1962.
- Rzempołuch Andrzej, Przewodnik po zabytkach dawnych Prus Wschodnich, Olsztyn 1992.
- Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
- Danych Lokalnych GUS [dostęp: 14.12.2014].
- Historia wsi Barciany [dostęp: 14.12.2014].
- Gminny Portal Internetowy [dostęp: 14.12.2014].
- Barciańska Inicjatywa Oświatowa [dostęp: 14.12.2014].
- Zespół Szkół w Barcianach [dostęp: 14.12.2014].
- Gminny Ośrodek Kultury w Barcianach [dostęp: 14.12.2014].
- Klub piłkarski "Jurand" [dostęp: 14.12.2014].
Przypisy
- ↑ http://www.barciany.pl/asp/pl_start.asp?typ=14&sub=14&menu=22&strona=1 [dostęp: 14.12.2014].
<references>
Zobacz też