Srokowo

Srokowo
Herb Srokowa
Ratusz w Srokowie. Fot. Andrzej Gondek. Źródło: Commons Wikimedia [14.12.2014]
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	kętrzyński
Gmina	Srokowo
Liczba ludności (2009)	1455
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Srokowo
Położenie na mapie Polski Srokowo
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Srokowo (niem. Drengfurth) – wieś gminna położona w województwie warmińsko-mazurskim w powiecie kętrzyńskim w gminie Srokowo. W latach 1975-1998 miejscowość należała do województwa olsztyńskiego. W 2009 roku była zamieszkana przez 1455 osób. Aktualnie funkcję wójta sprawuje Franciszek Andruszkiewicz.

Kościół pw. Podwyższenia Świętego Krzyża w Srokowie. Fot. Janericloebe. Źródło: Commons Wikimedia [14.12.2014]

Wieża Bismarcka w Srokowie. Fot. Janericloebe. Źródło: Commons Wikimedia [14.12.2014]

Srokowo.Pomnik ku czci ofiar I wojny światowej. Fot. Janericloebe. Źródło: Commons Wikimedia [14.12.2014]

Charakterystyka fizjograficzna

Srokowo jest położone w odległości 20 km od Kętrzyna, nad rzeką Omet.

Dzieje miejscowości

Pierwsza informacja dotycząca Srokowa, a właściwie ówczesnej osady o nazwie Drengfurth, pochodzi z 1397 roku. Sześć lat później została ona nadana jako lenno Tomaszowi Wickerau, właścicielowi wsi Rydzówka. W 1405 roku wielki mistrz krzyżacki Konrad von Jungingen wystawił na prawie chełmińskim przywilej dla Srokowa, w którym nadawał osadzie prawa miejskie. Zasadźcami i jednocześnie pierwszymi sołtysami byli bracia Peter i Seyfahrt Wolf.

Srokowo posiadało wybieralną radę miejską, która wyznaczała burmistrza. Władza sądownicza spoczywała w rękach miejskich ławników. W 1562 roku Srokowo otrzymało przywilej uprawniający do organizowania corocznego jarmarku. W 1658 roku w mieście wybuchł pożar, który strawił większość zabudowań, w tym miejscowy kościół. Odbudowa trwała kilka lat. Rok wcześniej na Srokowo napadli Tatarzy, którzy m.in. podpalili ratusz wzniesiony w 1611 roku.

Na początku XVIII wieku Srokowo spustoszyła epidemia dżumy. W 1805 roku miasto wybrano na kwaterę główną gen. von Reichela. Dwa lata później stacjonowali tu Francuzi. W 1812 roku wracający z Rosji żołnierze napoleońscy również nie oszczędzili miasta.

W 1820 roku uruchomiono drugą szkołę. Dziesięć lat później otwarto szpital połączony z przytułkiem dla ubogich. W 1879 roku miejscowość była zamieszkana przez 1240 osób. W roku 1887 roku Srokowo otrzymało połączenie linią kolei wąskotorowej z Kętrzynem.

W okresie I wojny światowej w Srokowie stacjonował krótko gen. Scheidemann, któremu towarzyszyli Kozacy pustoszący okolice. Po 1918 roku w mieście uruchomiona została fabryka maszyn. W 1928 roku wzniesiono budynek nowej szkoły. Przed 1939 roku wybudowano także schronisko młodzieżowe i osiedle domków jednorodzinnych. Przed wybuchem II wojny światowej w Srokowie działały dwa młyny, trzy tartaki, masarnie, zakłady ogrodnicze, piekarnie, dwa hotele, kilka sklepów, apteka, gabinety lekarskie i weterynarz. W 1939 roku w miasto liczyło 2293 osoby.

19 stycznia 1945 roku do miasta wkroczyli żołnierze Armii Czerwonej. Dochodziło do egzekucji dokonywanych na Niemcach i francuskich jeńcach wojennych, zatrudnionych jako robotnicy przymusowi w miejscowych gospodarstwach. Wszystkie pozostałe w mieście i okolicy kobiety zostały wywiezione na Syberię. Zabudowa Srokowa uległa zniszczeniu w 60%.

