Rudka: Różnice pomiędzy wersjami
Z Encyklopedia Warmii i Mazur
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja zweryfikowana] |
(→Zobacz też) |
|||
| Linia 31: | Linia 31: | ||
|www = | |www = | ||
}} | }} | ||
| − | <big>''' Rudka''' (niem. ''Hamerudau'') – wieś w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie szczycieńskim, w gminie Szczytno. | + | <big>''' Rudka''' (niem. ''Hamerudau'') – |
| − | + | [[wieś sołecka]] w Polsce, położona w [[województwo warmińsko-mazurskie| województwie warmińsko-mazurskim]], w [[powiat szczycieński | powiecie szczycieńskim]], w [[gmina Szczytno |gminie Szczytno]]. W latach 1975-1998 miejscowość [[administracja|administracyjnie]] należała do [[województwo olsztyńskie|województwa olsztyńskiego]]. | |
| − | W latach 1975-1998 miejscowość | ||
<br/> | <br/> | ||
=== Charakterystyka fizjograficzna === | === Charakterystyka fizjograficzna === | ||
| − | Wieś położona jest w makroregionie Pojezierza Mazurskiego na granicy dwóch mezoregionów: Pojezierza Mrągowskiego i Równiny Mazurskiej. Miejscowość leży nad rzeką Wałpuszą, w odległości 4 km na południowy wschód od Szczytna. | + | Wieś położona jest w makroregionie [[Pojezierze Mazurskie|Pojezierza Mazurskiego]] na granicy dwóch mezoregionów: [[Pojezierze Mrągowskie|Pojezierza Mrągowskiego]] i [[Równina Mazurska|Równiny Mazurskiej]]. Miejscowość leży nad rzeką [[Wałpusza|Wałpuszą]], w odległości 4 km na południowy wschód od [[Szczytno|Szczytna]]. |
<br/> | <br/> | ||
| Linia 44: | Linia 43: | ||
=== Dzieje miejscowości === | === Dzieje miejscowości === | ||
W Rudce odnaleziono siekierkę z szerokim, półkolistym ostrzem pochodzącą z epoki brązu. | W Rudce odnaleziono siekierkę z szerokim, półkolistym ostrzem pochodzącą z epoki brązu. | ||
| − | Już pod koniec XIV wieku istniała tutaj kuźnica hutnicza nad Wałpuszą, wokół której rozwinęła się później osada. Nazwa wsi pochodzi od rudy darniowej, w którą bogate były te tereny i której przetapianiem zajmowała się kuźnica. Przed 1627 rokiem była to już wieś ziemiańska, obejmująca 14 łanów. Wspomniana kuźnica spaliła się w 1634 roku, a na jej miejscu wybudowano młyn wodny. Rudka zapewne mocno ucierpiała podczas epidemii dżumy w latach 1709-1711, ponieważ w 1741 roku otrzymała ponownie zapis na 7 łanów i odtąd była wsią czynszową. W połowie XIX wieku wieś liczyła ponad 12 łanów. | + | Już pod koniec XIV wieku istniała tutaj kuźnica hutnicza nad Wałpuszą, wokół której rozwinęła się później osada. Nazwa wsi pochodzi od rudy darniowej, w którą bogate były te tereny i której przetapianiem zajmowała się kuźnica. Przed 1627 rokiem była to już [[wieś ziemiańska]], obejmująca 14 łanów. Wspomniana kuźnica spaliła się w 1634 roku, a na jej miejscu wybudowano [[młyn wodny w Rudce|młyn wodny]]. Rudka zapewne mocno ucierpiała podczas [[epidemia dżumy|epidemii dżumy]] w latach 1709-1711, ponieważ w 1741 roku otrzymała ponownie zapis na 7 łanów i odtąd była [[wieś czynszowa|wsią czynszową]]. W połowie XIX wieku wieś liczyła ponad 12 łanów.Wieś jest siedzibą [[sołectwo|sołectwa]]. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje [[Roman Kowalski]]<ref> http://www.e-bip.pl/4Dfile/jednostki_pomocnicze.html/%23%23611641696.0 [data dostępu: 10.09.2013]</ref>. |
| + | |||
| + | Liczba mieszkańców i gospodarstw rolnych w poszczególnych okresach: | ||
| − | |||
1782 – 9 gospodarstw | 1782 – 9 gospodarstw | ||
| + | |||
1818 – 91 osób, 21 gospodarstw | 1818 – 91 osób, 21 gospodarstw | ||
| + | |||
1858 – 21 gospodarstw | 1858 – 21 gospodarstw | ||
| + | |||
1939 – 343 osoby | 1939 – 343 osoby | ||
<br/> | <br/> | ||
| − | + | ===Szkolnictwo=== | |
| + | W miejscowości działa [[Szkoła Podstawowa w Rudce| szkoła podstawowa]] i [[Oddział przedszkolny przy Szkole Podstawowej w Rudce| oddział przedszkolny]]. | ||
| + | <br/> | ||
=== Zabytki: === | === Zabytki: === | ||
| − | *Budynek szkoły z 1913 roku, murowany, tynkowany, powiększony w latach 20. o skrzydło mieszczące aulę | + | *Budynek [[szkoła w Rudkach|szkoły]] z 1913 roku, murowany, tynkowany, powiększony w latach 20. o skrzydło mieszczące aulę |
*Kilka przykładów budownictwa drewnianego, m.in. chałupy nr 14,19, 22, 35, 38, 47 | *Kilka przykładów budownictwa drewnianego, m.in. chałupy nr 14,19, 22, 35, 38, 47 | ||
