Jezioro Dadaj: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja nieprzejrzana] |
| Linia 3: | Linia 3: | ||
|inne nazwy = | |inne nazwy = | ||
|grafika = Dadajptak.jpg | |grafika = Dadajptak.jpg | ||
| − | |podpis grafiki = Widok z lotu ptaka | + | |podpis grafiki = Widok z lotu ptaka, źródło: zopla.pl |
|powierzchnia = 976.80ha | |powierzchnia = 976.80ha | ||
|wymiary = 8,5 km / 2,8 km | |wymiary = 8,5 km / 2,8 km | ||
| Linia 17: | Linia 17: | ||
|podpis mapki jeziora = 53°52′25″N 20°51′35″E | |podpis mapki jeziora = 53°52′25″N 20°51′35″E | ||
}} | }} | ||
| + | '''Jezioro Dadaj''' ''(niem. Daddaisee)'' - jezioro usytuowane na [[Pojezierze olsztyńskie|Pojezierzu Olsztyńskim]], w [[województwo warmińsko-mazurskie|województwie warmińsko-mazurskim]], w dorzeczu [[Rzeka Łyna|Łyny]]. Leży ok. 4 km od [[Biskupiec|Biskupca]]. | ||
| + | <br/><br/> | ||
| + | == Ukształtowanie == | ||
| + | Jezioro o bardzo rozwiniętej linii brzegowej z licznymi zatokami i półwyspami oraz kilkunastoma wyspami. Rzeźba dna bardzo urozmaicona, atrakcyjna dla wędkarzy, z licznymi zagłębieniami i górkami. Dno jeziora piaszczysto-żwirowe, w zatokach muliste. | ||
| − | + | Największa wyspa leży w zachodniej części jeziora i jest ona oddalona od brzegu o około 100 metrów. Wydłużona, wyróżniająca się zwłaszcza stromymi i niebezpiecznymi brzegami zajmuje powierzchnię 10 hektarów i łączy się za pomocą sztucznie dobudowanego mostu z zachodnim brzegiem. W okolicach północnego krańca jeziora do zbiornika wodnego wpływają potoki Czerwonka z [[Jezioro Węgoja|jeziora Węgoja]] i Biesowa z [[Jezioro Tejstym|jeziora Tejstym]], zaś w rejonach brzegu strony południowo–wschodniej do Dadaju dopływa [[Rzeka Dymer |rzeka Dymer]] z [[Jezioro Kraksy Duże| jeziora Kraksy Duże]]. W okolicach krańca południowego z jeziora wypływa[[Rzeka Dada |rzeka Dadaj]]. | |
| − | |||
| − | Największa wyspa leży w zachodniej części jeziora i jest ona oddalona od brzegu o około 100 metrów. Wydłużona, wyróżniająca się zwłaszcza stromymi i niebezpiecznymi brzegami zajmuje powierzchnię 10 hektarów i łączy się | ||
== Przyroda == | == Przyroda == | ||
| − | + | Zbiornik słabo zarośnięty, roślinność wynurzona porasta linię brzegową nierównomiernie w rzadkich skupiskach. | |
| + | Najpopularniejsze gatunki ryb zamieszkujące zbiornik to: [[leszcz]], [[sandacz]], [[sieja]], [[szczupak]], [[płoć]], [[sielawa]]. | ||
== Turystyka == | == Turystyka == | ||
| − | Na brzegach jeziora znajdują się liczne ośrodki wypoczynkowe oraz kilka wsi: przy południowym brzegu [[Kojtryny]], przy południowo-wschodnim | + | Na brzegach jeziora znajdują się liczne ośrodki wypoczynkowe oraz kilka wsi: przy południowym brzegu [[Kojtryny]], przy południowo-wschodnim [[Nasy]], przy wschodnim [[Rukławki]], następnie nieco odsunięte od jeziora [[Najdymowo]]. |
== Legenda == | == Legenda == | ||
| − | Z jeziorem i jego nazwą związana jest | + | Z jeziorem i jego nazwą związana jest miejscowa legenda: |
''Dawno temu na pięknej Warmii błyszczącej lazurowymi taflami jezior, szumiącej ogromnymi borami, rozśpiewanej chórami ptaków, w pobliżu Biskupca, żył ubogi, lecz bardzo dobry chłopak o imieniu Krystek. Mieszkał samotnie w swojej małej chatynce, marząc o pięknej żonie, dzieciach i dostatku. | ''Dawno temu na pięknej Warmii błyszczącej lazurowymi taflami jezior, szumiącej ogromnymi borami, rozśpiewanej chórami ptaków, w pobliżu Biskupca, żył ubogi, lecz bardzo dobry chłopak o imieniu Krystek. Mieszkał samotnie w swojej małej chatynce, marząc o pięknej żonie, dzieciach i dostatku. | ||