Po zakończeniu II wojny światowej do Srokowa przybyli przesiedleńcy z Wołynia, Wileńszczyzny i Białostocczyzny. W 1946 roku Srokowo utraciło prawa miejskie. W tym samym roku uruchomiony został ośrodek zdrowia, odbudowano miejscową szkołę, a pracę podjęły dwa młyny i mleczarnia. W 1950 roku miasto przyjęło nazwę Srokowo. Upamiętniono tym samym postać Stanisława Srokowskiego, geografa i pierwszego przewodniczącego Państwowej Komisji Ustalania Nazw Miejscowych. W 1968 roku w Srokowie wybudowano dom kultury z salą kinową, czytelnią i biblioteką.

Gmina Srokowo należy do następujących stowarzyszeń: Związek Gmin "Barcja", Związek Gmin Warmińsko-Mazurskich,Związek Stowarzyszeń na Rzecz Rozwoju Gmin Północnego Obszaru Wielkich Jezior Mazurskich. W miejscowości działa Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej.

Kultura

• Gminny Ośrodek Kultury w Srokowie
• Muzeum Przyrody, Etnografii i Sztuki
• Międzynarodowy Plener Malarski
• Zespół Ludowy Pieśni i Tańca Srokowiacy
• Dni Srokowa
• Międzynarodowy Przegląd Kolęd i Pastorałek

Organizacje i stowarzyszenia

• Stowarzyszenie Świadomie Aktywni
• Stowarzyszenie Lokalna Grupa Rybacka "Wielkie Jeziora Mazurskie"

Religia

• Parafia pw. Podwyższenia Krzyża Świętego
• Kościół filialny parafii ewangelicko-augsburskiej w Kętrzynie

Edukacja

• Szkoła Podstawowa
• Gimnazjum nr 1 w Srokowie

Turystyka

• Stowarzyszenie "Mazurski Trakt Konny"
• Rezerwat Kałeckie Błota
• Rezerwat Bajory

Zabytki

• Kościół pw. Świętego Krzyża, wzniesiony w 1409 r.
• Kościół ewangelicko-augsburski, z 1. połowy XX wieku
• Plebania parafii rzymskokatolickiej wzniesiona w połowie XIX wieku
• Założenie urbanistyczne Starego Miasta z 1405 r.
• Ratusz wybudowany w latach 1775-1778
• Kaplica cmentarna w 1843 r.
• Ruiny wieży widokowej (Wieży Bismarcka), wzniesionej w 1902 r. wraz z otoczeniem parkowym
• Domy przy ul. Wileńskiej, Rynek, Strzeleckiej, Traugutta, Piekarskiej, Leśnej, Chopina, Barciańskiej, wzniesione W XVIII i XIX wieku
• Spichlerz z 1709 r.
• Pomnik ku czci ofiar I wojny światowej, wystawiony w 1924 r. w pobliżu Wieży Bismarcka
• Kwatera wojenna z czasów I wojny światowej; miejsce spoczynku niemieckich żołnierzy

Zobacz też

Linia kolejowa Kętrzyn - Węgorzewo

Bibliografia

Achremczyk Stanisław, Historia Warmii i Mazur, t. I-II, Olsztyn 2010-2011.
Licharewa Zofia, Kętrzyn. Z dziejów miasta i powiatu, Olsztyn 1962.
Rzempołuch Andrzej, Przewodnik po zabytkach dawnych Prus Wschodnich, Olsztyn 1992.
Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
Bank Danych Lokalnych GUS [14.12.2014]
jerzysikorski.pl, historia Srokowa [14.12.2014]
Oficjalna strona gminy Srokowo [14.12.2014]
Szkoła Podstawowa w Srokowie [14.12.2014]
Świadomie Aktywni [14.12.2014]