Lusiny

Lusiny
Dwór w Lusinach. Źródło: www.gci.bartoszyce.pl
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	bartoszycki
Gmina	Bartoszyce
Sołectwo	Kinkajmy
Liczba ludności (2009)	76
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Lusiny
Położenie na mapie Polski Lusiny
{{#invoke:Koordynaty|szablon}}

Lusiny (niem. Losgehnen) – wieś niesołecka położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie bartoszyckim, w gminie Bartoszyce. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa olsztyńskiego.

Miejscowość w 2009 roku liczyła 76 mieszkańców. Wieś wchodzi w skład sołectwa Kinkajmy, w którym funkcję sołtysa sprawuje obecnie Sergiusz Sobótka.

Dwór w 1999 roku.
Fot. Eugeniusz Nowak. Źródło: www.ostpreussen.net

Położenie

Wieś położona jest w północnej części województwa warmińsko-mazurskiego, na Równienie Sępopolskiej, na południe od Jeziora Kinkajmskiego, 7 km na południowy wschód od Bartoszyc, na zachód od drogi wojewódzkiej nr 592.

Dzieje miejscowości

Brak jest informacji na temat okoliczności i daty powstania wsi. Prawdopodobnie przez większość swoich dziejów był to średniej wielkości majątek szlachecki. W XVIII wieku jego właścicielami byli Ciesielscy, polska rodzina szlachecka. Pod koniec XIX wieku zajmował on obszar 398 ha, a w początkach XX wieku – prawie 500 ha. W XIX wieku i w pierwszej połowie następnego stulecia należał on do rodziny Tischlerów. Prowadzono tu głównie hodowlę bydła i uprawę roślin nasiennych. Do 1945 roku Lusiny wchodziły w skład parafii ewangelickiej w Bartoszycach.

Po II wojnie światowej wieś włączono do sołectwa Węgoryty. Na bazie dawnego majątku uruchomiono tu Państwowe Gospodarstwo Rolne Lusiny. Według spisu powszechnego z 1983 roku Lusiny składały się z ośmiu budynków mieszkalnych tworzących zwartą zabudowę; wieś posiadała elektryczne oświetlenie ulic. Znajdował się tu wówczas punkt biblioteczny.

Liczba mieszkańców na przestrzeni lat:

• 1857 – 167 osób
• 1933 – 168 osób
• 1939 – 180 osób
• 1983 – 116 osób

Ludzie związani z miejscowością

• Friedrich Tischler – znany ornitolog, członek rodziny Tischlerów – właścicieli majątku

Zabytki

• dwór w Lusinach wraz z podjazdem, z drugiej połowy XIX wieku
• park dworski w stylu krajobrazowym z elementami regularnego układu alei

Bibliografia

Bartoszyce. Z dziejów miasta i okolic, red. Andrzej Wakar, Olsztyn 1987.
Jackiewicz-Garniec Małgorzata, Garniec Mirosław, Pałace i dwory dawnych Prus Wschodnich, Olsztyn 1999.
Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Commission bei Wilhelm Koch, Königsberg 1857.
Wojewódzka ewidencja zabytków [05.03.2014]
Studium uwarunkowań i zagospodarowania przestrzennego gminy Bartoszyce, bip.warmia.mazury.pl [05.03.2014]
Bank Danych Lokalnych GUS [05.03.2014]
Deutsche Verwaltungsgeschichte [05.03.2014]