Józef Glemp

kard. Józef Glemp
kard. Józef Glemp
Data i miejsce urodzenia	18 grudnia 1929 r. Innowrocław
Data i miejsce śmierci	23 stycznia 2013 r. Warszawa
Zawód	duchowny katolicki, prymas Polski

Kard. Józef Glemp (ur. 18 grudnia 1929 r., zm. 23 stycznia 2013 r.) – duchowny katolicki, biskup diecezji warmińśkiej w latach 1979-1981, prymas Polski.

Życiorys

Szkoła i wykształcenie

Urodził się 18 grudnia 1929 r. w Inowrocławiu. Przed wybuchem II wojny światowej zdołał ukończyć jedynie cztery klasy szkoły podstawowej. Podczas wojny był przymusowym robotnikiem w niemieckim gospodarstwie rolnym. Po jej zakończeniu Glemp podjął naukę w Państwowym Gimnazjum i Liceum im. Jana Kasprowicza w Inowrocławiu. Tu rozwijał zainteresowania humanistyczne. Pełnił również funkcję prezesa Krucjaty Eucharystycznej i sekretarza Sodalicji Mariańskiej. Egzamin maturalny zdał w 1950 r. Początkowo zdecydował się na podjęcie studiów polonistycznych, jednak zrezygnował z nich i złożył dokumenty w Prymasowskim Wyższym Seminarium Duchownym w Gnieźnie. Po sześciu latach studiów i formacji duchowej, 25 maja 1956 r., przyjął święcenia kapłańskie z rąk bp. Franciszka Jedwabskiego. Był to czas więzienia przez władze komunistyczne prymasa kard. Stefana Wyszyńskiego.
Wiosną 1958 r. prymas Polski kard. Stefan Wyszyński skierował ks. Glempa na studia specjalistyczne w zakresie prawa kanonicznego na Papieski Uniwersytet Laterański w Rzymie. W czerwcu 1960 r. uzyskał licencjat, a 23 czerwca 1964 r. doktora obojga praw, kanonicznego i świeckiego. W tym czasie uczęszczał również na Uniwersytet Gregoriański, na kurs specjalistyczny ze stylistyki łacińskiej. Ukończył również Studium Administracji Kościelnej przy Kongregacji Soborowej i trzyletnie Studium Rotalne otrzymując tytuł adwokata Roty Rzymskiej.

Praca

Ze względu na napięte stosunki państwa z Kościołem, neoprezbiter Józef Glemp nie mógł przez kilka miesięcy objąć wikariatu. W tym czasie pomagał w parafii w Mogilnie. 7 grudnia 1956 r. ks. Glemp otrzymał nominację na kapelana sióstr dominikanek w Mielżynie k. Gniezna, przy zakładzie dla dzieci nieuleczalnie chorych. Później pracował jako kapelan zgromadzenia Sacre Coeur w Polskiej Wsi k. Poznania. Tam uczył w liceum ogólnokształcącym dla dziewcząt i pomagał w miejscowej parafii. Następnie przeniesiono go do parafii w Wągrowcu, gdzie oprócz wikariatu był prefektem w liceum pedagogicznym. Stamtąd przeniesiono go do Miasteczka Krajeńskiego.
W 1964 r., po powrocie ze studiów w Rzymie, pełnił w Gnieźnie funkcję sekretarza w seminarium prymasowskim, później notariusza kurii metropolitalnej i Trybunału Metropolitalnego Gnieźnieńskiego. Po trzech latach, 24 listopada 1967 r., ks. Glemp został przez prymasa Wyszyńskiego powołany do pracy w Sekretariacie Prymasa Polski w Warszawie. Dzięki temu stał się bliskim współpracownikiem prymasa, towarzyszył mu w licznych podróżach krajowych i zagranicznych. Dodatkowo 15 grudnia 1967 r. został również referentem ds. prawnych i referentem prasowym w Sekretariacie Prymasa Polski. 15 stycznia 1975 r. powołano go na sekretarza Komisji Episkopatu ds. Instytucji Polskich w Rzymie, tj. Papieskiego Instytutu Polskiego, Papieskiego Kolegium Polskiego i Papieskiego Instytutu Studiów Kościelnych. Został również członkiem Komisji Episkopatu ds. Rewizji Kodeksu Prawa Kanonicznego.
29 listopada 1972 r. ks. Józef Glemp został odznaczony przez papieża Pawła VI godnością kapelana honorowego Jego Świątobliwości. 19 marca 1976 r. kard. Wyszyński obdarzył go kanonią rzeczywistą kapituły prymasowskiej w Gnieźnie.
Po śmierci biskupa warmińskiego Józefa Drzazgi, Jan Paweł II 4 marca 1979 r. mianował jego następcą ks. dr. Józefa Glempa. Jeszcze przed przyjęciem sakry biskupiej z rąk kard. Wyszyńskiego (21 kwietnia 1979 r.), bp Glemp nawiedził sanktuarium Matki Boskiej w Gietrzwałdzie i Świętej Lipce. Spotkał się również ze społecznością WSD „Hosianum” w Olsztynie. Ingres do konkatedry św. Jakuba w Olsztynie miał miejsce 29 kwietnia, a do katedry fromborskiej – 8 maja. Jako hasło obrał sobie słowa: „Caritati in iustitia” (Przez sprawiedliwość ku miłości).
Po śmierci kard. Stefana Wyszyńskiego, 3 lipca 1981 r. jego następcą został bp Józef Glemp. Był to szósty w historii biskup warmiński, który objął tę godność kościelną w Polsce. Uroczystości pożegnalne rozpoczęły się 15 lipca 1981 r.
Abp Józef Glemp od tego momentu kierował dwiema archidiecezjami: gnieźnieńską i warszawską. Równocześnie pełnił funkcję przewodniczącego Episkopatu Polski. Glempowi przyszło sprawować urząd prymasa Polski w trudnej sytuacji społeczno-politycznej. Nabrzmiewał konflikt między rodzącym się ruchem „Solidarności” a władzami komunistycznymi. Po wprowadzeniu stanu wojennego prymas Józef Glemp starał się łagodzić powstałe napięcia, nie zapominając o internowanych i uwięzionych. W okresie stanu wojennego i pogłębiającego się kryzysu lat 80. XX w. Kościół pod jego przewodnictwem był prawdziwym azylem dla wierzących.
2 lutego 1983 r. Jan Paweł II włączył abp Glempa do grona kardynałów. Do 2004 r. prymas udzielił 40 sakr biskupich, a w ciągu 25 lat posługi biskupiej wyświęcił 1144 kapłanów, w tym 49 dla diecezji warmińskiej. Poświęcił cmentarz polskich żołnierzy w Katyniu. Ważną inicjatywą kard. Glempa było przeprowadzenie II Synodu Plenarnego (1991-1999). Zainicjował budowę Świątyni Opatrzności Bożej.
25 marca 1992 r. Jan Paweł II dokonał reorganizacji struktur administracyjnych Kościoła w Polsce. Rozwiązano wówczas unię personalną między Gnieznem i Warszawą. Abp Glemp pozostał jedynie metropolitą warszawskim. Zachował godność Prymasa Polski, kustosza relikwii św. Wojciecha w Gnieźnie oraz urząd ordynariusza dla obrządku wschodniego w Polsce. Do marca 2004 r. piastował także funkcję przewodniczącego Rady Stałej i Konferencji Episkopatu Polski. Kard. Józef Glemp pożegnał się z urzędem metropolity warszawskiego w marcu 2007 r., zaś prymasa Polski w 2009 r.
Kard. Józef Glemp zmarł w Warszawie 23 stycznia 2013 r.

