Martiany: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
(Utworzono nową stronę "{{Wieś infobox |nazwa = Martiany |herb wsi = |flaga wsi = |herb artykuł = |dopełniacz wsi = Martian ...") |
|||
| Linia 6: | Linia 6: | ||
|dopełniacz wsi = Martian | |dopełniacz wsi = Martian | ||
|zdjęcie = Zabytkowy bunkier w Martianach.jpg | |zdjęcie = Zabytkowy bunkier w Martianach.jpg | ||
| − | |opis zdjęcia = Zabytkowy bunkier w Martianach [http://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Bunker_in_Martiany#mediaviewer/File:Martiany,_02.jpg] [ | + | |opis zdjęcia = Zabytkowy bunkier w Martianach, źródło: [http://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Bunker_in_Martiany#mediaviewer/File:Martiany,_02.jpg commons.wikimedia.org] [14.12.2014] |
|rodzaj miejscowości = | |rodzaj miejscowości = | ||
|województwo = warmińsko-mazurskie | |województwo = warmińsko-mazurskie | ||
| Linia 28: | Linia 28: | ||
|wikisłownik = | |wikisłownik = | ||
|www = | |www = | ||
| − | }} | + | }} |
| − | ''' Martiany ''' (niem. ''Martenheim'') – wieś położona w [[województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]], w [[Powiat kętrzyński|powiecie kętrzyńskim]], w [[ | + | ''' Martiany ''' (niem. ''Martenheim'') – wieś położona w [[województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]], w [[Powiat kętrzyński|powiecie kętrzyńskim]], w [[Kętrzyn (gmina wiejska)|gminie Kętrzyn]]. |
| + | W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego. Miejscowość w 2010 roku liczyła 149 mieszkańców.<br/><br/> | ||
== Położenie == | == Położenie == | ||
| − | Miejscowość położona na [[Pojezierze Mazurskie|Pojezierzu Mazurskim]] nad jeziorami [[Jezioro Wersminia|Wersminia]] i [[Jezioro Martiany|Martiany]]. Martiany leżą w | + | Miejscowość położona jest na [[Pojezierze Mazurskie|Pojezierzu Mazurskim]], nad jeziorami [[Jezioro Wersminia|Wersminia]] i [[Jezioro Martiany|Martiany]]. Martiany leżą w odległości 12 km od [[Kętrzyn|Kętrzyna]]. |
<br/> | <br/> | ||
== Dzieje miejscowości == | == Dzieje miejscowości == | ||
| − | Powstanie wsi datowane jest na koniec XIV wieku. Około 1393 roku | + | Powstanie wsi datowane jest na koniec XIV wieku. Około 1393 roku [[zakon krzyżacki]] nadał majątek o wielkości 30 łanów rycerzowi o imieniu Merten, od którego miejscowość wzięła swą nazwę. Merten jako właściciel i zasadźca sprowadził do osady wolnych chłopów, prawdopodobnie Polaków. W XVI wieku nastąpił napływ polskich osadników z terenu Mazowsza. W 1539 roku właścicielem Martian był już polski szlachcic Maciej Skrodzki. W tym okresie Martiany należały do ewangelickiej parafii w [[Sterławki Wielkie|Sterławkach Wielkich]]. W 1619 roku 5 łanów na [[prawo magdeburskie|prawie magdeburskim]] nabył Adam Myślęta. W 1698 roku dobra w Martianach były już własnością Krzysztofa von Eberta. |
| − | W 1785 roku wieś składała się z 20 chałup. Około 1866 roku doszło do wydzielenia z obszaru wsi majątku i folwarku, które stały się własnością rodziny Krause. Wybudowali oni w Martianach dwór, a z czasem niewielkie zabudowania gospodarcze. W 1881 roku we wsi założono zajazd i karczmę. W latach 20. XX wieku w folwarku prowadzono hodowlę koni, owiec, świń. Przez Martiany biegł trakt prowadzący od strony [[Giżycko|Giżycka]] do Kętrzyna, [[Bartoszyce|Bartoszyc]] i Królewca. | + | W 1785 roku wieś składała się z 20 chałup. Około 1866 roku doszło do wydzielenia z obszaru wsi majątku i folwarku, które stały się własnością rodziny Krause. Wybudowali oni w Martianach dwór, a z czasem niewielkie zabudowania gospodarcze. W 1881 roku we wsi założono zajazd i karczmę. W latach 20. XX wieku w folwarku prowadzono hodowlę koni, owiec, świń. Przez Martiany biegł trakt prowadzący od strony [[Giżycko|Giżycka]] do Kętrzyna, [[Bartoszyce|Bartoszyc]] i [[Królewiec|Królewca]]. |