| Linia 36: | Linia 39: | ||
''Jednak z biegiem lat zapomniał o danej starcowi obietnicy. Stał się zachłanny, podejrzliwy i skąpy. Biedni ludzie, zrażeni niegościnnym przyjęciem, przestali doń przychodzić. W domu zapanowała cisza a żona posmutniała, nawet chwilami popłakiwała. Któregoś dnia wyznała, że będzie musiała odejść, gdyż małżonek nie dotrzymuje obietnicy. Jednak butny Krystek śmiał się z przestróg żony. | ''Jednak z biegiem lat zapomniał o danej starcowi obietnicy. Stał się zachłanny, podejrzliwy i skąpy. Biedni ludzie, zrażeni niegościnnym przyjęciem, przestali doń przychodzić. W domu zapanowała cisza a żona posmutniała, nawet chwilami popłakiwała. Któregoś dnia wyznała, że będzie musiała odejść, gdyż małżonek nie dotrzymuje obietnicy. Jednak butny Krystek śmiał się z przestróg żony. | ||
''Nagle zerwała się straszna wichura, słychać było jedynie nawoływania: Dadaj, Dadaj!!!. Kobieta, słysząc swoje imię, wybiegła a za nią pobiegł przerażony Krystek. Zauważył białego rumaka, na którym siedział starzec trzymający w objęciach zapłakaną Dadaj. Mimo błagań i zaklęć starzec nie zwrócił mu żony. | ''Nagle zerwała się straszna wichura, słychać było jedynie nawoływania: Dadaj, Dadaj!!!. Kobieta, słysząc swoje imię, wybiegła a za nią pobiegł przerażony Krystek. Zauważył białego rumaka, na którym siedział starzec trzymający w objęciach zapłakaną Dadaj. Mimo błagań i zaklęć starzec nie zwrócił mu żony. | ||
| − | ''W pewnej chwili pędzący koń z siedzącymi na grzbiecie ludźmi, wpadł w głęboką rozpadlinę. Z niej wytrysnęła szerokim strumieniem woda, z której powstało przepiękne jezioro, noszące nazwę ukochanej Krystka - Dadaj | + | ''W pewnej chwili pędzący koń z siedzącymi na grzbiecie ludźmi, wpadł w głęboką rozpadlinę. Z niej wytrysnęła szerokim strumieniem woda, z której powstało przepiękne jezioro, noszące nazwę ukochanej Krystka - Dadaj<ref>[http://jezioro.com.pl/jeziora/jezioro.html?id=280 jezioro.com.pl, na podst. tekstu Zofii Zymler-Hansowej ze zbioru pt. ''Nowy kiermasz bajek''] [03.07.2014]</ref>. |
| − | |||
| − | |||
| − | == | + | ==Ciekawostki== |
| − | '' | + | Nad jeziorem Dadaj i w jego okolicach rozgrywa się powieść ''Nóż w wódzie. Pieśń o topielcach'' [[Artur Becker|Artura Beckera]] (tłum. J. Demko, M. Żółtowska-Sikora, [[lkwim: Wspólnota Kulturowa Borussia|Borussia]] 2014). Jezioro jest głównym bohaterem tej prozy. |
| − | + | == Bibliografia == | |
| − | + | ''Ochrona środowiska w województwie warmińsko‐mazurskim w 2010 r.'', Olsztyn: Urząd Statystyczny w Olsztynie, 2011.<br> | |
| − | + | [http://www.wedkuje.pl/lowisko,jezioro-dadaj,48737 wedkuje.pl] [03.07.2014]<br> | |
| − | + | [http://naszawarmia.pl/jezioro/89/Dadaj naszawarmia.pl] [03.07.2014]<br>'' | |
| + | [http://pl.wikipedia.org/wiki/Dadaj_(jezioro) pl.wikipedia.org] [03.07.2014]<br> | ||
| + | http://jezioro.com.pl/jeziora/jezioro.html?id=280 jezioro.com.pl] [03.07.2014]<br> | ||
[[Kategoria:Przyroda]] | [[Kategoria:Przyroda]] | ||
Wersja z 23:25, 10 lut 2015
| Jezioro Dadaj | |
| | |
 Widok z lotu ptaka, źródło: zopla.pl
| |
| Powierzchnia | 976.80ha |
| Wymiary | 8,5 km / 2,8 km |
| Długość brzegu | 34,3 km |
| Objętość | 117216.0 tys. m3 |
| Klasa czystości | III |
| Wysokość n.p.m. | 122.5 m.n.p.m. |
| Wyspy | 12 |
| Rodzaj | morenowe |
 53°52′25″N 20°51′35″E
| |
Jezioro Dadaj (niem. Daddaisee) - jezioro usytuowane na Pojezierzu Olsztyńskim, w województwie warmińsko-mazurskim, w dorzeczu Łyny. Leży ok. 4 km od Biskupca.
