Parafia pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Paluzach

Parafia pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Paluzach
Paluzy Kościół pw. Narodzenia Najświętszej Marii Panny w Paluzach, autor: S.Czachorowski, źródło: Wikimedia Commons
Siedziba	Grzęda
Adres	Grzęda, 11-230 Bisztynek
Data powołania	20 czerwca 1409 r.
Wyznanie	katolickie
Kościół	rzymskokatolicki
Archidiecezja	warmińska
Dekanat	Reszel
Kościół	Kościół pw. Narodzenia Najświętszej Marii Panny w Paluzach

Parafia pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Paluzach — rzymskokatolicka parafia leżąca w dekanacie Reszel należącym do archidiecezji warmińskiej. Kościół parafialny znajduje się w Paluzach. Obecnie (2014 r.) proboszczem parafii jest ks. mgr Wojciech Puszcz.

Paluzy. Warmińska kapliczka w części zachodniej wsi, przy drodze na Michałowo. Autor: S. Czachorowski, źródło: Wikimedia Commons [22.10.2014]

Paluzy. Kapliczka w środku wsi, przy sklepie, przed drogą do kościoła. Autor: S. Czachorowski, źródło: Wikimedia Commons [22.10.2014]

Historia parafii

Akt lokacyjny wsi 10 marca 1345 wystawili prepozyt Jan z kapituły warmińskiej i warmiński wójt krajowy Henryk von Luter. Zasadźca miał do obsadzenia 66 włók czynszowych na prawie chełmińskim, a na całość wsi składało się jeszcze 8 włók sołeckich i 6 włók na uposażenie parafii.

Kościół w Paluzach pw. Najświętszej Marii Panny istniał już w 1355 roku. Konsekrował go 20 czerwca 1409 biskup warmiński Henryk Vogelsang ku czci św. Krzyża, Matki Boskiej, św. Katarzyny i Wszystkich Świętych. Jest to budowla gotycka, orientowana, murowana z cegły na podmurowaniu z kamieni polnych, salowa na rzucie prostokąta, z zakrystią od północy zamienioną na kaplicę chrzcielną, kruchtą od południa oraz kwadratową wieżą od zachodu. W 1890 korpus przedłużono ku wschodowi o jedną oś okienną oraz dobudowano prezbiterium z zakrystiami. W nawie i kruchtach stropy drewniane, przy czym strop w kruchcie ozdobiony jest polichromią zapewne z 1698 roku. Po rozbudowie kościoła w 1890 roku kościół ponownie konsekrował biskup biskup Andrzej Thiel ku czci Matki Boskiej i św. Walentego w roku 1896.

Proboszcz parafii Wojciech Puszcz obejmuje opieką duszpasterską również parafię pw. św. Mikołaja w Grzędzie.

Kler parafialny

Proboszczowie:

• Henryk Mohnbeck (1398)
• Baltazar Rabe (od 1398)
• Hermann (od 1421)
• Andrzej Borgk (od 1435)
• Laurenty Lumpe (od 1484)
• Laurenty Hovemann (od 1550)
• Mikołaj Schirmann (od 1565)
• Mikołaj Wohlgemuth (od 1584)
• Piotr Wagner (od 1616)
• Henryk Bochholz (od 1626)
• Urban Werner (od 1635)
• Walenty Humann (od 1639)
• Michał Albrecht (od 1643)
• Ambroży Albrecht Helming (od 1682)
• Michał Franciszek Lokau (od 1690)
• Marcin Wilhelm Fischer (od 1715)
• Jan Joachim Kloos (od 1727)
• Daniel Józef Bahr (od 1736)
• Jan Kareschell (od 1750)
• Walenty Biermann (od 1754)
• Jan Chryzostom Mocki (od 1763)
• Jakub Harwart (od 1775)
• Jan Penquitt (od 1783)
• Antoni Eichholz (od 1806)
• Grzegorz Albert Hintz (od 1814)
• Walenty Penquitt (od 1819)
• Jan Pult (od 1840)
• Henryk Stankewitz (od 1871)
• Józef Strehl (od 1912)
• Brunon Dombrowski (1929)
• Jan Marquardt (od 1929)
• Krystian Beu (od 1940)
• Edward Palm (od 1944)
• Jan Pietrzyk (1987–2000)
• Romuald Mężyński (2000–2001)
• Wojciech Puszcz

Zobacz też

Archidiecezja Warmińska
Kościół pw. Narodzenia Najświętszej Marii Panny w Paluzach
Sługa Boży Ksiądz Johannes Marquardt. Zastrzelony i pochowany w Paluzach.

Bibliografia

Kościoły i kaplice Archidiecezji Warmińskiej, red. Bronisław Magdziarz, Olsztyn 1999
Katalog duchowieństwa katolickiego diecezji warmińskiej (do 1945 roku), Andrzej Kopiczko, Olsztyn 2003
Katalog duchowieństwa katolickiego diecezji warmińskiej (1945-1992), Andrzej Kopiczko, Olsztyn 2006
bisztynek24.pl, Paluzy. Wieś na granicy Warmii] [22.10.2014]
Parafia Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Paluzach, pl.wikipedia.org [22.10.2014]