| + | |||
| + | Po zakończeniu II wojny światowej w miejscowości powstał [[Państwowe Gospodarstwa Rolne (PGR)|PGR]] Martiany. | ||
| − | |||
Obecnie wieś ma charakter miejscowości turystycznej. W 2000 roku Martiany były zamieszkane przez 149 osób. | Obecnie wieś ma charakter miejscowości turystycznej. W 2000 roku Martiany były zamieszkane przez 149 osób. | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | |||
==Turystyka== | ==Turystyka== | ||
| − | * | + | *domki letniskowe |
| − | * | + | *łowisko nad jeziorem Wersminia |
| − | |||
| − | |||
== Zabytki == | == Zabytki == | ||
| − | *[[ | + | *[[dwór w Martianach]] wybudowany w drugiej połowie XIX wieku, z pozostałościami parku, obecnie własność prywatna |
| − | * | + | *bunkier typu "B" wybudowany w 1939 roku, wchodzący w skład [[Giżycki Rejon Umocniony|Giżyckiego Rejonu Umocnionego]]. |
| − | * | + | Po drugiej stronie drogi znajdują się częściowo zachowane schrony z okresu I wojny światowej |
| − | + | *cmentarz ewangelicki z XIX wieku | |
| − | |||
== Bibliografia == | == Bibliografia == | ||
| − | + | Achremczyk Stanisław, ''Historia Warmii i Mazur'', t. I-II, Olsztyn 2010-2011.<br/> | |
| − | + | Jackiewicz-Garniec Małgorzata, Garniec Mirosław, ''Pałace i dwory dawnych Prus Wschodnich'', Olsztyn 2001.<br/> | |
| − | + | ''Kętrzyn i okolice'', oprac. Izabela Karpiuk, Kętrzyn 2001.<br/> | |
| − | + | ''Licharewa Zofia, Kętrzyn. Z dziejów miasta i powiatu'', Olsztyn 1962.<br/> | |
| − | + | ''Kętrzyn. Z dziejów miasta i okolic'', red. Aniela Bałanda, Olsztyn 1978.<br/> | |
| − | + | ''Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany'', red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001. <br/> | |
| − | + | [http://stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims Bank Danych Lokalnych GUS] [14.12.2014]<br/> | |
| − | + | [http://www.jerzysikorski.pl/historia-miejscowo%C5%9Bci-na-obszarze-gminy-k%C4%99trzyn jerzysikorski.pl, historia wsi Martiany] [14.12.2014]<br/> | |
| − | + | [http://mazury.info.pl/atrakcje/martiany Mazury.info] [14.12.2014]<br/> | |
| − | + | [http://www.wersminia.pl/lokalizacja-lowiska-wersminia.html| wersminia.pl, Łowisko Wersminia]<br/> [14.12.2014] | |
<br/> | <br/> | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | [[Kategoria: Miejscowość]] [[Kategoria: Powiat kętrzyński]] [[Kategoria: | + | [[Kategoria: Miejscowość]] [[Kategoria: Powiat kętrzyński]] [[Kategoria: Kętrzyn (gmina wiejska)]] [[Kategoria: Wsie niesołeckie]] [[Kategoria: 1301-1400]] |
Wersja z 21:29, 24 sty 2015
| Martiany | |
| | |
![Zabytkowy bunkier w Martianach, źródło: commons.wikimedia.org [14.12.2014]](/index.php/Plik:Zabytkowy_bunkier_w_Martianach.jpg) Zabytkowy bunkier w Martianach, źródło: commons.wikimedia.org [14.12.2014]
| |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | kętrzyński |
| Gmina | Kętrzyn |
| Liczba ludności (2010) | 149 |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Martiany | |
| Położenie na mapie Polski  Martiany | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Martiany (niem. Martenheim) – wieś położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie kętrzyńskim, w gminie Kętrzyn.