| − | *Dawny cmentarz ewangelicki, z XIX wieku, na północ od wsi, przy leśnej drodze | + | *Dawny [[cmentarze ewangelicki w Rudkach|cmentarz ewangelicki]], z XIX wieku, na północ od wsi, przy leśnej drodze |
| Linia 74: | Linia 79: | ||
{{Przypisy}} | {{Przypisy}} | ||
| − | + | <references/> | |
<br/> | <br/> | ||
== Zobacz też == | == Zobacz też == | ||
| − | + | [[Użytkownik:Emes|Emes]] ([[Dyskusja użytkownika:Emes|dyskusja]]) 17:49, 28 paź 2013 (CET) | |
[[Użytkownik:Emes|Emes]] ([[Dyskusja użytkownika:Emes|dyskusja]]) 16:31, 21 wrz 2013 (CEST) | [[Użytkownik:Emes|Emes]] ([[Dyskusja użytkownika:Emes|dyskusja]]) 16:31, 21 wrz 2013 (CEST) | ||
| − | [[Kategoria: Miejscowość]] | + | [[Kategoria: Miejscowość]][[Kategoria: wieś sołecka]] [[Kategoria: powiat szczycieński]] [[Kategoria: gmina Szczytno]] |
[[Użytkownik:Emes|Emes]] ([[Dyskusja użytkownika:Emes|dyskusja]]) 16:26, 21 wrz 2013 (CEST) | [[Użytkownik:Emes|Emes]] ([[Dyskusja użytkownika:Emes|dyskusja]]) 16:26, 21 wrz 2013 (CEST) | ||
Wersja z 18:49, 28 paź 2013
| Rudka | |
| | |
| Pole-obowiązkowe Pole-obowiązkowe
| |
| Rodzaj miejscowości | wieś sołecka |
| Państwo |  Polska
|
| Województwo | warmińsko-mazurskie |
| Powiat | szczycieński |
| Gmina | Szczytno |
| Liczba ludności (2010) | 746 |
| Strefa numeracyjna | (+48) 89 |
| Kod pocztowy | 12-100 |
| Tablice rejestracyjne | NSZ |
| Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego   Rudka | |
| Położenie na mapie Polski  Rudka | |
{{#invoke:Koordynaty|szablon}} | |
Rudka (niem. Hamerudau) – wieś sołecka w Polsce, położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie szczycieńskim, w gminie Szczytno. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego.
Spis treści
[ukryj]Charakterystyka fizjograficzna
Wieś położona jest w makroregionie Pojezierza Mazurskiego na granicy dwóch mezoregionów: Pojezierza Mrągowskiego i Równiny Mazurskiej. Miejscowość leży nad rzeką Wałpuszą, w odległości 4 km na południowy wschód od Szczytna.
Dzieje miejscowości
W Rudce odnaleziono siekierkę z szerokim, półkolistym ostrzem pochodzącą z epoki brązu. Już pod koniec XIV wieku istniała tutaj kuźnica hutnicza nad Wałpuszą, wokół której rozwinęła się później osada. Nazwa wsi pochodzi od rudy darniowej, w którą bogate były te tereny i której przetapianiem zajmowała się kuźnica. Przed 1627 rokiem była to już wieś ziemiańska, obejmująca 14 łanów. Wspomniana kuźnica spaliła się w 1634 roku, a na jej miejscu wybudowano młyn wodny. Rudka zapewne mocno ucierpiała podczas epidemii dżumy w latach 1709-1711, ponieważ w 1741 roku otrzymała ponownie zapis na 7 łanów i odtąd była wsią czynszową. W połowie XIX wieku wieś liczyła ponad 12 łanów.Wieś jest siedzibą sołectwa. Obecnie funkcję sołtysa sprawuje Roman Kowalski[1].
Liczba mieszkańców i gospodarstw rolnych w poszczególnych okresach:
1782 – 9 gospodarstw
1818 – 91 osób, 21 gospodarstw
1858 – 21 gospodarstw
1939 – 343 osoby
Szkolnictwo
W miejscowości działa szkoła podstawowa i oddział przedszkolny.
Zabytki:
- Budynek szkoły z 1913 roku, murowany, tynkowany, powiększony w latach 20. o skrzydło mieszczące aulę
- Kilka przykładów budownictwa drewnianego, m.in. chałupy nr 14,19, 22, 35, 38, 47
- Dawny cmentarz ewangelicki, z XIX wieku, na północ od wsi, przy leśnej drodze
Bibliografia:
- Achremczyk Stanisław, Historia Warmii i Mazur, t. 1, Olsztyn 2011.
- Letkiewicz Arkadiusz, Z dziejów miasta i gminy Szczytno, Rocznik Mazurski, t. 10, 2006, s. 30-37.
- Liżewska Iwona, Knercer Wiktor, Przewodnik po historii i zabytkach ziemi szczycieńskiej, Olsztyn 1998.
- Szczytno. Z dziejów miasta i powiatu, red. Jan Jałoszyński i in., Olsztyn 1962.
- Bank Danych Lokalnych GUS: http://www.stat.gov.pl/bdl/app/samorzad_m.dims [data dostępu: 24.08.2013]
- Deutsche Verwaltungsgeschichte: http://www.verwaltungsgeschichte.de/ortelsburg.html [data dostępu: 24.08.2013]
- Wojewódzka Ewidencja Zabytków: http://www.wuoz.olsztyn.pl/ [data dostępu: 24.08.2013]
Przypisy
- Skocz do góry ↑ http://www.e-bip.pl/4Dfile/jednostki_pomocnicze.html/%23%23611641696.0 [data dostępu: 10.09.2013]
Zobacz też
Emes (dyskusja) 17:49, 28 paź 2013 (CET) Emes (dyskusja) 16:31, 21 wrz 2013 (CEST) Emes (dyskusja) 16:26, 21 wrz 2013 (CEST)