Działalność

Dzięki staraniom bp. Glempa do diecezji warmińskiej sprowadzono relikwie św. Wojciecha. W marcu 1980 r. zainaugurował wstępne prace duszpasterskie synodu diecezjalnego. Wykorzystując chwilową zmianę sytuacji politycznej, jeszcze w 1979 r, erygował dwie nowe parafie, rok później – siedem, a w 1981 r. aż dwanaście. Podjął starania o powołanie w Olsztynie Klubu Inteligencji Katolickiej. 4 grudnia 1980 r. w w kościele NSPJ odprawił Mszę św. inaugurującą działalność tego stowarzyszenia. Bp Glemp powołał obecny Diecezjalny Instytut Kultury Chrześcijańskiej im. Jana Pawła II w Olsztynie. Instytut był początkowo trzyletnim studium teologii dla świeckich, a w 1981 r. wprowadzono również pięcioletnie studium o charakterze akademickim.
Postanowieniem prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Lecha Kaczyńskiego z dnia 18 grudnia 2009 został odznaczony Orderem Orła Białego.
Otrzymał tytuł honorowego obywatela wielu miast, m.in. Inowrocławia (1981 r.), Kcyni (1989 r.), Chojnic (1994 r.), Darłowa (1995 r.), Mogilna (1996 r.), Warszawy (2000 r.), Łowicza (2004 r.), Piastowa (2004 r.), Skierniewic (2007 r.), Lidzbarka Warmińskiego, Miechowa i Żnina, również Castel Sant’Elia i Codroipo we Włoszech, a także województwa kujawsko-pomorskiego (2010 r.).
Tytuł doctora honoris causa przyznały mu uczelnie: Akademia Teologii Katolickiej w Warszawie (1982 r.), Villanova University w Filadelfii (1985 r.), Katolicki Uniwersytet Lubelski (1985 r.), University of Santo Tomas w Manili (1988 r.), Universita degli Studi di Bari (1990 r.), Seton Hall University w South Orange (1991 r.), Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie (1992 r.), Papieski Wydział Teologiczny w Warszawie (1995 r.), Loyola University w Chicago (1998 r.) oraz Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie (2001).
W 2000 r. otrzymał Pokojową Nagrodę im. Giorgia La Piry w uznaniu dla postawy w czasie stanu wojennego w Polsce. W 2003 r. Towarzystwo im. Hipolita Cegielskiego wyróżniło go statuetką Złotego Hipolita i tytułem Wybitnej Osobistości Pracy Organicznej. W 2010 r. został laureatem Orderu Ecce Homo.
W 1994 r. otrzymał godność baliwa Wielkiego Krzyża Honoru i Dewocji Suwerennego Rycerskiego Zakonu Szpitalników Świętego Jana Jerozolimskiego, zwanego Maltańskim. W 1996 r. objął funkcję wielkiego przeora Zwierzchnictwa Polskiego Zakonu Rycerskiego Grobu Bożego w Jerozolimie, w zakonie otrzymał rangę kawalera Wielkiego Krzyża.

Bibliografia

Poczet biskupów warmińskich, pod red. prof. Stanisława Achremczyka, Olsztyn 2008.
olsztyn.gosc.pl [15.11.2014]