Ukształtowanie
Jezioro o bardzo rozwiniętej linii brzegowej z licznymi zatokami i półwyspami oraz kilkunastoma wyspami. Rzeźba dna bardzo urozmaicona, atrakcyjna dla wędkarzy, z licznymi zagłębieniami i górkami. Dno jeziora piaszczysto-żwirowe, w zatokach muliste.
Największa wyspa leży w zachodniej części jeziora i jest ona oddalona od brzegu o około 100 metrów. Wydłużona, wyróżniająca się zwłaszcza stromymi i niebezpiecznymi brzegami zajmuje powierzchnię 10 hektarów i łączy się za pomocą sztucznie dobudowanego mostu z zachodnim brzegiem. W okolicach północnego krańca jeziora do zbiornika wodnego wpływają potoki Czerwonka z jeziora Węgoja i Biesowa z jeziora Tejstym, zaś w rejonach brzegu strony południowo–wschodniej do Dadaju dopływa rzeka Dymer z jeziora Kraksy Duże. W okolicach krańca południowego z jeziora wypływarzeka Dadaj.
Przyroda
Zbiornik słabo zarośnięty, roślinność wynurzona porasta linię brzegową nierównomiernie w rzadkich skupiskach. Najpopularniejsze gatunki ryb zamieszkujące zbiornik to: leszcz, sandacz, sieja, szczupak, płoć, sielawa.
Turystyka
Na brzegach jeziora znajdują się liczne ośrodki wypoczynkowe oraz kilka wsi: przy południowym brzegu Kojtryny, przy południowo-wschodnim Nasy, przy wschodnim Rukławki, następnie nieco odsunięte od jeziora Najdymowo.
Legenda
Z jeziorem i jego nazwą związana jest miejscowa legenda:
Dawno temu na pięknej Warmii błyszczącej lazurowymi taflami jezior, szumiącej ogromnymi borami, rozśpiewanej chórami ptaków, w pobliżu Biskupca, żył ubogi, lecz bardzo dobry chłopak o imieniu Krystek. Mieszkał samotnie w swojej małej chatynce, marząc o pięknej żonie, dzieciach i dostatku. Pewnego dnia odwiedził go nieznany starzec, który, znając marzenia chłopca, obiecał je spełnić. Postawił jednak warunek, by pomimo bogactwa pozostał sobą. Oszołomiony Krystek poprzysiągł spełnić obietnicę. Z nastaniem świtu ujrzał przed chatą śliczną, młodą dziewczynę o imieniu Dadaj i wóz pełen złotych i srebrnych monet. Chłopak nie mógł uwierzyć swemu szczęściu i podług obietnicy pomagał biednym, jak tylko mógł. Jednak z biegiem lat zapomniał o danej starcowi obietnicy. Stał się zachłanny, podejrzliwy i skąpy. Biedni ludzie, zrażeni niegościnnym przyjęciem, przestali doń przychodzić. W domu zapanowała cisza a żona posmutniała, nawet chwilami popłakiwała. Któregoś dnia wyznała, że będzie musiała odejść, gdyż małżonek nie dotrzymuje obietnicy. Jednak butny Krystek śmiał się z przestróg żony. Nagle zerwała się straszna wichura, słychać było jedynie nawoływania: Dadaj, Dadaj!!!. Kobieta, słysząc swoje imię, wybiegła a za nią pobiegł przerażony Krystek. Zauważył białego rumaka, na którym siedział starzec trzymający w objęciach zapłakaną Dadaj. Mimo błagań i zaklęć starzec nie zwrócił mu żony. W pewnej chwili pędzący koń z siedzącymi na grzbiecie ludźmi, wpadł w głęboką rozpadlinę. Z niej wytrysnęła szerokim strumieniem woda, z której powstało przepiękne jezioro, noszące nazwę ukochanej Krystka - Dadaj[1].
Ciekawostki
Nad jeziorem Dadaj i w jego okolicach rozgrywa się powieść Nóż w wódzie. Pieśń o topielcach Artura Beckera (tłum. J. Demko, M. Żółtowska-Sikora, Borussia 2014). Jezioro jest głównym bohaterem tej prozy.
Bibliografia
Ochrona środowiska w województwie warmińsko‐mazurskim w 2010 r., Olsztyn: Urząd Statystyczny w Olsztynie, 2011.
wedkuje.pl [03.07.2014]
naszawarmia.pl [03.07.2014]
pl.wikipedia.org [03.07.2014]