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego. Miejscowość w 2010 roku liczyła 149 mieszkańców.
Położenie
Miejscowość położona jest na Pojezierzu Mazurskim, nad jeziorami Wersminia i Martiany. Martiany leżą w odległości 12 km od Kętrzyna.
Dzieje miejscowości
Powstanie wsi datowane jest na koniec XIV wieku. Około 1393 roku zakon krzyżacki nadał majątek o wielkości 30 łanów rycerzowi o imieniu Merten, od którego miejscowość wzięła swą nazwę. Merten jako właściciel i zasadźca sprowadził do osady wolnych chłopów, prawdopodobnie Polaków. W XVI wieku nastąpił napływ polskich osadników z terenu Mazowsza. W 1539 roku właścicielem Martian był już polski szlachcic Maciej Skrodzki. W tym okresie Martiany należały do ewangelickiej parafii w Sterławkach Wielkich. W 1619 roku 5 łanów na prawie magdeburskim nabył Adam Myślęta. W 1698 roku dobra w Martianach były już własnością Krzysztofa von Eberta.
W 1785 roku wieś składała się z 20 chałup. Około 1866 roku doszło do wydzielenia z obszaru wsi majątku i folwarku, które stały się własnością rodziny Krause. Wybudowali oni w Martianach dwór, a z czasem niewielkie zabudowania gospodarcze. W 1881 roku we wsi założono zajazd i karczmę. W latach 20. XX wieku w folwarku prowadzono hodowlę koni, owiec, świń. Przez Martiany biegł trakt prowadzący od strony Giżycka do Kętrzyna, Bartoszyc i Królewca.
Po zakończeniu II wojny światowej w miejscowości powstał PGR Martiany.
Obecnie wieś ma charakter miejscowości turystycznej. W 2000 roku Martiany były zamieszkane przez 149 osób.
Turystyka
- domki letniskowe
- łowisko nad jeziorem Wersminia
Zabytki
- dwór w Martianach wybudowany w drugiej połowie XIX wieku, z pozostałościami parku, obecnie własność prywatna
- bunkier typu "B" wybudowany w 1939 roku, wchodzący w skład Giżyckiego Rejonu Umocnionego.
Po drugiej stronie drogi znajdują się częściowo zachowane schrony z okresu I wojny światowej
- cmentarz ewangelicki z XIX wieku
Bibliografia
Achremczyk Stanisław, Historia Warmii i Mazur, t. I-II, Olsztyn 2010-2011.
Jackiewicz-Garniec Małgorzata, Garniec Mirosław, Pałace i dwory dawnych Prus Wschodnich, Olsztyn 2001.
Kętrzyn i okolice, oprac. Izabela Karpiuk, Kętrzyn 2001.
Licharewa Zofia, Kętrzyn. Z dziejów miasta i powiatu, Olsztyn 1962.
Kętrzyn. Z dziejów miasta i okolic, red. Aniela Bałanda, Olsztyn 1978.
Warmia i Mazury. Przewodnik ilustrowany, red. Marcin Kuleszo, Barbara Wojczulanis, Olsztyn 2001.
Bank Danych Lokalnych GUS [14.12.2014]
jerzysikorski.pl, historia wsi Martiany [14.12.2014]
Mazury.info [14.12.2014]
wersminia.pl, Łowisko Wersminia
[14.12.2014]
